Vérificateur d'orthographe arménien
téléchargez HySpell maintenant
 Morphology

Western Armenian

մթնոլորտ → մթնոլորտ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionnaire
մթնոլորտ գոյական Երկրագունդս շրջապատող օդ * անջրպետ * միջավայր:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 299։


ՄԹՆՈԼՈՐՏ
գոյական
    1. համատարած օդ, օդոլորտ։
    2. միջավայր։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 333
Nouveau!
✽հազուադէպ բառ ՄԹՆՈԼՈՐ,
ՄԹՆՈԼՈՐՏ
գոյական
    1. Երկրագունդը շրջապատող օդը։
‣ Մթնոլորտի բարձրութիւնը հաշվում են մօտաւորապէս 60 կիլոմետր։
‣ Մոլորակներն ու նրանց արբանեակները նոյնպէս ունին մթնոլորտ. բայց լուսինը մթնոլորտից զուրկ է։
‣ Մթնոլորտը լիքն է գոլորշիներով, որոնք երբեմն երեւում են ամպի պէս, երբեմն, շատ խտանալով, տեղում են երկրի վրայ իբրեւ ձիւն, անձրեւ և կարկուտ։
‣ Պարզ եղանակին մթնոլորտը կապոյտ գոյն ունի։
‣ Վաթսուն կիլոմետր բարձրութեան օդի ճնշումը ծովի մակերեւոյթի վրայ հաւասար է 76 սանտիմետր բարձրութիւն և մի քառակուսի սանտիմետր խարիսխ ունեցող սնդիկի սիւնակի ծանրութեան, որ մի կիլոգրամից աւել է կշռում և կոչվում է մթնոլորտի ճնշում։
‣ Միջակ մեծութեան մարդու վրայ մթնոլորտի ճնշումը հաւասար է մօտաւորապէս 17,000 կիլոգրամի։

    2. Գազերի ճնշման աստիճանը նշանակելու միաւոր, որ հաւասար է 76 սմ սնդիկի սիւնի ճնշման մի քառակուսի սանտիմետրի վրայ (ծովի մակերեւոյթի վրայ)։
‣ Շոգեմեքենայի մէջ ճնշումը բարձրացրեց մինչեւ 10 մթնոլորտի։

    3. Նմանութեամբ Շրջապատող պայմաններ, որոնց մէջ մէկն ապրում է։
‣ Ձեր գծուծ շահերի, մանր անձնասիրութեան նեխած մթնոլորտն անտանելի է ինձ համար։
‣ Դահլիճում մթնոլորտը շատ էր խտացել, սպասվում էր մի պայթում։
‣ Քաղաքական մթնոլորտը պարզվում է հետզհետէ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1467
Nouveau!
(beta)
ՄԹՆՈԼՈՐՏ
գոյական
    1. երկիրը եւ կարգ մը մոլորակներ շրջապատող օդը. համատարած օդ, օդոլորտ, կենսոլորտ.
    2. (Փոխաբերական իմաստ) միջավայր, շրջապատող պայմաններ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) հոգեկան եւ իմացական վիճակ:

Բաղադրեալ Բայեր
Մթնոլորտը ապականել, Մթնոլորտը թունաւորել
ներգործական բայ
    1. մթնոլորտը խաթարող, անոր վնասող նիւթերով լեցնել.
    2. խառնակութիւն՝ խռովութիւն յառաջացնել:

Մթնոլորտը տաքնալ, Մթնոլորտը տաքցնել
չէզոք բայ
    1. լարուած՝ ձգտուած վիճակ յառաջանալ՝ յառաջացնել.
    2. յարաբերութիւնները վատթարանալ՝ վատթարացնել:

Ճարտարարուեստի յառաջդիմութեան հետ մթնոլորտի ապականման հարցը մարդկութեան համար մղձաւանջային հարց դարձած է։ Ցոյցեր կը կազմակերպուին եւ բողոքի քննադատութիւններ կը յայտնուին, որպէսզի մթնոլորտը (նորահնար բառով մը՝ կենսոլորտ) կարելի չափով ապականումէ զերծ մնայ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1496
Nouveau!
(beta)
ՕԴ
գոյական
    1. շնչելի՝ նուրբ՝ կազային՝ առաձգական՝ անհոտ՝ անհամ՝ կշռուն եւ թափանցիկ հոսանիւթ, որ կը շրջապատէ երկիրը.

    2. օդը իբրեւ շնչելու նիւթ. շունչ.

    3. կլիմայ, եղանակ.

    4. հով.

    5. բաց միջոց, երկինք։

Օդը կը բաղկանայ կազերէ. չորս մաս բորակածինէ եւ մէկ մաս թթուածինէ:

Մաքուր օդը կը պարունակէ նաեւ չնչին քանակութեամբ ածխաթթու, ջրաշոգի եւ այլն։

Ինչպէս սիրտը, թոքերն ալ կշռութաւոր երկու շարժում ունին - երբ թոքերը կ՚ընդլայնին՝ առածին կշռոյթով, օդը կը քաշեն թոքային խորշերուն մէջ, իսկ երբ կը կծկուին՝ Բ. կշռոյթով, օդը դուրս կը վանեն:

Արտաքսուած այդ օդը շունչ կը կոչուի (Ֆրանսերէն haleine):

Երբ դուրս կը վանենք ճիգով, ոյժ եւ ուղղութիւն տալով՝ կը դառնայ փչել (Ֆրանսերէն souffler)։

Տեսակներ
— Համատարած օդ՝ մթնոլորտ։

— Վերին՝ նուրբ՝ եթեր։

Բաղադրեալ Բայեր
Օդ առնել
չէզոք բայ
    1. բաց տեղ ելլել՝ մաքուր օդ շնչելու համար.
    2. օդ ներշնչել.
    3. օդ ներծծել (գոց շիշերու՝ վէրքերու եւ այլնի մասին):

Օդ ծծել
չէզոք բայ մաքուր օդ շնչել:

Օդ կլլել
չէզոք բայ Տե՛ս Օդով սնանիլ:

Օդը դառնալ
չէզոք բայ
    1. օդը փոխուիլ.
    2. փոթորկիլ:

Օդը դպչիլ, օդը զարնել
չէզոք բայ օդը կամ եղանակը վնասակար ձեւով ազդել։

Օդը թնդացնել
չէզոք բայ
    1. օդին մէջ պայթեցնել.
    2. որոտընդոստ ծափահարութիւն ընել:

Օդ ծեծել, Օդը ծեծել
չէզոք բայ ի զուր՝ ապարդիւն կերպով երկար ժամանակ վատնել. դատարկաբանել:

Օդը հանել
չէզոք բայ
    1. մէջի օդը պարպել.
    2. պայթում յառաջացնելով՝ կտորները օդին մէջ ցրուել։

Օդը կրակել, օդի մէջ կրակել
չէզոք բայ
    1. առանց նշանակէտի կրակել.
    2. իբրեւ ազդանշան կրակել.
    3. իբրեւ սպառնալիք՝ օդի մէջ կրակել.
    4. անօգուտ՝ աննպատակ բան ըսել՝ խօսիլ։

Օդին խօսիլ
չէզոք բայ
    1. ի զուր տեղ խրատել.
    2. չհասկցուիլ։

Օդով կերակրել, օդով սնուցանել
ներգործական բայ պարապ՝ սին յոյսերով յուսադրել։

Օդով սնանիլ
չէզոք բայ
    1. ապրուստի միջոցներէ զուրկ ըլլալ.
    2. ուտելու բան չունենալ.
    3. պարապ՝ սին յոյսերով ապրիլ:

Դարձուածքներ
Բաց օդին մէջ
բացօդեայ՝ բաց երկինքի տակ, վերէն չծածկուած տեղի մէջ:

Օդ չկայ
օդի հոսանք չկայ, օդը տաք՝ հեղձուցիչ է:

Օդը ծանր
կազերով՝ փոշիով եւ այլնով ապականած օդ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2450
Nouveau!
(beta)
 Usage beta 105 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Nouveau! Explore the usage of the lemma մթնոլորտ or the word form մթնոլորտ in the Corpus of Western Armenian.
Aussi la recherche pour "մթնոլորտ" dans ces dictionnaires:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. dictionnaire arménien contient 17 718 mots
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Français
Նայիրի / Nayiri.com