Հայերէն բառարան - շէնքով-շնորհքով

Անվճար հայերէն ուղղագրիչ

Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա

Nayiri

Հայերէն Հայ | Հայ-Անգլերէն Հայ-Անգ | Անգլերէն-Հայ Անգ-Հայ | Հայ-Ֆրանսերէն Հայ-Ֆրա | Ֆրանսերէն-Հայ Ֆրա-Հայ

Ձեւաբանութիւն

շէնքով շնորհքով → շէնք շնորհք

Բառարան

ՇՆՈՐՀՔ

գոյական
    1. պարգեւ, բարիք, օրհնութիւն։
    2. գթութիւն, ներողութիւն։
    3. վայելչութիւն, գեղեցկութիւն, հրապոյր։
    4. ձիրք, տուրք, յարմարութիւն, ընդունակութիւն։
    5. թոյլտուութիւն։
    6. բարեկրթութիւն։
    7. ճաշակ։

Դարձուածքներ

շնորհքով

յարմար, վայելուչ (գործ, խօսք). պարկեշտ (մարդ)։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 380

ՆՈՐ

ՇԷՆՔ

գոյական
1. շինուածք, տուն, հաստատութիւն։
2. յօրինուածք, կազմուածք, կառոյց։

ՇԷՆ

ածական
    1. մարդաբնակ։
    2. (հողեր՝) մշակուած, բարգաւաճ։
    3. (շէնշող՝) զուարթ, զուարթաբարոյ։

ՇԷՆ

գոյական
1. գիւղակ։
2. մարդաբնակ հողեր։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 378

ՆՈՐ

ՇՆՈՐՀՔ (նորք) շնորհքի, շնորհքներ [գրաբար յոգնակի ուղղական Շնորհ՚ի]

գոյական
    1. Տե՛ս Շնորհ (1, 2, 4, 5 նշանակութեամբ)։

    2. Բնական ձիրք, բարեմասնութիւն, ընդունակութիւն։

    3. Երբեմն՝ ծաղրական մտքով, անշնորհքութիւն, ապիկարութիւն։

‣ Էլի՞ շնորհքդ ցոյց տուիր։
‣ Շնորհք եմ ասում, հա՜։

4. Առանձին արժանիք, առաւելութիւն։

5. Վայելչութիւն, պատշաճութիւն։

‣ Շնորհքը վրան փայլում է։
‣ Շատ շնորհքով հագնված էր։

6. Զօրութիւն, ազդեցութիւն։

‣ Գինին շուտով շնորհքը ցոյց տուեց, սեղանը զուարթացաւ։
‣ Դա քո շնորհքը չէ, քո փողի շնորհքն է։

Ածանցական Բառեր

Շնորհքով

ածական Տե՛ս Շնորհքին, Տե՛ս Շէնքով-շնորհքով։

Բաղադրեալ Բայեր

Շնորհք բանեցնել

չէզոք բայ Արուեստ՝ խելք՝ հնարք գործ դնել։

‣ Եթէ շնորհք ունիս՝ բանեցրու։
‣ Դժուար բան է, տեսնեմ կարո՞ղ ես մի շնորհք բանեցնել։

Շնորհք ընկնել

չէզոք բայ Տե՛ս Շնորհքի ընկնել։

Երեսի շնորհը վերնալ

չէզոք բայ Ամօթի զգացումը կորցնել, լրբանալ։

Շնորհքը վրայից թափվել

չէզոք բայ Շատ շնորհալի՝ վայելուչ լինել։

‣ Հիանալի աղջիկ է. խօսելիս, շարժվելիս շնորհքը ասես վրայից թափվում է։

Դարձուածքներ

Աստուած շնորհք տայ

Ասում են իբրեւ մեղմ յանդիմանութիւն մէկին, որ մի անշնորհք կամ սխալ բան է արել։

‣ Իւղն ածել ես նաւթոտ ամանի մէջ, աստուած շնորհք տայ։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1674

ՆՈՐ

(beta)

ՇԷՆ (շինի, շինից կամ շինաց) (արմատ Շինել՚ի)

ածական
1. Շինված, որտեղ շինութիւններ կան, բնակված, մարդաբնակ։ Հակառակը՝ Անշէն, աւերակ, ամայի։

‣ Շէն տեղերը թողած թափառում էր անմարդաբնակ լեռներում։
‣ Թշնամիները շէն գաւառը հրկիզեցին, կոտորեցին, աւերակ դարձրին։

2. Որտեղ կեանք՝ կենդանութիւն՝ գործունէութիւն կայ, բազմամարդ, արդիւնաբեր, բարելից։

‣ Շէն աշխարհ։
‣ Շէն քաղաք։
‣ Տունը շէն էր, ամեն բարիքով լի։

3. Կենդանի, կանգուն, զուարթ, ուրախ։

գոյական
4. Որտեղ շինութիւններ կան շինված, մարդկանց բնակութիւն կայ. գիւղ, աւան (գրաբարում և մի-երկու գաւառականում)։

‣ Գնանք շէնը, մի բան գտնենք ուտելու։
‣ Մենք մօտեցել էինք շէնին։

⨀հին նշանակութիւն 5. Շինուածք, շինելը։

Բաղադրեալ Բայեր

Շէն անել

ներգործական բայ Ուտելուց յետոյ սեղանը հաւաքել։

‣ Կերան ու սուփրէն շէն արին։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1662

ՆՈՐ

(beta)

ՇՆՈՐՀ շնորհի (շնորհաւ կամ շնորհիւ, շնորհաց)

գոյական
1. Տուրք, պարգեւ, որ տրվում է մէկին ձրի, առանց որ ստացողն իրաւունք կամ արժանիք ունենայ, այլ բարեացակամութեամբ։

‣ Մենք ոչ մի իրաւունք չունինք նրանից որևէ բան պահանջելու. ինչ որ նա տալիս է՝ լոկ շնորհ է նրա կողմից։

2. Երկնային կամ գերբնական ձիրք, որով օժտված է մէկը։

‣ Նա մարգարէական շնորհ ունէր։
‣ Լի էր աստուածային շնորհով։

3. Բարեհաճութիւն, հովանաւորութիւն, օգնութիւն։

‣ Ես երկար ժամանակ վայելել եմ նրա շնորհը։
‣ Ինչո՞ւ ինձ զրկեցիք ձեր շնորհից (կամ շնորհներից)։

4. Գթութեան գործ, ներումն, որ պետութեան գլուխը (թագաւոր, նախագահ) շնորհում են դատապարտվածին։

‣ Դեռատի աղջիկը ծունկ չոգեց և նորապսակ թագաւորից շնորհ խնդրեց իւր աքսորված ծնողների համար։

5. Յատուկ բարեհաճութեան նշան, առանձնաշնորհում, արտօնութիւն։

‣ Սա ընդհանուր կարգ չէ, այլ մի բացառիկ շնորհ է որ անում են նրան։

＋գաւառական նշանակութիւն 6. Հաղորդութիւն։

⨀հին նշանակութիւն 7. Զօրութիւն, ազդեցութիւն։

8. Շնորհներ կամ, Շնորհք

յոգնակի գոյական (Դիցաբանական) Հեթանոսական աստուածուհիներ, որոնք մարմնացնում էին գեղեցկութեան հրապոյրը և երեք էին, Ագլայա, Թալիա և Եւփրոսինէ։

Ածանցական Բառեր

Բաղադրեալ Բայեր

⨀հին բառ Շնորհ առնել ումեք, ⨀հին բառ Շնորհս առնել ումեք

ներգործական բայ Շնորհել, ներել։

⨀հին բառ Շնորհ ունել (որից շնորհակալ և ＋ շնոխկլել), կամ, ⨀հին բառ Շնորհ մատուցանել

չէզոք բայ Շնորհակալ լինել, շնորհակալութիւն յայտնել։

⨀հին բառ Շնորհս արկանել

չէզոք բայ Ցոյց տալ որ շնորհք է արել։

⨀հին բառ Շնորհս գտանել առաջի ուրուք

չէզոք բայ Հաճելի լինել մէկին, խաթր ունենալ մէկի մօտ։

⨀հին բառ Ընդ շնորհս ինչ տալ

ներգործական բայ Տալ՝ իբրև մի շնորհ անելով։

⨀հին բառ Շնորհաց տալ

ներգործական բայ Իբրև շնորհ տալ, ձրի տալ։

Շնորհ բերել

ներգործական բայ Այցելել, (յարգական արտայայտութիւն)։

‣ Ե՞րբ պէտք է շնորհ բերէք մեզ մօտ։
‣ Խնդրում ենք՝ վաղը երեկոյ շնորհ բերէք մեզ մօտ թէյի։

Դարձուածքներ

⨀հին բառ Ի շնորհ

մակբայ Մէկի օգուտի՝ շինութեան համար։

⨀հին բառ Առ շնորհս, ⨀հին բառ Ի շնորհս

մակբայ Մէկին հաճելի լինելու համար, մէկի խաթեր համար։

Տե՛ս եւ Շնորհք։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1672

ՆՈՐ

(beta)

ՇՆՈՐՀՔ

գոյական
    1. որեւէ կարգի ընդունակութիւն. բնական ունակութիւն, ձիրք, տաղանդ, բարեմասնութիւն.

    2. արտաքին գեղեցկութիւն. բարեձեւութիւն, բարեկազմութիւն, բարետեսութիւն.

    3. յարդարանքի՝ զարդարանքի կանոնաւորութիւն. պատշաճութիւն, կոկիկութիւն.

    4. որեւէ գործ անհրաժեշտ ձեւով կատարելու հմտութիւն, վարպետութիւն.

    5. վարուելակերպի՝ շարժուձեւի կարողութիւն. բարեկրթութիւն, ճաշակ.

    6. անշնորհքութիւն, ապիկարութիւն (ծաղրական միտքով).

    7. առանձին արժանիք, առաւելութիւն. օրինակ՝

‣ ըրածդ մեծ շնորհք մը չէ.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) կարողութիւն, ճարտարութիւն.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) գթութիւն, ներողութիւն, ներողամտութիւն.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) զօրութիւն, ազդեցութիւն.

    11. (Գրաբար) ներշնչում.

    12. բարիք, օրհնութիւն.

    13. նուէր, ընծայ.

    14. հաճութիւն, գոհունակութիւն.

    15. թոյլտուութիւն: Տե՛ս ՇՆՈՐՀ:

    16. կրթուիլ, կարգի գալ։

Բաղադրեալ Բայեր

Երեսի շնորհքը վերնալ, Երեսի շնորհքը կորսուիլ

չէզոք բայ ամօթի զգացումը կորսնցնել, լրբանալ:

Շնորհք բանեցնել

ներգործական բայ արուեստ գործածել, խելք գործածել, հնարք գործածել։

Շնորհքը վրայէն թափիլ

չէզոք բայ շատ շնորհալի՝ վայելուչ ըլլալ։

Շնորհքի բերել

ներգործական բայ
1. վայելուչ՝ կանոնաւոր ձեւ տալ. բարեզարդել.
2. կրթել, կարգի բերել։

Շնորհքի գալ, Շնորհքի մտնել

չէզոք բայ վայելուչ կանոնաւոր ձեւ ստանալ. բարեզարդուիլ, գեղեցկանալ.

Դարձուածքներ

Աստուած շնորհք տայ՝

1. բարեմաղթութիւն.
2. մեղմ յանդիմանութիւն, անշնորհք կամ սխալ արարքի մը առիթով։

Շնորհքդ պակսի

յանդիմանութիւն՝ կոպիտ սխալի մը կամ անշնորհք բան մը ըրած ըլլալու առիթով։

Շնորհքի համար

միայն ձեւի՝ արտաքին տպաւորութեան՝ վայելչութեան կամ պատշաճութեան համար:

Շնորհքի տէր

1. շնորհալի.
2. որեւէ շնորհք՝ արուեստ՝ ընդունակութիւն ունեցող:

Շնորհքին

    1. լաւ, օրինաւոր.
    2. ինչպէս որ պէտք է. կարգին, վայելուչ.
    3. կիրթ, քաղաքավար։

Շնորհքով

    1. պարկեշտ, վստահելի, մաքուր (մարդ).
    2. յարմար, վայելուչ (գործ, խօսք).
    3. արտաքին հաճելի տեսքով։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1793

ՆՈՐ

(beta)

ՇԷՆՔ ՇՆՈՐՀՔ

ածական ամէն բան իր տեղը, կարգին, ներկայանալի։

ՇԷՆՔ

գոյական
    1. ինչ որ շինութեան մէջ է. շինուող բան, շինուածք, կառուցուածք, կառոյց.

    2. որեւէ շինուած բան. շինութիւն.

    3. շինուածքի արտաքին տեսք՝ կերպարանք՝ կազմուածք.

    4. շինելու եղանակը՝ ձեւը.

    5. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ գործի սկիզբն ու ընթացքը՝ զարգացումը. օրինակ՝

‣ բարեկամութեան շէնքը.

6. (Գաւառական) շնորեք, տեսք, կերպարանք. օրինակ՝

‣ շենքով շնորհքով մարդ է.

7. (Գաւառական) թոնիրի մէջ վառելու համար պատրաստուած՝ դասաւորուած փայտ եւ այլ վառելանիւթ։

ՇԷՆ

ածական
    1. ուր շինութիւններ կան բնակչութիւն ունեցող, մարդաբնակ.

    2. ուր կենդանութիւն՝ գործունէութիւն՝ կեանք կայ. բազմամարդ, արդիւնաբեր, բարելից, առատ, հարուստ.

    3. կենդանի, կանգուն, բարեկարգ.

    4. մշակուած՝ բարգաւաճ (հող).

    5. շինուած՝ կերտուած. օրինակ՝

‣ քարաշէն, փայտաշէն.

6. (Փոխաբերական իմաստ) զուարթ մթնոլորտ ստեղծող. զուարթաբարոյ, շէնշող, ուրախ.

գոյական
7. գիւղ, գիւղակ, աւան։

Հակառակը՝ անշէն, աւերակ, ամայի։

Բաղադրեալ Բայեր

Շէն պահել

ներգործական բայ
1. կանգուն՝ բարեկեցիկ պահել.
2. զուարթ մթնոլորտի մէջ պահել։

Դարձուածքներ

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1778

ՆՈՐ

(beta)

ՆՈՒԷՐ

գոյական
    1. ընծայ, պարգեւ.
    2. ձօն.
    3. պատարագ.
    4. զոհ, մատաղ.
    5. ժամուց.
    6. իգական յատուկ անուն:

Տեսակներ

— Ամբողջովին՝ բոլորանուէր:

— Աստուածային՝ բնական՝ շնորհ:

— Բաշխող՝ նուիրաբաշխ:

— Բերող՝ նուիրաբեր:

— Եկեղեցւոյ՝ 1. պատարագ. 2. ժամուց (դրամ). 3. գոհ, մատաղ (կենդանի)։

— Ինքն իրեն՝ ինքնանուէր:

— Կաղանդի՝ կաղանդչէք:

— Կտակով՝ հրիտակ:

— Յուշի՝ յիշատակի՝ յուշանուէր:

— Ուխտով՝ արգադիր:

— Սիրտէն՝ սրտանուէր, սրտաբուխ, ինքնաբուխ:

— Սպասարկութեան՝ ձեռաձիր:

— Տոմս՝ նուիրատոմս:

— Քրիստոսի՝ Քրիստոսանուէր:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1732

ՆՈՐ

(beta)

ՇՆՈՐՀ

գոյական
    1. տուրք՝ պարգեւ, որ ձրի կը տրուի մէկուն, առանց որ ստացողը իրաւունք կամ արժանիք ունենայ, այլ՝ բարեացակամութեամբ. նուէր, ընծայ.
    2. երկնային՝ աստուածածին ձիրք, որով օժտուած՝ է մէկը. բնատուր շնորհք, տաղանդ, ընդունակութիւն.
    3. բարեհաճ վերաբերում, հովանաւորութիւն, օգնութիւն.
    4. գթութեան գործ՝ ներում, որ պետութեան մը գլուխը (թագաւոր, նախագահ) կը շնորհէ դատապարտեալին (վճիռը փոփոխութեան ենթարկել, բանտարկութեան տարիները պակսեցնել).
    5. յատուկ բարեհաճութեան նշան. առանձնաշնորհում, արտօնութիւն.
    6. (Գրաբար) շնորհք.
    7. (Փոխաբերական իմաստ) սուրբ հաղորդութիւն.
    8. ներում, թոյլտուութիւն, թոյլատրութիւն.
    9. յանձնում, աւանդում.
    10. գեղեցկութիւն, վայելչութիւն.
    11. գոհութիւն, շնորհակալութիւն:

Բաղադրեալ Բայեր

Շնորհ բերել

ներգործական բայ գալ, այցելել։

Շնորհ ընել

ներգործական բայ
1. բարեհաճիլ.
2. Տե՛ս Շնորհ բերել.

Շնորհ մատուցանել

ներգործական բայ շնորհակալ ըլլալ։

Դարձուածքներ

ազդեցութեամբ, զօրութեամբ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1790

ՆՈՐ

(beta)

Գործածութիւն փորձնական 9 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

Փնտռել «շէնքով-շնորհքով» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

(1976) ՆՈՐ Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Բառակազմական

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Ստուգաբանական

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]