Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

տեղէ → տեղ (noun)
Singular • Ablative case
 Словарь
տեղ գոյական Վայր, կողմ * նստատեղի * բնակավայր * հետք * դիրք՝ պաշտօն * անկողին * յորդ անձրեւ (հին):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 452։


ՏԵՂ
գոյական
    1. վայր։
    2. (պատճառ՝) առիթ։

Դարձուածքներ
հանգչելու տեղ
կայան։

ժամադրութեան տեղ
ժամադրավայր։

ժողովի տեղ
ժողովատեղի։

պատսպարուելու տեղ
պատսպարան։

պահուելու տեղ
թագստոց։

խաղալու տեղ
խաղավայր։

բախտախաղի տեղ
խաղարան։

ոտք դնելու տեղ
կռուան։

սուրբ տեղ
սրբավայր։

լուրին եկած տեղը
աղբիւր։

շինութեան տեղ
գետին։

մշակութեան տեղ
հող, արտ։

վաճառելու տեղ
շուկայ, հրապարակ։

...ու տեղ
փոխանակ։

(գրուածքի մը) մէկ տեղը
հատուած։

ջրոտ տեղ
եղտիւր, խոխոմ։

(լեռներու մէջ) շուք տեղ
ծմակ։

երկու բաներու մէջտեղ
միջոց։

(շրջանակին) մէջտեղը
կեդրոն։

զուր տեղը
վայրապար, ընդունայն։

անիրաւ տեղը
յանիրաւի, տարապարտուց։

ուրիշ տեղ
այլուր։

ամէն տեղ
ամենուրեք։

տեղն է
կը վայլէ, յարմար է։

տեղն ու տեղօք
մանրամասնօրէն, հանգամանօրէն։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 492
Новинка
⨀հին բառ 1. ՏԵՂ (տեղոյ)
(ասորերէն talā, ցօղ, եբրայեցերէն tal, ցօղ, անձրեւ)

գոյական
    1. Յորդ անձրեւ, թաթաւ։

    2. Նմանութեամբ Ինչ որ առատութեամբ վերեւից թափվում է.

(Համեմատել Տեղալ կարկուտ, տեղալ հուր և ծծումբ։
‣ «Տեղ ոսկի տեղայր ի փեսայութեանն Արտաշիսի»)։

Բաղադրեալ Բայեր
＋գաւառական բառ Տեղ տալ
ներգործական բայ Տեղալ, հոսել։
‣ Շատ խօսքեր տեղ տուաւ։


2. ՏԵՂ տեղի
գոյական
     Տարածութեան նշանակութեամբ։

    1. Ընդհանրապէս տարածութիւն։
‣ Նա ամեն տեղ էլ լինում է։
‣ Ծովի մէջ այնպիսի խոր տեղեր կան, որ հունը չեն գտել։
‣ Ֆիզիկայի մէջ մարմին է կոչվում այն ամենը, ինչ որ որեւէ տեղ է բռնում։

    2. Որեւէ տարածութիւն գետնի երեսին, վայր։
‣ Տեղ շատ՝ ուր ուզում ես՝ գնա՛։
‣ Ընկան քարքարոտ տեղեր։
‣ Արեգունի տեղ։
‣ Ծմակ տեղ։
‣ «Արծաթի բարձր տեղ է, Ջուրը հիւանդի դեղ է»։

    3. Տարածութեան մի մաս, որ յատկացրած է մշակութեան, հող, գիւղ։
‣ Ամենքն էլ գանգատվում են, որ տեղերը քիչ է։
‣ Երկու հեկտար տեղ ունիմ, ո՞ր մի բանի օգտեցնեմ։
‣ Լեռան լանջը արօտի հիանալի տեղ է։
‣ Շոգ կլիման խնձորի տեղ չէ։
‣ Խաղողի լաւ տեղը Երեւանն է։

    4. Որտեղ ապրում են, բնակավայր։
‣ Ձեր մշտական բնակութեան տեղը քաղա՞քն է թէ գիւղը։
‣ Նա հաստատ տեղ չունի ապրելու, շարունակ ուղեւորութեան մէջ է։

    5. Բնակարան։
‣ Երեք աչք տեղ ունինք, եօթը հոգով ապրում ենք։
‣ Ամեն մէկիս ընկնում է հինգ մետր տեղ։
‣ Մեր տեղը շատ նեղուածք է, այդքան հիւր ո՞րտեղ պիտի տեղաւորենք։

    6. Որտեղ նստում են, ինչ որ յարմարեցրած է նստելու։
‣ Տեղ բացէք խնամու համար. նստի՛ր, խնամի։
‣ Վեր հրամեցէք. ձեր տեղը սեղանի գլուխն է։
‣ Տեղս հանգիստ է, շնորհակալ եմ։

Դարձուածքներ
«Ինձի նեղ կանեմ, Քեզի տեղ կանեմ»
(ասացուած), Նեղութիւն յանձն կառնեմ՝ քեզ համար յարմարութիւն ստեղծելու համար։

    7. Որտեղ պառկում են քնելու, անկողին։
‣ Երեկոներին տեղերը ձգում՝ քնում են, առաւօտները տեղերը վեր են քաղում, ծալքը դնում։
‣ Տեղից դեռ չի վեր կացել, մի ժամից եկէք։
‣ «Տեղ եմ քըցել ղալամքեար, Մէջն եմ դըրել Քեալանթար» (ջան գիւլում)։

    8. Թատրոններում՝ երկաթուղիներում աթոռ կամ նստարան՝ սահմանված մի մարդու համար։
‣ Թատրոնում իմ տեղս աջ կողմումն էր, չորրորդ կարգում։
‣ Դուք սխալմամբ իմ տեղս էք նստել։
‣ Օթեակում հինգ տեղ կայ, հինգ մարդուց աւելի չի կարելի մտնել։
‣ Այս նստարանը երեք մարդու համար է, դուք երկու հոգի էք, ուրեմն դեռ մի մարդու ազատ տեղ կայ։
‣ Իրերը դրել է նստարանի վրայ, տեղ է բռնել։

    9. Փոխաբերաբար Աթոռ և սեղան, որ մէկը գրաւում է որոշ գործ անելու համար, որ նշանակված է որոշ պաշտօնեայի համար. պաշտօն, ծառայութիւն։
‣ Հաշուապահի ազատ տեղ չունինք, բոլոր տեղերը բռնված են։
‣ Մեզ մօտ մեքենագրուհու տեղ բացվեց, չէ՞ք ուզում մեզ մօտ մտնել աշխատելու։

＋գաւառական նշանակութիւն 10. Արգելարան, բանտ։
‣ Նրան տարան, տեղը գցեցին։

    11. Որտեղ մի բան գտնվում է։
‣ Ես գետնամորիի մի լաւ տեղ գիտեմ, գնանք ժողովենք։
‣ Ամեն բան իւր տեղում պէտք է դնել։
‣ Մկրատը ո՞ւր է, տեղը չգիտէ՞ք։

    12. Որտեղից մի բան կարելի է ճարել։
‣ Ես մի հարիւր մանէթի տեղ արի։
‣ Չորս կողմն աչք էր ածում, մի հարուստ հարսնացուի տեղ էր անում։

    13. Մարմնի որոշ մասը։
‣ Ո՞րտեղդ է ցաւում. －Ոչ մի տեղս չի ցաւում։
‣ Միս առնելիս նայիր, որ չաղ տեղից կտրէ։

    14. Գրուածքի՝ ճառի որոշ կտորը։
‣ Դեռ կարդա՛, ամենահետաքրքրական տեղերը յետոյ են գալիս։
‣ Ես ամենից շատ հաւանեցի ճառի այն տեղին, երբ հռետորն սկսեց քննադատել հակառակորդներին։

    15. Գործուածքի տակի գոյնը, որի վրայ նախշերն են, տափ։
‣ Մի գեղեցիկ գորգ ունի, տեղն սպիտակ։
‣ Կապոյտ կտորով տեղը քեզ չի սազի։

Նմանութեամբ
    16. Յարմարութիւն, պատշաճութիւն։
‣ Խօսքդ լաւ տեղին էր։
‣ Դու էլ տե՞ղը գտար այդ առաջարկութիւնն անելու։
‣ Ո՞վ է մածնի վրայ գինի խմում. գինու տեղը խորովածի վրայ է։
‣ «Տեղը եկաւ՝ հայ է նա, տեղը եկաւ՝ այլազգի»։

    17. Դրութիւն, վիճակ։
‣ Բանը չպէտք է այդ տեղը հասցնել։
‣ Քեզ այն տեղը կձգեմ, որ ծնած օրդ կանիծես։

    18. Դիրք, աստիճան։
‣ Ամեն մարդ իւր տեղը պիտի գիտենայ։
‣ Ձեր տեղը դպրոցումը չէ, ձեր տեղը համալսարանումն է։

    19. Հանգամանք, պայման։
‣ Չի կարելի խստիւ պատուիրել, որ նա անշուշտ այդ ընթացքը բռնէ. նա պէտք է այս կամ այն դիրքը բռնէ՝ տեղին նայելով։
‣ Տեղ կայ՝ լռութիւնը ոսկի է, տեղ կայ՝ ոճիր է։

    20. Հերթ շարքի մէջ։
‣ Նրանք առաջ վերջին տեղերից մէկն էին բռնում արդիւնագործութեան մէջ, այժմ արդէն երկրորդ տեղն են բռնում։
‣ Առաջին տեղում՝ մենք պահանջում ենք…, երկրորդ տեղում…։

    21. Ինչ որ փոխարինում է մի բան, փոխարէնը։
‣ Բազմոցը կվերցնեմ, տեղը երկու աթոռ կդնեմ։
‣ Կաթիցը մի քիչ խմեց, տեղը ջուր ածեց, ամանը լքցրեց։
‣ Մատանիս որ քեզ տամ, դո տեղն ինձի ի՞նչ կտաս։

Նախադրութիւն
    22. Փոխանակ։
‣ Եթէ դրանք լռեն՝ դրանց տեղ քարերը կաղաղակեն։
‣ Ես տկար եմ, չեմ կարող գալ, իմ տեղ որդիս կգայ։
‣ Այգուց խաղող էինք սպասում. խաղողի տեղ փուշ բերեց։

Ածանցական Բառեր
Տեղին
ածական մակբայ Պատշաճ, յարմար, ի դէպ։ Հակառակը՝ Անտեղի։
‣ Քո խօսքդ շատ տեղին էր։
‣ Տեղին ասացիր, որ նա անպէտք է։
‣ Քիչ է խօսում, բայց երբ խօսում է՝ տեղին է խօսում։

գործ է ածվում նաեւ՝ Տեղի անտեղի

Տեղով
մակբայ 1. Տե՛ս Տեղից տեղ (1, 2)։

ածական 2. Յարմար, խելքի մօտիկ։
‣ Եթէ ուզում ես ծախել՝ տեղով գին ասա։

Տեղօք
մակբայ 1. Տե՛ս Տեղով։

ածական 2. Ամեն բան կարգին, կանոնաւոր. (արտաքին կերպարանքի մասին)։
‣ Տեղօք աղջիկ է։

Բաղադրեալ Բայեր
Տեղ անել
չէզոք բայ
    1. Տեղ բանալ, որ մէկը նստի։
‣ Մի քիչ սեղմվեցէք, նրա համար էլ տեղ արէք, նստի։

    2. Անկողինը ձգել։
‣ Տեղ արա (կամ տեղս արա) պառկիմ, ճար չունիմ։

    3. Մի տեղ գտնել, որտեղից կարելի է այս-ինչ բանը ձեռք բերել։ (Տե՛ս Տեղ, 12)։

Տեղ դնել
ներգործական բայ Համարել, ընդունել իբրև։
‣ Մենք քեզ մարդու տեղ դրինք, մի գործ յանձնեցինք։
‣ Դուք ինձ ո՞ւմ տեղ էք դնում։

Բանի տեղ դնել
ներգործական բայ Նշանակութիւն՝ կարեւորութիւն տալ։
‣ Նրա խօսքերը բանի տեղ մի՛ դներ։
‣ Գլուխս քիչ ցաւում էր, բանի տեղ չդրի, գնացի գործի, ծանրացայ։

Տեղը բերել
ներգործական բայ
    1. Մի բան սարքելիս՝ մասերը ճիշտ տեղաւորել՝ ինչպէս հարկն է։
‣ Կարի մեքենան լաւ չէր աշխատում, թելը կտրում էր, բացեց, քանդեց, դրստեց, տեղը բերեց։

    2. Երգի՝ խօսքի մէջ մի որոշ կտոր ճիշտ արտայայտել։
‣ Երգում եմ, բայց մի տեղ կայ որ չեմ յիշում, չեմ կարող տեղը բերել։
‣ Ոտանաւորը գրեցի, բայց մի անիծված յանգ չեմ կարողանում տեղը բերել, դուրս չի գալիս։

չէզոք բայ
    3. Յարմար առիթը գտնել, յարմար առիթից օգտվել։
‣ Երբ տէրտէրը յանդիմանում էր ժողովրդին, որ հայհոյիչ են, հարբեցող են, մէկը լաւ տեղը բերեց ու ասաց. տէրտէրներից օրինակ են առնում։

(Տե՛ս Տեղը գալ)։

Տեղը բռնել
չէզոք բայ
    1. Մէկի տեղը գրաւել։
‣ Նրանք պատրաստ են իմ տեղը բռնելու։

    2. Մի բան փոխարինել։
‣ Մալարիայի դէմ միակ կտրուկ դեղը խինինն է, ոչ մի ուրիշ դեղ չի կարող նրա տեղը բռնել։
‣ Ինչքան էլ սիրէ՝ էլի մօր տեղը չի բռնի։

Դարձուածքներ
Տեղ ու դադար
գոյական Հանգիստ, հանգստութիւն։
‣ Տեղ ու դարար չունինք որ նստինք։

Տեղը տաք
ածական Ապահով վիճակ ունեցող, անկարօտ, ունեւոր։
‣ Տեղը տաք է, ինչի՞ց է վախում։
‣ Տեղդ տաք է, իհարկէ, մեծ-մեծ ես բրդում։

Տեղն ու տեղը, Տեղն ի տեղը
մակբայ Տե՛ս Տեղից տեղ։

Տեղը տեղին
մակբայ
    1. Տեղովը, մանրամասն։
‣ Գլխին եկածը տեղը տեղին պատմեց։

    2. Իսկութեամբ, կէտ առ կէտ։
‣ Բոլոր ասածներս տեղը տեղին կատարվեցին։

Տեղի անտեղի
մակբայ Երբեմն տեղին, երբեմն անտեղի, ի դէպ և յանդէպ։
‣ Տեղի անտեղի գլխիցը դուրս է տալիս։
‣ Ինչ որ այս ու այնտեղ լսել է՝ տեղի անտեղի պատմում է, սուտ ու սխալ։

Տեղից տեղ
մակբայ
    1. Տեղը տեղին, մանրամասնաբար։
‣ Ինչ որ իրան ասացի՝ գնացել բոլորը տեղից տեղ պատմել է հօրը։

    2. Բոլորովին, իսպառ։
‣ Ինչ որ ասացիր՝ բոլորը տեղից տեղ սուտ է։
‣ Նա հօ տեղից տեղ գիժ է։

    3. Հէնց նոյն տեղումը, իսկոյն, առ ժամայն։
‣ Պատից վէր ընկաւ ու տեղից տեղ մեռաւ։

Այն տեղուանքը չէ
Կարեւորութիւն չի տալիս, ուշադրութիւն չի դարձնում։

Տե՛ս եւ Տեղի, Տեղիք։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2158
Новинка
(beta)
＋գաւառական բառ ՏԵՂԵՐ
յոգնակի գոյական Պառկելու տեղ (7), անկողին։
‣ Տեղերս ձգի՛ր, պառկիմ։
‣ Տեղերդ մտի՛ր, կտաքնաս։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2162
Новинка
(beta)
ՏԵՂ
գոյական
    1. յորդ անձրեւ. թաթաւ.

    2. (Փոխաբերական իմաստ) ինչ որ վերէն առատութեամբ կը թափի՝ կը հոսի. օրինակ՝
‣ «Տեղ ոսկի տեղայր ի փեսայութեանն Արտաշիսի»։


ՏԵՂ
գոյական
    1. մարմնի մը գրաւած միջոցը. տարածութիւն։
    2. որեւէ տարածութիւն երկիրի՝ հողի՝ գետնի երեսին՝ մակերեւոյթին. վայր, տեղի, գետին, երկիր.
    3. տարածութեան մաս մը, որ յատկացուած է մշակութեան. հող.
    4. բնակավայր.
    5. բնակարան.
    6. նստելու, յարմար, յարմարցուած վայր.
    7. (Գաւառական) անկողին.
    8. բնութեան առանձին անկիւն.
    9. հանրային վայրերու՝ փոխադրամիջոցներու եւ այլնի մէջ մէկ հոգիի սահմանուած նստարան՝ աթոռ՝ մահճակալ եւ այլն.
    10. (Փոխաբերական իմաստ) պաշտօն, ծառայութիւն, աշխատանք.
    11. արգելարան, բանտ.
    12. ուրկէ բան մը կարելի է ճարել.
    13. որեւէ բանի առանձին մաս՝ հատուած.
    14. մարմնի որոշ մաս.
    15. կարգ, աստիճան, դիրք.
    16. բաց՝ ազատ տարածութիւն.
    17. որեւէ բանէ մնացած հետք.
    18. միջավայր.
    19. գրուածքի՝ ճառի եւ այլնի որոշ մասը (մասերը).
    20. (Փոխաբերական իմաստ) յարմարութիւն, պատշաճութիւն.
    21. (Փոխաբերական իմաստ) դրութիւն, կացութիւն, վիճակ.
    22. (Փոխաբերական իմաստ) հանգամանք, պայման, պարագայ.
    23. շարքի մէջ հերթ՝ կարգ.
    24. փոխարէնը։

Տեսակներ
— Աղօթելու՝ տաճար, մեհեան, եկեղեցի, ժողովարան, մզկիթ, սինակոկ:

— Ամէն տեղ՝ ամէնուրեք:

— Անիրաւ տեղը՝ յանիրաւի։

— Բախտախաղի՝ խաղարան:

— Գողերու՝ որջ, թաքստոց։

— Զուր տեղը՝ ընդունայն։

— Ժամադրութեան՝ ժամադրավայր։

— Ժողովի՝ ժողովատեղի։

— Լեռներու մէջ շուք տեղ՝ ծմակ։

— Խաղալու՝ խաղավայր, խաղադաշտ, մարզադաշտ, խաղարան:

— Հանգչելու՝ կայան, հանգստավայր։

— Ճգնելու՝ ճգնարան։

— Մատներու՝ ոտքի՝ հետք:

— Մեղքերէ մաքրուելու՝ քաւարան։

— Շատ մութ՝ զնտան:

— Շինութեան՝ գետին:

— Շրջանակին մէջտեղը՝ կեդրոն։

— Ոտք դնելու՝ կռուան:

— Ուրիշ տեղ՝ այլուր։

— Պահուելու՝ թաքստոց:

— Պատսպարուելու՝ պատսպարան:

— Սուրբ՝ սրբավայր, սրբարան, սրբատեղի:

— Վաճառելու՝ շուկայ, հրապարակ, վաճառատեղի, վաճառատուն, խանութ, կրպակ, տաղաւար։

Դարձուածքներ
Տեղին
յարմար, պատշաճ, վայել։

Տեղն է
յարմար է, կը վայելէ։

Տեղն ու տեղօք
մանրամասնօրէն, ճշդութեամբ, հանգամանօրէն:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2270
Новинка
(beta)

Похожие слова
դեղէ
 Usage beta 66 citations 

Usage of matching Word Forms

Новинка Explore the usage of the word form տեղէ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "տեղէ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com