Nayiri.com

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2462

Nouveau!

(beta)

ՕՂԱԿ

գոյական
    1. շղթայի իրարու անցուած կլոր կամ այլ ձեւի մասերէն իւրաքանչիւրը.

    2. զգեստներու փոքր օղակ, որուն մէջ կ՚անցընեն կոճակը.

    3. մետաղեայ կամ փայտէ շրջանակ՝ զանազան գործածութեանց համար.

    4. պարանի՝ առասանի՝ լարի եւ այլնի օղակաձեւ հանգոյց.

    5. մարզանքի օղակ. մարզօղակ.

    6. կարգ մը սողուններու օղակաձեւ յօդերը.

    7. որդերու մարմնի իրարու զուգահեռ շարուած յօդաւոր օղաձեւ մասերէն իւրաքանչիւրը.

    8. փակ կամ կիսափակ՝ կոր գիծի ձեւով շարժում, ինչպէս նաեւ այդպիսի շարժումով կազմուող պատկերը՝ շրջանը.

    9. կախաղանի պարանի օղ.

    10. ուսի վրայ փոքր ճեղք՝ օղ. լամբակ.

    11. որեւէ կազմակերպութեան ամենափոքր միաւորը.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) կախաղան.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) մարդոց շրջանակաձեւ խմբուած բազմութիւն.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան շրջապատող՝ պատող բան. գօտի, շրջանակ, շրջագիծ.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) իրարու կապող՝ միացնող հանգամանք՝ երեւոյթ.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) պաշարում, շրջապատում, շրջափակում.

    17. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի զարգացման՝ տեղի ունենալու փուլերէն իւրաքանչիւրը.

    18. (Փոխաբերական իմաստ) նուիրապետութեան՝ պաշտօնէութեան եւ այլնի իւրաքանչիւրը. ստորակարգութեան համակարգի իւրաքանչիւր դասը՝ անդամը:

(Ֆրանսերէն sphincter)։

Տեսակներ

— Անձեռոցի՝ մանեակ:

— Անօթներու՝ լամբ, կանթ, անկղ, ականջ:

— Բազէի (ոտքի)՝ ոտնօղակ:

— Գործիքներու ծայրէն՝ ծայրապանակ։

— Լուծին մէջտեղը կապուած՝ կանդրիւ։

— Խողովակներ պատին պնդելու՝ ագոյց։

— Կաթսան կախելու՝ կեռօղակ, կըլըմպար:

— Կողովներու (պարանէ)՝ լամատի:

— Կոճակի՝ լամբակ, նառն։

— Շան վիզի (երկաթէ)՝ խառան, անուր:

— Փիղի քիթի՝ օձի՝ ման, գալար, քնթոնոց:

Բաղադրեալ Բայեր

Ականջի օղ ընել

ներգործական բայ միշտ միտքը պահել, միշտ ղեկավարուիլ (խրատով մը)։

Դարձուածքներ

Այդ օղը ականջէ՛դ հանէ

մոռցի՛ր. յոյսդ կտրէ այդ բանէն:

Nouveau!

(beta)

ԿՈՃ

գոյական
    1. Տե՛ս ԿՈՃՂ.

    2. հաստ փայտ (վառելու).

    3. ա) երկար գերան (շէնքի տանիքը ծածկելու), կոնտ, կոնդ,

բ) հաստ գերան (եզներու վիզը անցընելու),

գ) պատշգամի շինութեան համար դուրս ցցուած գերան,

դ) երկաթուղիի գիծերուն տակ նետուած կարճ գերան.

    4. դերձան՝ թել փաթթելու փայտէ գլան.

    5. ոլոքի (= սրունքի հաստ ոսկորը՝ ծունկէն վար) ներքեւի ծայրի դուրս ցցուած գունտ ոսկորը, կոճիկ Տե՛ս ՈՍԿՈՐ.

    6. ոչխարի՝ կովու ետեւի ծունկի փոքր գունտ ոսկորը՝ որով երեխաները կը խաղան, վէգ. եղջիւրաւոր կենդանիների լաւ մեծ վէգ. կոպաճ, կոռայ.

Տեսակներ

— աքաղաղի ճանկ՝ բիտ.

7. ձեռքի եւ ոտքերու ոսկորներ.

Տեսակներ

— մատներու՝ մատնոսկր.

— ոտքերու՝ վէգ, ճան, յոգի, լիցք.

— կրունկի՝ ճագ.

— վիզի՝ ուլնոսկր.

    8. բոյսի ցօղունի ծունկը, վարակ.

    9. պտուղի կորիզ.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) պառաւ։

Տեսակներ

— Պզտիկ կոճ՝ կոճակ:

ԿՈՃԱԿ

գոյական
1. փոքրիկ կոճ, (փայտի՝ սրունքի ոսկորի՝ եւ այլն). Տե՛ս ԿՈՃ.

2. գնտաձեւ կամ կլորակ՝ մետաղէ կամ ոսկորէ շինուած զգեստի կոճկելիք՝ ագուցիչ՝ որ հագուստի օղակէն կ՚անցուի.

Տեսակներ

— կեռաւորը՝ ճարմանդ.

    3. ելեկտրական հոսանքը միացնող կամ անջատող փոքրիկ բանալի.

    4. ծառերու վրայ բացուելու մօտ պտուկ, բողբոջ, բոլոր, կոկոն, ակնուռ, ծիլ, ծիղ.

    5. մեղուներու նոր խմբակցութիւն՝ նոր թագուհիի շուրջ բոլորուած՝ որ խաղողի ողկոյզի պէս կը կախուի ծառի ճիւղէն՝ հոնկէ փոխադրուելու համար առանձին փեթակի մը մէջ, պարս, մեղուապար, գնդակ.

    6. ծխուած սիկարի՝ սիկարէթի նետուելիք մնացորդ, կճատ.

ածական
    7. կարճլիկ ու գիրուկ (երեխայ).

    8. պինդ, ամրակազմ (մարդ)։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1047

Nouveau!

(beta)

ԱՉՔ

գոյական
    1. տեսողութեան (զոյգ) գործարան, գնդաձեւ ու գեղեցկօրէն տեղաւորուած յօնքերուն ներքեւ, տեսանելիք, ականողիք.

    2. զգայարանք տեսնելու.

    3. տեսնելու կարողութիւն, լուսարան, տեսութիւն.

    4. որեւէ առարկայի ծակեր։

Տեսակներ

— Դարակի ՝ խորշ.

— մատանեքարի ՝ կապիճ.

— կշիռքի՝ նժար, թաթ.

— որթատունկի՝ ակնուռ.

— ճիւղի՝ պտուկ, ծիլ.

— գուլպայի, ուռկանի, զրահի՝ օղակ.

— ջուրի՝ ակ, աղբերակ.

Բաղադրեալ Բայեր

աչքը դուռը պահել

չէզոք բայ տունէն չհեռանալ, հաւատարիմ.

աչքը ճամբան մնալ

չէզոք բայ սպասել.

աչք բանալ-գոցելու ժամանակ չունենալ

չէզոք բայ սաստիկ զբաղած ըլլալ.

մէկուն աչքը կուրցնել դրամով

ներգործական բայ կաշառել.

աչքը մտնել մէկուն

չէզոք բայ սիրուիլ.

գէշ աչքով նայիլ

չէզոք բայ թշնամի նկատել դիմացինը.

չէզոք բայ նկատի առնել, յիշել.

աչք բանալ չտալ

ներգործական բայ հանգիստ վայրկեան մը չտալ.

աչքը խածնել

ներգործական բայ հաւնիլ.

աչք ունենալ մէկու մը վրայ

չէզոք բայ հսկել, ցանկալ.

աչք գոցել ներել

ներգործական բայ չտեսնելու զարնել.

աչքէ ելլել, աչքէ հանել

չէզոք բայ համարումը՝ սէրը կորսնցնել, չսիրել.

աղէկ աչքով նայիլ

չէզոք բայ սիրով նայիլ, հոգալ.

աչքերուն մէջ կարդալ

չէզոք բայ իմանալ հոգեկան յուզմունքը (ուրախութիւն, բարկութիւն).

աչքերը բանալ մէկուն

ներգործական բայ մոլորեցնել կամ խաբէութիւնը փարատել.

աչքի զարնել

չէզոք բայ ուշադրութիւն գրաւել, շատ երեւնալ.

աչքով-ունքով սպաննել

ներգործական բայ հոգին հանել.

աչքով ուտել

չէզոք բայ սաստիկ ցանկալ բանի մը.

աչքը կտրել

չէզոք բայ համարձակիլ գործ ընելու.

աչք դպիլ

չէզոք բայ չար աչքէ զարնուիլ.

աչքը բաց մնալ

չէզոք բայ զարմանալ.

աչքը բաց մեռնիլ

չէզոք բայ պէմուրազ մեռնիլ.

աչքերը մէկէ մը դարձնել

ներգործական բայ երեսէ ձգել, անտեսել.

աչքով դատել, աչքով չափել

ներգործական բայ հարեւանցի, մօտաւոր չափել.

աչքը խաղալ

չէզոք բայ նախազգալ մէկու մը գալը.

աչքը չորս բանալ

չէզոք բայ խիստ զգուշաւոր՝ շրջահայեաց ըլլալ.

չորս աչքով սպասել

չէզոք բայ ակնկառոյց՝ մեծ փափաքով սպասել.

աչքը կենալ

չէզոք բայ խորապէս տարուիլ.

աչքը կէտի մը վրայ գամել

չէզոք բայ սեւեռել, յառել.

աչքը գիրքին գամել

չէզոք բայ խորունկ ընթերցումի մէջ ըլլալ.

աչքը պտըտցնել

չէզոք բայ չորս կողմը դիտել.

աչքը բան տեսնել

չէզոք բայ գոհանալ (առատութեամբ).

աչքերը ոլորել

չէզոք բայ սպառնալից դառնալ.

աչքը բարին տեսնել

չէզոք բայ լաւատես ըլլալ.

աչքը մթննալ

ներգործական բայ ընկճուած ըլլալ, զգալ մեծ կորուստի մը առջեւ.

աչքը դառնալ

չէզոք բայ այլայլիլ, կատղիլ.

աչքին փոշի փչել

ներգործական բայ խաբել, շլացնել.

աչքերը ծով դառնալ

չէզոք բայ շատ լալ, առատ արցունք թափել.

աչքը սեւ ջուր իջնել, աչքը ջուր կտրիլ

չէզոք բայ նայելով՝ սպասելով աչքը յոգնիլ.

աչքը ծռել

ներգործական բայ մէկու մը խէթ աչքով նայիլ.

աչքը կապել

ներգործական բայ խաբել.

աչքը կոխել

ներգործական բայ առարկայ մը յանդիմանելով մէկուն ցոյց տալ.

յօնքը շինելու տեղ՝ աչքը հանել

ներգործական բայ աւելի մեծ վնաս հասցնել.

աչքը հանել

ներգործական բայ կուրցնել.

աչքը մազ բուսնիլ

չէզոք բայ երկար սպասել.

աչք-յօնք կտրիլ

ներգործական բայ մէկը ուշադիր քննել.

աչքը ուռիլ

չէզոք բայ շատ լալ.

աչքը վախնալ

չէզոք բայ սոսկալ բանէ մը.

աչք տնկել

չէզոք բայ նախանձոտ նայիլ.

աչք ու ունքը կիտել

չէզոք բայ խոժոռիլ, թթու երես ցոյց տալ.

աչքերը լեցուիլ

չէզոք բայ լալ.

աչքերը վեր վերցնել

չէզոք բայ վեր նայիլ, գլուխը բարձրացնել.

աչքին իւղը հանել

ներգործական բայ վախցնել.

աչքին երեւիլ

ներգործական բայ ա) այնպէս ընել, որ երեւի դիմացինին, բ) իր ոյժը ցոյց տալ.

աչքին չերեւիլ

ներգործական բայ նշանակութիւն չունենալ.

աչքի լոյս թափել

չէզոք բայ աչքը յոգնեցնել.

աչքի հետ չփոխել

ներգործական բայ աչքի հաւասար սիրել.

աչքիդ վրայ յօնք կայ չըսել

չէզոք բայ ոչ մէկ դիտողութիւն չընել.

աչքի տակ առնել

ներգործական բայ նկատի ունենալ.

աչքի տակէն դիտել

չէզոք բայ դժգոհ դիտել.

աչքէն ըլլալ

չէզոք բայ աչքը կորսնցնել.

աչքէն փախչիլ, աչքէն փախցնել

չէզոք բայ վրիպիլ.

աչքին իյնալ, աչքին զարնել

չէզոք բայ երեւիլ, տեսնել.

բաց աչքով լուսցնել

չէզոք բայ մինչեւ լոյս չքնանալ.

մէկ աչքով նայիլ

չէզոք բայ ա) հաւասար աչքով դիտել, բ) արհամարհել.

պաղ աչքով նայիլ

չէզոք բայ համակրանք չունենալ.

տաք աչքով նայիլ

չէզոք բայ համակրիլ, գուրգուրալ։

Դարձուածքներ

ածական անմեղ, ոչ-ճարպիկ.

աչքը ծակ

ածական ագահ.

աչքէն արիւն կը կաթի

մարդ սպաննելու տրամադիր է.

առ աչօք է

ածական երեւակայական, անիրական.

կապոյտ աչք, անոյշ աչք

ածական սիրելի նայուածք.

աչքի փուշ

ածական ատելի.

աչքի վարագոյր, աչքի լոյսը խափանող

ածական արթնամիտ, ճարպիկ, աչալուրջ.

աչքը կուշտ

ածական անկարօտ, գոհ իր վիճակէն.

աչքը լոռ

ածական տռփոտ, ցանկասէր.

աչքը դուրս

ածական այն որ ամուսնական սրբութեան դէմ կը մեղանչէ.

աչք կտրիլ

չէզոք բայ շատ ուշադիր.

աչքի չերեւնալ

չէզոք բայ անարժէք, անկարեւոր.

աչք առածին չափ, աչք կտրածին չափ

մակբայ աչքի տեսութիւնը որքան որ կը կտրէ.

աչքի բաժին

գոյական ուտելիքի կտոր մը, զոր ուտողները կու տան անո՛ր, որ ախորժակով իրենց ուտելը կը դիտէ (Թրքերէն կէօզ քիրասը).

աչքս բացի՝ քեզ տեսայ

գիտակցական տարիքիս՝ քեզ տեսայ առաջին անգամ.

աչքդ ելլէ

կուրանաս.

աչքդ լոյս, աչքերնիս լոյս

բարեմաղթութիւն.

աչքը ձեռքիս է միշտ

միշտ բան մը կ՚ակնկալէ ինծմէ.

աչքդ ոռիս

աչքի չգալու համար կ՚ըսուի, Անգլիացիները թչվուտ կ՚ըսեն, ձեռքը փայտին զարնելով.

աչք չունիմ

չեմ նախանձիր.

աչքի՛ս վրայ, երկու աչքերուս վրայ, աչքիս եւ գլուխիս վրայ

մակբայ ամենայն սիրով.

աչքի՛ս գլուխիս վրայ տեղ ունիս

շատ սիրելի ես.

աչքէն մազ հանող

ածական շատ ճարպիկ.

Nouveau!

(beta)

ԾԱԿ

գոյական
1. պատի՝ հողի՝ տախտակի՝ մետաղի մէջ կլոր կամ ձուաձեւ փոքր բացուածք՝ փորուածք.

Տեսակներ

— ասեղի ՝ աղց.

— ուրագի՝ մուրճի՝ կացինի՝ կոթառ.

— տակառի՝ բիբ.

— հրազէնի վառօղի՝ խանձկալ, սրահակ.

— ականջի օղի՝ տախտակի՝ թորիծ.

— թոնիրի՝ սնկուալ, սանտու.

— կոճակի՝ օղակ, լամբակ.

— մատանիի՝ կապիճ, ճանակ.

— պահուելու՝ որջ, թաքստոց.

— կղպանքի՝ էմք.

— հրազէնի գնդակ արձակելու՝ որմածերպ.

— ողկոյզէն փրթած խաղողի՝ կապծակ.

2. մարդկային կամ կենդանիներու մարմնի մէջ փոքր կամ մեծ բացուածք.

Տեսակներ

— մորթի՝ ծակտիք, վտառք.

— խռչակի՝ խռչակբերան.

— քիթի՝ ռունգն, ռնգունք, քթափող.

— ձիու քիթի՝ պինչ.

— յետոյքի՝ ոռ, սրբան.

— իգական սեռական անդամ՝ պուց.

3. (Փոխաբերական իմաստ) փոքրիկ՝ անշուք՝ անյարմար կացարան՝ սենեակ՝ տուն.

4. (Փոխաբերական իմաստ) բանտ։

Բաղադրեալ Բայեր

ծակերը գոցել

ներգործական բայ
1. պարտքերը վճարել,
2. անհրաժեշտ կարիքները հոգալ.

ծակը դնել, ծակը կոխել

ներգործական բայ բանտարկել.

ծակը մտնել

ներգործական բայ բանտարկուիլ.

ծակէ ծակ փախչիլ

չէզոք բայ վտանգէ կամ պատասխանատուութենէ խուսափիլ.

մէկ ծակէ շռել սրտակից

չէզոք բայ մտերիմ ըլլալ, լիակատար համերաշխութեամբ գործակցիլ:

Դարձուածքներ

Գրպանը ծակ, քսակը ծակ

աղքատ, չքաւոր, անկուտի, տկլոզ.

շատ յարմար, տեղին, իրարու պատշաճող.

ո՞ր ծակը մտնեմ

ո՞ւր պահուըտիմ.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 902

Nouveau!

(beta)

Usage beta 4 citations

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Aussi la recherche pour "Օղակ-կոճակ" dans ces dictionnaires:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Nouveau! Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Nouveau! Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Nouveau! Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Nouveau! Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Nouveau! Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Nouveau! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Nouveau! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]

Matching Lexemes

օղակ-կոճակ (3 word forms)

Usage of matching Word Forms

Օղակ-կոճակ †unverified (1 citation)

Usage of matching Lexemes

օղակ-կոճակ (3 word forms | 3 citations)

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations