Հայերէն բառարան

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1078

ՆՈՐ

(beta)

ՆՈՒՐԲ

ածական
    1. լայնական կտրուածքով շատ փոքր՝ նեղ. բարակ, աննշան հաստութիւն ունեցող.
    2. ոչ-հաստ նիւթեղէնէ պատրաստուած՝ հիւսուած. նրբաթել.
    3. թափանցիկ, անօսր (շատ նուրբ).
    4. ոչ-խոշորակազմ (մարմին). վայելուչ, շնորհալի, բարեկազմ, սլացիկ.
    5. գեղեցիկ եւ նրբագիծ.
    6. սուր, բարձր, բարակ (ձայն).
    7. մանր՝ մանրագոյն մասնիկներէ՝ հատիկներէ բաղկացած.
    8. մեծ ուշադրութիւն եւ մանրակրկիտ աշխատանք պահանջող.
    9. զգայուն եւ խորաթափանց մօտեցում պահանջող.
    10. սուր, խորաթափանց, նրբամիտ, խորիմաստ.
    11. բարձր զգացողութիւն՝ ընկալում ունեցող.
    12. մանրամասնութիւները ընդգրկող. հանգամանալից.
    13. շատ փոքր՝ թոյլ, հազիւ նշմարելի.
    14. կիրթ, բարեկիրթ, ազնիւ.
    15. զգայուն.
    16. քօղարկուած, ոչ-բացայայտ.
    17. մեղմ, քնքուշ, թեթեւ.
    18. խորամանկութեամբ նիւթուած՝ պատրաստուած.
    19. սուղ, կակուղ, լերկ (տառ).
    20. խրթին։

Տեսակներ

— Ալիւր՝ գերմակ, շարմաղուն։

— Զգացում՝ գողտր:

— Կերակուր՝ համեղ, համադամ։

— Հոտառութիւն՝ տեսողութիւն՝ դատողութիւն՝ սուր:

— Ձայն, գոյն, հով՝ մեղմ, քնքուշ:

— Մարմին՝ շնորհալի, բարեկազմ:

— Միտք՝ 1. կորովի, բանիբուն. 2. նրբամիտ:

— Շատ նուրբ՝ անօսր։

— Վարմունք՝ ազնիւ, վայելուչ։

— Տառեր՝ կակուղ, լերկ։

— Տարբերութիւն՝ դոյզն, աննշան։

ՆՈՐ

(beta)

ՍՈՒՐ

գոյական
    1. երկար դանակի նմանող՝ միասայրի կամ երկսայրի՝ կտրող կամ վիրաւորող զէնք. թուր, սուսեր, դաշոյն.
    2. ածելի, զմելի.
    3. դանակ, կտրոց.
    4. երաժշտական խազերէն մէկը, որ կեռ սուրի ձեւ ունի.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) ուժի՝ բռնութեան միջոց.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) արիւնահեղութիւն, կոտորած, սպանդ.
    7. (Փոխաբերական իմաստ) պատժական միջոց։

Բաղադրեալ Բայեր

Սուր բարձրացնել

ներգործական բայ կռիւի ելլել, պատերազմ յայտարարել։

Սուր հանել

ներգործական բայ սպառնալ:

Սուր քաշել

ներգործական բայ սուրը պատեանէն հանել եւ մէկուն սպառնալ։

Սուրէ անցընել

ներգործական բայ
1. կոտորել.
2. սուրի տակով անցընել։

Սուրը մերկացնել

ներգործական բայ Տե՛ս Սուր բարձրացնել։

Սուրը յանձնել

ներգործական բայ յաղթողին անձնատուր ըլլալ։

Սուրը պատեանէն հանել

ներգործական բայ Տե՛ս Սուր բարձրացնել։

Սուրը պատեանին մէջ դնել

ներգործական բայ
1. կռիւը դադրեցնել, հաշտութիւն կնքել.
2. բարկութիւնը իջնել. խաղաղիլ, հանդարտիլ։

Սուրի բերան տալ

ներգործական բայ սուրի քաշել, կոտորել։

Սուրի ճարակ դառնալ, սուրի ճարակ ըլլալ

չէզոք բայ կոտորուիլ, սպաննուիլ։

Սուրի տալ

ներգործական բայ Տե՛ս Սուրի բերան տալ:

Սուրի տակով անցընել

ներգործական բայ հնազանդութիւն պարտադրել, հպատակութիւն պարտադրել։

Սուրի քաշել

ներգործական բայ կոտորել:

Դարձուածքներ

Սուրով եւ հուրով

կոտորելով եւ հուրի՝ կրակի մատնելով:

ՍՈՒՐ

ածական
    1. շատ բարակ շեղբ՝ բերան ունեցող. հատու, կտրուկ, սրաբերան.
    2. շատ բարակ եւ ծակող ծայր ունեցող. սրածայր, սայրասուր, խայթող, խոցող.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) կտրուկ, հատու, ազդու.
    4. աստիճանաբար բարակցող՝ նեղցող. սրաձեւ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) սաստիկ, ուժգին (ցաւ).
    6. (Փոխաբերական իմաստ) զիլ եւ բարձր (ձայն).
    7. (Փոխաբերական իմաստ) նուրբ, զգայուն (լսողութիւն՝ հոտառութիւն).
    8. (Փոխաբերական իմաստ) կորովի, թափանցող (միտք).
    9. (Փոխաբերական իմաստ) սրամիտ.
    10. (Փոխաբերական իմաստ) սրընթաց, արագ.
    11. (Փոխաբերական իմաստ) տագնապալից.
    12. (Փոխաբերական իմաստ) կտրուկ, շեշտակի:

Բաղադրեալ Բայեր

Սուր աչք ունենալ

ներգործական բայ
1. աչքին տեսողութիւնը լաւ ըլլալ.
2. ուրիշին վերաբերմունքին ներքին՝ յետին նպատակները նախատեսելու յատկութիւն ունենալ։

Սուր ցաւեր ունենալ

ներգործական բայ սաստիկ ցաւէ տառապիլ:

Դարձուածքներ

Սուր անկիւն

ուղիղ անկիւնէ՝ 90 աստիճանէ պակաս անկիւն:

Սուր գրիչ, սուր միտք

ազդեցիկ գրիչ՝ դիւրին ըմբռնող կամ բանիմաց միտք:

Սուր լեզու, սուր խօսք

    1. խոցող ու խայթող.
    2. սրամիտ եւ խայթող.
    3. ազդեցիկ։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 2150

ՆՈՐ

(beta)

Նման բառեր

զուրը
սոյրը

Գործածութիւն փորձնական 51 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

ՆՈՐ Ուսամնասիրել Սուրը բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։

Փնտռել «Սուրը» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]

Արեւմտահայերէն

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

սուրը → սուր (գոյական) (22 մէջբերում)

Սուրը †չստուգուած (8 մէջբերում)

սուրը †չստուգուած (21 մէջբերում)

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու