Բառարան
Բառարան
ՆՈՐ
Գրուածքներու Ժողովածոյ
Ժողովածոյ
Ուղղագրիչներ
Ուղղագրիչներ
Տառատեսակներ
Տառեր
Մեր մասին
Մենք
հայերէն
English
русский
français
Deutsch
Türkçe
Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
Հայերէն
Հայ
|
Հայ-Անգլերէն
Հայ-Անգ
|
Անգլերէն-Հայ
Անգ-Հայ
|
Հայ-Ֆրանսերէն
Հայ-Ֆրա
|
Ֆրանսերէն-Հայ
Ֆրա-Հայ
Ձեւաբանութիւն
Արեւմտահայերէն
Ցուրտը →
ցուրտ
(գոյական)
Տեսնել ձեւաբանական վերլուծութիւնը
Եզակի • Ուղղական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Ուղղական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
Բառարան
ցուրտ
ածական
Պաղ
,
սառն
*
անսիրալիր
:
ցուրտ
գոյական
Պաղութիւն
(
օդի
):
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 468։
ՑՈՒՐՏ
ածական
,
գոյական
1.
պաղ
,
սառնային
։
2.
անտարբեր
։
3.
ցուրտը
։
Աղբիւր՝
Յարութիւն Թ. Գայայեան,
Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի
. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938):
էջ 509
ՆՈՐ
ՑՈՒՐՏ
ցրտի
(
և
ցրտոյ
)
ածական
1.
Բաւականաչափ
ջերմութիւն
չունեցող
,
ջերմութիւնից
զուրկ
,
սառը
,
պաղ
։
Հակառակը՝
Տաք
,
ջերմ
։
(
Ներկայումս
գործ է ածվում
միայն
օդի
բարեխառնութեան
նկատմամբ
.
ուրիշ
դէպքերում
գործ են ածվում
պաղ
,
սառն
)։
‣
Այսօր
շատ
ցուրտ
է
օդը
։
‣
Դուրսը
ցուրտ
է
,
տաք
վերարկու
հագիր
։
‣ «
Փըչեցին
ցուրտ
քամիներն
հա՛
փըչեցին
»։
‣ «
Օտար
երկրի
դաշտերում
,
Ցուրտ
գիշերում
ձմեռուայ
,
Ո՞վ
է
անքուն
դեգերում
,
Անվերջ
սգում
ինձ
վրայ
…»։
Դարձուածքներ
⨀
հին բառ
Ջուր ցուրտ
գոյական
Սառը
ջուր
։
⨀
հին նշանակութիւն
2.
փոխաբերաբար
Անհեթեթ
,
անհամ
,
անճոռնի
։
⨀
հին նշանակութիւն
3.
Սառն
,
պաղ
,
առանց
սիրոյ
և
համակրութեան
։
Դարձուածքներ
✽
հազուադէպ բառ
Ցուրտ հմութիւն
գոյական
Անգթութիւն
։
✽
հազուադէպ բառ
Ցուրտ ցաւ
գոյական
Ծերունիների
մրսելու
հիւանդութիւնը
։
+
գաւառական բառ
Ցուրտ խօսք
գոյական
Սառն
՝
սիրտ
վշտացնող
խօսք
։
գոյական
4.
Ջերմութեան
շատ թէ քիչ
բացակայութիւն
,
ոչ
բաւարար
ջերմութիւն
։
‣
Ցուրտը
կասեցնում է
բոյսերի
աճումը
,
իսկ
եթէ
սաստիկ
է լինում
՝
վնասում է
նրանց
։
‣ «
Ցուրտը
փըչեց
,
ձըմեռ
սաստիկ
,
Ձիւնը
ծածկեց
գետինը
»։
‣
Նա
ցրտի
չի դիմանում
։
‣
Ես
ցրտից
դողում էի
,
ատամներս
կրճտում էին
։
‣
Ցրտերն ընկան
(
կամ
սկսվեցին
)։
‣
Ցրտի
դիմացող
բոյսեր
։
‣
Ամենասաստիկ
ցուրտը
լինում է
-
2
73
°
Ցելսիուսի
,
որ
կոչվում է
բարեխառնութեան
բացարձակ
զրօ
կամ
բացարձակ
ցուրտ
։
Բաղադրեալ Բայեր
+
գաւառական բառ
Ցուրտ առնել
չէզոք
բայ
Անզգալի
կերպով
մրսել
։
‣
Ցուրտ է առել
,
հիւանդացել է
.
մի անգամ
քրտնի
՝
կանցնի
։
Ցուրտը ընկնել
,
Ցուրտն ընկնել
,
Ցրտերն ընկնել
դիմազուրկ
բայ
Ցուրտ
եղանակն
սկսվել
։
‣
Ցուրտն ընկել է
,
ծառերի
տերեւներն
սկսել են
թափվել
։
‣
Երբ
ցրտերն ընկնում են
՝
եայլա
գնացողները
հօտերով
իջնում են
իրանց
գիւղերը
։
Ցուրտը կոտրվել
դիմազուրկ
բայ
Ցրտի
խստութիւնը
նուազել
,
մի քիչ
տաքի
դառնալ
։
‣
Մեզ
մօտ
յունուարի
կէսերից
ցուրտը կոտրվում է
։
‣
Այսօր
կարծես
մի քիչ
ցուրտը կոտրվել է
։
Ցուրտը ուտել
չէզոք
բայ
Մի քանի
արմտիքների
և
պտուղների
՝
ցրտի
ազդեցութեան
ենթարկվելը
(
հողի
մէջ
մնալով
կամ
ծառից
չքաղվելով
),
որով
կատարելապէս
հասնում
ու
համեղանում են
։
‣
Գետնախնձորը
մինչև
լաւ
ցուրտը չուտէ
՝
չեն հանի
։
‣
Գազարը
ցուրտը կերել է
,
շատ
համեղացել է
։
‣
Ախալցխայում
ճանճուլները
թափ են տալիս
ցուրտը
լաւ
ուտելուց
յետոյ
և
վաճառում են
՝
ղռավլի
(
ղռաւը
՝
եղեամը
կերած
)
անունով
։
Ցուրտը տալ
ներգործական
բայ
Ցրտահար
անել
,
ցրտով
վնասել
։
‣
Մեր
բաղերին
այս
տարի
ցուրտը տուեց
,
բերք
չստացանք
։
‣
Դեղձենիները
ծաղկած
ժամանակ
ցուրտը տուեց
,
ծաղիկները
թափեց
փչացրեց
։
Ցուրտը տանել
չէզոք
բայ
1.
Ցրտից
որևէ
անդամը
վնասվել
։
‣
Ինքը
բուք ու բորանից
ազատվեց
,
բայց
ականջներն
ու
ոտները
ցուրտը տարել էր
։
2.
Նաև
բոյսերի
մասին
։
‣
Շատ
բարձր
է
տեղը
.
յաճախ
ցորենը
ցուրտը տանում է
։
Դարձուածքներ
Ցուրտ ու ցմախ
գոյական
Տե՛ս
Ցմախ
։
Աղբիւր՝
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
էջ 2233
ՆՈՐ
(beta)
ՑՈՒՐՏ
գոյական
1.
ցրտութիւն
,
պաղութիւն
,
սառնամանիք
.
2.
ցուրտ
եղանակ
.
ածական
3.
բաւարար
չափով
ջերմութիւն
չունեցող
.
պաղ
,
սառն
.
4.
սառնամանիքներ
տուող
՝
տարածող
.
ցրտաշունչ
,
ցրտասարսուռ
,
խստաշունչ
.
5.
բաւարար
ջերմութիւն
չտուող
՝
չտարածող
.
6.
չջեռուցուած
,
չտաքցուած
.
7.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
անտարբեր
,
ոչ-սիրալիր
,
ոչ-մտերմական
։
Ցուրտ
եւ
պաղ
բառերը
իբրեւ
հոմանիշ
կը
գործածուին
՝
սակայն
՝
կը
կարծենք
՝
որ
նրբերանգ
մը
կայ
անոնց
միջեւ
։
Երբ
ջերմաստիճանի
հետ
կապ
ունի
,
պէտք
է
ըսել
ցուրտ
եւ
ո՛չ
թէ
պաղ
.
օրինակ
՝
ցուրտ
օդ
,
ո՛չ
թէ
պաղ
օդ
։
Պաղ
կեցուածք
՝
ընդունելութիւն
եւ
ո՛չ
թէ
ցուրտ
կեցուածք
՝
ընդունելութիւն
(
կեցուածքը
եւ
ընդունելութիւնը
չեն
կրնար
չափուիլ
)։
Աղբիւր՝
Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան,
Հայոց լեզուի նոր բառարան
. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992):
էջ 2337
ՆՈՐ
(beta)
Նման բառեր
ծուռդը
Գործածութիւն
փորձնական
33 մէջբերում
Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը
ցուրտը →
ցուրտ
(գոյական)
(23 մէջբերում)
Ցուրտը
†
չստուգուած
(3 մէջբերում)
ցուրտը
†
չստուգուած
(7 մէջբերում)
Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել
ՆՈՐ
Ուսամնասիրել
Ցուրտը
բառաձեւին
գործածութիւնը՝
Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ
-ին մէջ։
Փնտռել «
Ցուրտը
» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —
Բացատրական
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Հոմանիշներու
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Արեւմտահայերէնի
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Նորաբանութիւններու
(2022)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
ՆՈՐ
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Յանգարան
(1976)
ՆՈՐ
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Բառակազմական
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Ստուգաբանական
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Դարձուածաբանական եւ Բարբառային
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Ուղղագրական
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Գրաբարի
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Միջին Հայերէնի
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Վաղաշխարհաբարեան
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Օտար լեզուի
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Անուններու
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
ՆՈՐ
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
ՆՈՐ
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
ՆՈՐ
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
ՆՈՐ
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Տեղանուններու
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Բուսանուններու
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Մասնագիտական
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
ՆՈՐ
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Յապաւումներու
(2021)
ՆՈՐ
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
ՆՈՐ
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Ձեւաբանութեան կարգաւորումներ
Արեւմտահայերէն
Արեւելահայերէն
Ցուցադրել ձեւաբանական վերլուծութիւն
Ցուցադրել ձեւաբանական զտիչները
Ցուցադրել գտնուած բառաձեւերը
Ցուցադրել գտնուած բառոյթները