Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Բառարան
ԱՆ...
մասնիկ, որ դրվելով գոյականների, բայարմատների, ածականների սկզբին՝ կազմում է բազմաթիւ ածականներ բացասական նշանակութեամբ:


＋գաւառական բառ ԱՆ
շաղկապ

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 107
ՆՈՐ
(beta)
✽հազուադէպ բառ 1. ՅՈ՜ՒՇ (յ + ուշ)
միջարկութիւն Զգուշացնելու բացագանչութիւն, ուշք դարձրու, զգոյշ եղիր։

Բաղադրեալ Բայեր
Յուշ ածել, Յուշ լինել
Տե՛ս Ուշ (1)։


2. ՅՈՒՇ,
ՅՈՒՇ-ՅՈՒՇ
ածական մակբայ Տե՛ս Ուշ, Ուշ-ուշ։
‣ Յուշ ժամանակ եկաւ։
‣ Յուշ-յուշ ես երեւում։
‣ Շատ յուշ մնացիր։


ՅՈՒՇՔ
գոյական Տե՛ս Ուշք։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1567
ՆՈՐ
(beta)
1. ՈՒՇ ի (ից, կմ ոյ)
(պահլաւերէն ōš, hōš, պարսկերէն hōš, huš, միտք, բանիմացութիւն, զգացողութիւն, խելք)

գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Խելք, միտք։
⨀հին նշանակութիւն 2. Զգացողութիւն, զգայական ճանաչումն։
⨀հին նշանակութիւն 3. Մտադրութիւն, ուշադրութիւն։
⨀հին նշանակութիւն 4. Յիշողութիւն։
⨀հին նշանակութիւն 5. Յիշատակութիւն։
    6. Տե՛ս Ուշք։

ածական
⨀հին նշանակութիւն 7. Զգաստ, ուշքը վրան, խելօք։

Ածանցական Բառեր
Յո՛ւշ
միջարկութիւն Տե՛ս Իւր տեղում։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Ուշ առնել (արարի), ⨀հին բառ Ուշ առնուլ, ⨀հին բառ Ուշ դնել
չէզոք բայ Ուշադիր լինել, դիտել, նկատի ունենալ, ջանալ, հետամուտ լինել։

✽հազուադէպ բառ Ուշ կալ
չէզոք բայ Ուշադրութիւնը դարձնել։

⨀հին բառ Ուշ ունել
չէզոք բայ Մնալ մի բանի, սպասել։

⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս առնել (արարի), ⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս արկանել
ներգործական բայ Ինքն իւր մէջ լաւ մտածել։

⨀հին բառ Յուշ ածել
ներգործական բայ
    1. Միտքը բերել, յիշել։
    2. Ուրիշի միտքը բերել, յիշեցնել։

⨀հին բառ Յուշ բերել
ներգործական բայ Տե՛ս Յուշ ածել (1)։

⨀հին բառ Յուշ գալ
չէզոք բայ Ուշքի գալ, ուշաբերվել։

⨀հին բառ Յուշ լինել ումեք
չէզոք բայ Մէկի միտքը գալ։

⨀հին բառ Զուշով ածել
ներգործական բայ Տե՛ս Յուշ ածել։

⨀հին բառ Զուշով գալ
չէզոք բայ Տե՛ս Յուշ գալ։

⨀հին բառ Յուշի ունել
ներգործական բայ Մտքումը պահել, յիշել։

Ուշը բերել
ներգործական բայ Տե՛ս Ուշքի բերել։

Ուշը գնալ
չէզոք բայ Տե՛ս Ուշքը գնալ։

Ուշը վրան գալ
չէզոք բայ Տե՛ս Ուշքը վրան գալ։

Դարձուածքներ
⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս
մակբայ Ուշքը վրան, խելքը գլուխը, լաւ մտածելով։

⨀հին բառ Յուշ լիցի քեզ
Միտքդ բեր, յիշի՛ր։

✽հազուադէպ բառ Ուշ ապուշ
գոյական Ապշութիւն։

⨀հին բառ Ուշ և ուրուշ
գոյական Ամբողջ ուշադրութիւնը, խելքը միտքը։

Ուշի ուշով, ⨀հին բառ Ուշի մտօք
մակբայ Ամբողջ ուշադրութեամբ։
‣ Նա ուշի ուշով հետեւում է քաղաքական հարցերին։
‣ Ուշի ուշով կարդացի նրանց պատասխանը։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1752
ՆՈՐ
(beta)
ԱՆՅՈՒՇ (ան-յուշ)
ածական
⨀հին նշանակութիւն 1. Չյիշող, միտքը չպահող, մոռացող։
‣ Անյուշ լինել։

    2. Չյիշվող, անյիշելի, մոռացութեան մատնված։
‣ Անյուշ մոռացումն՝ կորուստ։
‣ Անյուշ անել անցեալը։

    3. Անուն բերդի Հին Պարսկաստանի Խուզիստան գաւառում, որտեղ դատապարտվում էին ցմահ բանտարկութեան, և դատապարտվածների անունը յիշել (ներում խնդրելու համար) արգելված էր։
‣ Արշակ թագաւորը Անյուշ բերդում անձնասպան եղաւ։

＋գաւառական նշանակութիւն 4. Որի ուշքը վրան չէ. թմրած, անգիտակից. խենթուկ։

＋գաւառական նշանակութիւն 5. (Անուշք). Ուշքը գնացած՝ մարած՝ նուաղած։
‣ Անուշք ընկած էր։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 180
ՆՈՐ
(beta)
ԱՅԴ,
ԱԴ,
ԴԱ,
ԱՅՍ,
ԱՍ,
ՍԱ,
ԱՅՆ,
ԱՆ,
ՆԱ
ցուցական ածական 1. ցուցական ածական են, երբ գործածուին անունի մը հետ. օրինակ՝
‣ այդ տունը.

ցուցական դերանուն 2. իսկ ցուցական դերանուն են, երբ առանց գոյականի կը գործածուին բայի մը հետ. օրինակ՝
‣ այդ էր ուզածս:

Այս, աս, սա կը գործածուին մօտը եղող բան մը ցոյց տալու համար. այդ, ադ, դա՝ դիմացինը, իսկ այն, ան, նա՝ հեռուն եղողը:

Սա, դա, նա կը գործածուին բան մը շեշտակի ցոյց տալու համար:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 64
ՆՈՐ
(beta)
ԱՅՆ,
ԱՆ,
ՆԱ
դերանուն
    1. Տե՛ս ԱՅԴ, ԱԴ, ԴԱ
    2. անձնական դերանուն են, գոյական դէմք, երբ առանձին կը գործածուին.
    3. (Եբրայեցերէնարաբերէն ջուրի ակ, աղբիւր)։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 70
ՆՈՐ
(beta)
ԱՆ
դերանուն
    1. նախադաս ժխտական մասնիկ, որ դրուելով ածականներու, գոյականներու եւ բայարմատներու սկիզբը կ՚ածանցԷ զանոնք եւ անոնց կու տայ բացասական նշանակութիւն. օրինակ՝
‣ ան-տուն, ան-տէր՝ տուն, տէր չունեցող.

    2. անձնական դերանուն, Գ. դէմք: Երկար ձեւն է անիկա, բայց ան ձեւն է որ կը հոլովուի։

Ինք ալ Գ. դէմք անձնական դերանուն է, որ ունի առանձին իր հոլովումը:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 74
ՆՈՐ
(beta)
ԻՆՔ
դերանուն 1. անձնական դերանուն, Գ. դէմք, Բ. ձեւ,

Յարակից Բառեր
— Ա. ձեւն է՝ ան կամ անիկա.

ածական 2. նոյն, բուն, նոյնինքն։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 743
ՆՈՐ
(beta)
ՅՈՒՇ
գոյական
    1. Տե՛ս ՅԻՇԱՏԱԿ (թիւ 1-8).
    2. ամէն ինչ որ միտքը կու գայ ինքնաբերաբար կամ կամաւոր կերպով։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1642
ՆՈՐ
(beta)
ԱՆՅՈՒՇ
ածական
    1. մոռացութեան մատնուած, մոռցուած.

    2. առանց յուշի, առանց յիշելու, չյիշող.

    3. անյիշելի.

    4. յիշուելու անարժան.

    5. ցնդած, անգիտակից.

    6. թմրած.

    7. խենթուկ.

    8. շատ հին. օրինակ՝
‣ անյուշ ժամանակներ.

գոյական
    9. յատուկ անուն բանտի՝ զնտանի, որ կը գտնուէր Պարսկաստանի մէջ, որուն անունը տալ արգիլուած Էր. անուշադիր յիշողը մահուամբ կը պատժուէր։

Անոր մէջ բանտարկուեցաւ Հայոց Արշակ Բ. թագաւորը Վասակ Մամիկոնեան սպարապետի հետ։ Մի՛այն Դրաստամատ հայ զօրավարը յիշեց այդ բանտին անունը եւ մահուամբ չպատժուեցաւ, որովհետեւ փրկած էր Շապուհ Պարսից թագաւորին կեանքը: Անոր արտօնուեցաւ մտնել Արշակ Բ. ի մօտ, մեծարելու համար զայն, եւ հոն ալ անձնասպան եղաւ, երբ տեսաւ որ Արշակ Բ. ինքզինքը սպաննեց ճաշի սեղանի դանակով։

Հակառակը՝ յիշատակելի։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 134
ՆՈՐ
(beta)
Փնտռել «ան-յուշ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com