Nayiri.com

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 575

ՆՈՐ

(beta)

ՈՒՂՂԵԼ

ներգործական բայ
    1. ուղիղ դիրք տալ. շտկել, կանոնաւորել.

    2. ծռութիւնները՝ անհարթութիւնները կարգի բերել. հարթել, յարդարել.

    3. խանգարուած առարկայ մը՝ գործիք մը՝ մեքենայ մը շտկել. սարքել, սարքաւորել, կարգի բերել, կարգի դնել.

    4. խօսքի թէ գործի մէջ սխալը շտկել՝ ճշդել.

    5. բնագիրներու մէջ սպրդած աղաւաղուած կամ վրիպած բառերը շտկել.

    6. տպագրական շարուածքի մը մէջ սպրդած վրիպակները լուսանցքի վրայ նշանակել. սրբագրել, շտկել, ուղղագրել.

    7. որեւէ բանի հետ համեմատելով՝ ստուգելով ճշդում կատարել. օրինակ՝

‣ ժամացոյցը ուղղել.

    8. ուղղութիւն տալ. ղեկավարել, յառաջ տանիլ, վարել.

    9. ծռած՝ կորացած բան մը ուղիղ դարձնել.

    10. որոշ ուղղութեամբ բռնել՝ դարձնել. իր դիրքին՝ առարկայի մը դէպի որոշ տեղ՝ կողմ ուղղութիւն տալ.

    11. շարժման՝ գործողութեան ուղղութիւն տալ՝ դարձնել. օրինակ՝

‣ քայլերը ուղղեց դէպի դաշտերը.

    12. կեդրոնացնել՝ կեդրոնանալ բանի մը վրայ.

    13. դիմել, հասցէագրել.

    14. ուղարկել. օրինակ՝

‣ հեռագիր մը ուղղել.

15. ուղիղ՝ ընդունելի՝ ճիշդ դարձնել. բարւոքել, բարելաւել, լաւացնել, բարեփոխել (բարքերը).

16. սխալ՝ դատապարտելի՝ պարսաւելի ուղիէն՝ ընթացքէն ետ կեցնել. դաստիարակել, խելքի բերել, ճամբու բերել, ուղիղ ճամբու վրայ կանգնեցնել:

Տեսակներ

— Անկարգը՝ զգաստացնել:

— Աչքերը՝ դարձնել, յառել, սեւեռել։

— Բարքերը՝ բարեփոխել։

— Դիտակը՝ դարձնել։

— Ինքզինք՝ բարւոքիլ, լաւանալ։

— Խնդիր մը՝ մատուցանել, դիմել։

— Սխալը՝ դարմանել։

— Քայլերը՝ երթալ, դիմել։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1908

ՆՈՐ

(beta)

ՔԱԼԵԼ

չէզոք բայ
    1. ոտքերը փոխնիփոխ գործածելով՝ յառաջ երթալ. յառաջանալ, շարժիլ, երթալ, ընթանալ.
    2. զբօսանք կատարել, պտըտիլ, ճեմել.
    3. սկսուած աշխատանք մը՝ խաղ մը շարունակել.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) բնական բանիլ՝ աշխատիլ՝ գործել.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) զարգանալ, յառաջդիմել։

Տեսակներ

— Աննպատակ՝ թափառիլ, աստանդել, յածիլ, սլքտալ։

— Առնել՝ նեղանալով հեռանալ:

— Առջեւէն՝ առաջնորդել:

— Արագ՝ շտապել, աճապարել, ճեպել։

— Գործերը՝ երթալ, ընթանալ։

— Ետեւէն՝ հետեւիլ։

— Զօրքը՝ 1. տողանցել. 2. արշաւել։

— Թշնամիին վրայ՝ յարձակիլ, արշաւել։

— Ժամանակը՝ սահիլ, անցնիլ:

— Ժամացոյցը՝ մեքենան՝ բանիլ, աշխատիլ, գործել։

— Կոտրտուելով՝ սամսարել, սիգաճեմել։

— Մեծաքայլ՝ շեքռկել։

— Միասին՝ ընկերակցիլ, ուղեկցիլ:

— Յոխորտալով՝ սիգալ:

— Օրօրուելով՝ ճորճորալ:

Յարակից Բառեր

— Արմատը՝ քայլ։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 2393

ՆՈՐ

(beta)

ԳԱԼ

չէզոք բայ
    1. հասնիլ, ժամանել.
    2. մօտենալ, յառաջանալ.
    3. փոխադրուիլ.
    4. տեղալ (անձրեւ).
    5. յարմարիլ, պատշաճիլ.
    6. երեւալ, երեւիլ.

ածական
    7. յաջորդ (տարի).

գոյական
    8. չորցուած բանջարեղէն՝ շարոցով՝ ձմեռուան համար.
    9. մանելու համար պատրաստուած ոլորած բամպակ.

Բաղադրեալ Բայեր

իբրեւ օժանդակ բայ կը կազմէ բազմաթիւ բարդ բայեր եւ դարձուածքներ.－

չէզոք բայ բախտաւորուիլ՝ շահիլ.

բերնին գալ

չէզոք բայ 1. առանց հետեւանքները մտածելու խօսիլ,

ներգործական բայ 2. բերանը գոցել՝ լռեցնել.

գանելիքը գալ

չէզոք բայ գանիլ.

գերեզմանէն դուրս գալ

չէզոք բայ յարութիւն առնել.

գլուխ գալ

չէզոք բայ ա) յաղթել, բ) յաջողիլ.

գրաւի գալ

չէզոք բայ բախտին ձգել.

չէզոք բայ ա) հանդիպիլ, բ) հակառակիլ.

դժուարին գալ, գէշին գալ

չէզոք բայ ազդուիլ.

դիր գալ

չէզոք բայ հաճելի ըլլալ.

դուրս գալ

չէզոք բայ ա) ելլել, բ) ազատիլ, գ) արդիւնաւորուիլ.

չէզոք բայ վերադառնալ.

չէզոք բայ ա) հասկնալ, բ) հաւաքուիլ՝ զգաստանալ.

լալը գալ

չէզոք բայ փղձկիլ.

լեզուի գալ

չէզոք բայ խօսուիլ, բամբասուիլ.

լեզուին գալ

չէզոք բայ բերանը եկածը դուրս տալ՝ խօսիլ.

խաղի գալ

չէզոք բայ խաբուիլ.

խելքի գալ

չէզոք բայ ա) խենթենալ, բ) ապշիլ, գ) զգաստանալ.

խիղճի գալ

չէզոք բայ խղճալ, գթալ.

խմորը գալ

չէզոք բայ թթուիլ՝ ուռիլ.

խօսքի գալ

չէզոք բայ հնազանդիլ, համոզուիլ, համաձայնիլ.

ծանր գալ

չէզոք բայ թուիլ.

ծունկի գալ

չէզոք բայ ա) խոնարհիլ՝ պարտուիլ, բ) աղօթել.

ծուռ գալ

չէզոք բայ ա) ծռիլ, բ) հակառակ՝ անճիշդ ըլլալ.

կեանքի գալ

չէզոք բայ ա) ապրիլ, բ) ոգեւորուիլ.

կերածը ետ գալ

չէզոք բայ փսխել՝ ործալ.

կպուր-կպուրի գալ

չէզոք բայ ծեծկուիլ.

կռնակի վրայ գալ

չէզոք բայ ա) պառկիլ, բ) մեռնիլ.

հախէն գալ

չէզոք բայ ընկճել՝ յաղթել.

համաձայնութեան գալ

չէզոք բայ համաձայնիլ.

չէզոք բայ հետեւիլ՝ ընկերանալ.

հիւր գալ

չէզոք բայ այցելել.

հոգին բերանը գալ

չէզոք բայ շատ նեղուիլ՝ չարչարուիլ.

հոտը գալ

չէզոք բայ հոտիլ.

ձեռքէն գալ

չէզոք բայ կարողանալ, յաջողիլ.

մեռելը գալ, մեռնիլը գալ

չէզոք բայ ա) դիակը բերուիլ, բ) մեռնիլ ուզել.

չէզոք բայ ա) յառաջանալ, բ) սկսիլ՝ ծնիլ.

յարմար գալ

չէզոք բայ յարմարիլ՝ պատշաճիլ.

ներս գալ

չէզոք բայ մտնել.

շատ գալ

չէզոք բայ ա) առատանալ, բ) պէտք եղածէն աւելի ըլլալ.

չէզոք բայ արթննալ՝ սթափիլ.

սրտի գալ

չէզոք բայ զգալ՝ նախազգացում ունենալ՝ մտածել բան մը ընելու.

չէզոք բայ յանկարծ հասնիլ.

տեղը գալ

չէզոք բայ ա) փոխարինել՝ յաջորդել, բ) յարմար ատենին հանդիպիլ՝ զուգադիպիլ.

փորի վրայ գալ

չէզոք բայ սողալ.

քիթէն բերնէն գալ

չէզոք բայ ա) զղջալ գալուն համար, բ) շատ տառապիլ.

քունը գալ

չէզոք բայ ա) թմրիլ, բ) մրափել։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 365

ՆՈՐ

(beta)

Գործածութիւն փորձնական 4 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

Փնտռել «երթալ-գալ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

երթալ-գալ †չստուգուած (4 մէջբերում)

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու