Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

ուսուցիչը → ուսուցիչ (գոյական)
Եզակի • Ուղղական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Ուղղական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
 Բառարան
ուսուցիչ գոյական Դասատու, վարժապետ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 371։


ՈՒՍՈՒՑԻՉ
գոյական
    1. վարպետ, վարժապետ։
    2. վարդապետ։
    3. դաստիարակ։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 399
ՆՈՐ
ՈՒՍՈՒՑԻՉ ուսուցչի (ուսուցչաց)
գոյական
    1. Ուսուցանող. նա որ ստորին կամ միջնակարգ դպրոցներում դաս է տալիս, որևէ առարկայ է աւանդում աշակերտներին. վարժապետ։
‣ Լեզուի՝ մաթեմատիկայի՝ նկարչութեան ուսուցիչ։
‣ Տարրական՝ միջնակարգ դպրոցների ուսուցիչներ։
‣ Նա ուսուցչի պաշտօն է խնդրում։
‣ Մեզ մօտ ուսուցիչը պէտք է դրվի այնպիսի բարձրութեան վրայ, որպիսին չի եղել, չէ և չի կարող լինել բուրժուական հասարակութեան մէջ։
‣ Ուսուցչական համագումար։

Տեսակներ
Աւագ ուսուցիչ
գոյական Ծխական դպրոցներում ուսուցիչ, որ միաժամանակ կատարում էր և տեսչական պաշտօն։

    2. Ընդհանրապէս՝ որևէ արուեստ սովորեցնող։
‣ Պարի ուսուցիչ։
‣ Մարմնամարզութեան ուսուցիչ։

    3. Ընդհանրապէս՝ մի որևէ գիտութեան հեղինակ կամ տարածող։
‣ Մարքս, Էնգելս, Լենին, Ստալին սոցիալիզմի մեծ ուսուցիչներ են։

    4. Նա, որ սովորեցրել կամ սովորեցնում է որևէ բան, ազդեցութիւն է արել, կամ անում է մի բանի զարգացման վրայ։
‣ Մեր բանակը կոփել են Լենին, Ստալին՝ մեծ ուսուցիչները, որոնք չգիտէին և չգիտեն վախ կռուի մէջ։

⨀հին նշանակութիւն 5. (Կրօնական) Կրօնի քարոզիչ՝ բացատրող, վարդապետ։

    6. Նմանութեամբ Գաղտնի թելադրող, տոն տուող, դաս տուող։
‣ Այդ՝ քո խելքի բանը չէ, դու ուսուցիչ կունենաս, որ քեզ սովորեցրել է այդպէս խօսել։
‣ Մեղքը քոնը չէ, մեղքը քո ուսուցիչներինն է։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1757
ՆՈՐ
(beta)
ԱՇԽԱՏԱՒՈՐ
գոյական աշխատող ոյժ, աշխատող ձեռք, բանուոր.

Տեսակներ
— դաշտի ՝ մշակ, հողագործ, երկրագործ.

— գաղափարի ՝ գործիչ.

— գրասենեակի՝ պաշտօնեայ.

— դպրոցի՝ տնօրէն, ուսուցիչ, տնտեսուհի.

— նաւու՝ նաւապետ, նաւաստի.

— տունի՝ ծառայ, սպասաւոր, սպասուհի.

— տան շինութեան՝ որմնադիր, ծեփիչ, թափիչ (Թրքերէն պատանաճի).

— փուռի՝ փռապան, հացագործ.

— ջաղացքի՝ ջաղացպան, աղօրեպան.

— ատաղձագործարանի՝ ատաղձագործ.

— փայտ կտրելու՝ փայտահատ, փայտահար.

— մաքրութեան՝ լուացարար, լուացարարուհի, աւելածու.

— արդուկի՝ արդուկիչ.

— դերձակատան կամ դերձականոցի՝ դերձակ, ձեւող, կարող, կարուհի.

— սրճարանի՝ սրճեփ, մատուցող.

— ճաշարանի՝ սպասեակ, խոհարար.

— կօշկատան՝ կօշկակար, հնակարկատ.

— ներկատան՝ ներկարար.

— խաղախորդարանի կամ կաշեգործատան՝ խաղախորդ.

— վաճառատան ՝ վաճառորդ.

— մեքենական գործերու՝ մեքենագործ, մեքենագէտ.

— փոխադրական ընկերութեանց՝ կառապան, սայլորդ, մեքենավար, օդաչու.

— ախոռի՝ ձիապան, ձիադարման, ջորեպան, իշապան.

— գոմի՝ տավարած, անդէորդ.

— փարախի՝ հովիւ, խաշնարած, գառնարած.

— երկաթեղէնի՝ երկաթագործ, հնոցապան, փականագործ, դարբին, ձուլարար.

— թանկագին մետաղներու՝ ոսկերիչ, արծաթագործ, ադամանդագործ, գամիչ կամ գամող (Թրքերէն մըխլայըճը), տաշող.

— տպարանի՝ տպագրատան՝ գրաշար, գրաշարապետ, տողաշար, տպագրիչ, փորագրիչ, կազմարար, սրբագրիչ կամ սրբագրող, վերստուգող.

— նկարչատան՝ լուսանկարիչ, սրբագրիչ (Ֆրանսերէն րըթուշէօր) .

— անուշավաճառի՝ ծաղարար.

— կահագործարանի՝ կահագործ.

— քարահանքի՝ քարակոփ.

— եկեղեցիի՝ ժամկոչ, լուսարար։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 165
ՆՈՐ
(beta)
ՈՒՍՈՒՑԻՉ
գոյական ածական
    1. նախակրթարաններու եւ երկրորդական վարժարաններու մէջ որեւէ նիւթ սորվեցնող՝ դասաւանդող. դասատու, վարժապետ.
    2. ընդհանրապէս՝ որեւէ կարգի գիտելիք՝ հմտութիւն՝ արհեստ՝ արուեստ սորվեցնող մասնագէտ. վարպետ.
    3. ան որ տուեալ բնագաւառի մը մէջ իբրեւ հեղինակութիւն՝ ռահվիրայ կը դիտուի տուեալ մասնագէտի մը՝ արուեստագէտի մը կողմէ (կրնայ զայն իբրեւ ուսուցիչ ունենալ կամ ոչ).
    4. որեւէ ուսմունքի՝ գաղափարաբանութեան եւ այլն հիմնադիր՝ հեղինակ.
    5. (Կրօնական) կրօնի քարոզիչ՝ բացատրող. վարդապետ.
    6. պատուելի (ԺԹ. դար).
    7. (Փոխաբերական իմաստ) դաստիարակ, խորհրդատու.
    8. (Փոխաբերական իմաստ) գաղտնի խորհուրդ տուող՝ թելադրող մարդ.
    9. մարզիչ, վարժիչ։

Ածանցական Բառեր
— Ածականը՝ Ուսուցչական։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1922
ՆՈՐ
(beta)
ՊԵՏ
գոյական
    1. որեւէ տեղ կամ ոեւէ խումբի առաջին անձը, որ ղեկավարութեան՝ առաջնորդութեան եւ այլն գործը ստանձնած է. գլուխ, գլխաւոր, ղեկավար, պարագլուխ, տէր.
    2. հիմնարկի մը գլուխը, որ հիմնարկին գործերը կը տնօրինէ. տնօրէն, վարիչ, կառավարիչ։

Տեսակներ
— Ազգի՝ ազգապետ։

— Ամիրաներու՝ ամիրապետ:

— Առանձին իշխող՝ միապետ, թագաւոր, արքայ:

— Առանց սահմանադրութեան կամ զայն անտեսող՝ բռնապետ, բռնատէր, ինքնակալ։

— Արհեստներու, արհեստաւորներու՝ արհեստապետ։

— Աւազակներու՝ աւազակապետ:

— Աւատական դրութեան՝ աւատապետ:

— Բազմանդամ ընտանիքի՝ նահապետ։

— Բանակի՝ վաշտապետ, տասնապետ, յիսնապետ, հարիւրապետ, հազարապետ, հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ:

— Բանտերու՝ բանտապետ:

— Բարձրաստիճան զինուորականներու՝ սպարապետ։

— Բժիշկներու՝ բժշկապետ:

— Գանձի՝ գանձապետ։

— Գաւառի՝ գաւառապետ։

— Գիւղի՝ գիւղապետ:

— Գրադարանի՝ գրադարանապետ:

— Գրաշարներու՝ գրաշարապետ:

— Դերասաններու՝ դերասանապետ:

— Դիւանի՝ դիւանապետ։

— Դպիրներու՝ դպրապետ։

— Եկեղեցականներու՝ հոգեւոր հայրերու՝ հայրապետ։

— Եկեղեցւոյ դասի՝ դասապետ։

— Եպիսկոպոսներու՝ եպիսկոպոսապետ:

— Երաժիշտներու՝ երաժշտապետ:

— Երգչախումբի՝ նուագախումբի՝ ղեկավար, խմբավար։

— Երէցներու՝ երիցապետ:

— Թաղի՝ թաղապետ (Թրքերէն Արաբերէն մուխթար):

— Ժողովի՝ ատենապետ:

— Ժողովուրդի՝ նահապետ, նախահայր:

— Իշխաններու՝ իշխանապետ:

— Լուսարարներու՝ լուսարարապետ։

— Խոհարարներու՝ խոհարարապետ։

— Խուժանի՝ խուժանավար:

— Խումբի՝ խմբապետ։

— Խռովարարներու՝ պարագլուխ։

— Ծխական ժողովուրդի՝ ժողովրդապետ։

— Կայարանի՝ կայարանապետ։

— Կարաւանի՝ կարաւանապետ:

— Կոյսերու՝ կաթողիկէ քոյրերու՝ մայրապետ։

— Կուսակցութեան՝ կուսակցապետ:

— Հագուստներու՝ տարազներու (պալատի՝ վանքի մէջ)՝ հանդերձապետ, պատմուճակ։

— Համայնքի՝ համայնքապետ, ժողովրդապետ:

— Համբարի՝ համբարապետ:

— Հոգեւոր հովիւներու՝ հովուապետ։

— Հրեշտակներու՝ հրեշտակապետ:

— Հրոսակներու՝ հրոսակապետ:

— Ճաշարանի՝ ճաշարանապետ:

— Ճաշարանի սպասաւորներուն՝ սեղանապետ:

— Ճարտար վարպետներու՝ ճարտարապետ։

— Մառանի՝ մառանապետ:

— Մատակարարներու՝ մատակարարապետ։

— Մարզերու՝ մարզպաններու՝ մարզպետ:

— Մաքսի՝ մաքսապետ։

— Միլիսներու՝ միլիցապետ (արեւելահայերէնը ոստիկանապետի):

— Նախարարներու՝ նախարարապետ, վարչապետ:

— Նահանգի՝ նահանգապետ:

— Նաւու՝ նաւաստիներու՝ նաւապետ:

— Ոստիկաններու՝ ոստիկանապետ:

— Ուսման՝ ուսումնականներու՝ ուսումնապետ:

— Ուսուցիչներու՝ ուսուցչապետ:

— Պալատի եւ անոր բարձր պաշտօնատարներու՝ սենեկապետ։

— Պահեստի ապրանքներու՝ պահեստապետ:

— Պանդոկի եւ անոր պաշտօնեաներուն՝ պանդոկապետ:

— Պարողներու՝ պարագլուխ:

— Սկաուտներու՝ սկաուտապետ:

— Վարժուողներու՝ աշակերտներու՝ վարժապետ, ուսուցիչ։

— Վարչութեան՝ վարչապետ:

— Տոհմի՝ տոհմապետ։

— Տպարանի՝ տպարանապետ։

— Ցեղերու՝ ցեղապետ։

— Քահանաներու՝ քահանայապետ։

— Քաղաքի՝ քաղաքապետ, քաղաքագլուխ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 2030
ՆՈՐ
(beta)
 Գործածութիւն փորձնական 83 մէջբերում 

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

ՆՈՐ Ուսամնասիրել ուսուցիչը բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։
Փնտռել «ուսուցիչը» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com