Հայերէն բառարան - Հարց

Անվճար հայերէն ուղղագրիչ

Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա

Nayiri

Հայերէն Հայ | Հայ-Անգլերէն Հայ-Անգ | Անգլերէն-Հայ Անգ-Հայ | Հայ-Ֆրանսերէն Հայ-Ֆրա | Ֆրանսերէն-Հայ Ֆրա-Հայ

Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

Հարց → հարց (գոյական)

Տեսնել ձեւաբանական վերլուծութիւնը

Եզակի • Ուղղական հոլով

Եզակի • Հայցական հոլով

հարց → հայր
հարց → հարց

Գտնուած Բառոյթներ

Բառարան

հարց գոյական Հարցում * խնդիր, քննելի կէտ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 245։

ՀԱՐՑ

գոյական
1. հարցում։
2. խնդիր, նիւթ։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 281

ՆՈՐ

ՀԱՅՐ

գոյական ընտանիքի տէր։

Դարձուածքներ

հայր մեր

տէրունական աղօթք։

ՀԱՅՐ

գոյական
1. ընտանիքի պետ։
2. (եկեղեցիի՝) հայրապետ։

Դարձուածքներ

մեծ հայր

պապուն հայրը

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 268

ՆՈՐ

1. ՀԱՐՑ

1. արմատ Հարցանել՚ի։
2. գրաբար ներգործական եզակի հրամայական և անցեալ կատարեալ եզակի 3 դէմք։

2. ՀԱՐՑ հարցի (հարցից)

գոյական
    1. Առաջարկութիւն, որով դիմում են մէկին՝ պատասխան՝ բացատրութիւն ստանալու համար։

    2. Հարց (1), որ տրվում է աշակերտին՝ նրա գիտութիւնն ստուգելու նպատակով։

    3. Քննելի՝ վիճելի կէտ, խնդիր։

‣ Այսօր մենք երկու հարց ունինք քննելու։
‣ Դուք հարցից շեղվում էք։
‣ Բոլոր հարցերն սպառվեցին, նիստը յայտարարում եմ փակված։

4. Կասկածելի բան, մթութիւն, որոնք հարցափորձով՝ քննութեամբ պէտք է պարզել։

5. Բուն առարկան, որ հարց կամ կասկած է յարուցանում. կասկածելի գործ կամ հանգամանք, որ հարկաւոր է լուծել։

‣ Բանուորական հարցը Սովետական իշխանութեան մէջ լուծվեց արմատական կերպով։
‣ Արեւելեան հարց։
‣ Կանանց իրաւահաւասարութեան հարց։

⨀հին նշանակութիւն 6. Տանջանք, չարչարանք, որին ենթարկում են կալանաւորին կամ մեղադրեալին՝ նրանից գաղտնիք կամ հարկաւոր խոստովանութիւնը կորզելու համար։

Տեսակներ

Օրակարգի հարց

գոյական Այն հարցերը, որ պիտի քննվեն տուեալ նիստին կամ ժողովին։

Բաղադրեալ Բայեր

Հարց տալ

ներգործական բայ Հարցնել։

Դարձուածքներ

Հարցը ինչո՞ւմն է, հարցը նրանումն է

Տե՛ս Բանը ինչո՞ւմն է, բանը նրանումն է, Բան՚ի տակ։

Տե՛ս եւ Հարց և խնդիր, Հարց և փորձ, Հարց և քնին, Հարց ու բարով։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1222

ՆՈՐ

(beta)

⨀հին բառ ՀԱՐՑՆ

գոյական Տե՛ս Հարց (3)։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1223

ՆՈՐ

(beta)

1. ՀԱՅՐ հօր, (հարբ, հարք, հարց, հարբք կմ ＋հարանք, հարանց), հայրեր, երբեմն հարք

գոյական
1. Արական սեռի անձ, որ որդի ունի, արու ծնող. ＋հար, ＋հէր, ＋խէր։ Հակառակը՝ Մայր։

2. Նախահայր, նահապետ։

‣ Մեր ազգի հայրն է Հայկ նահապետը ըստ ժողովրդական աւանդութեան։

3. յոգնակի ձեւով Նախնիք, պապեր, նախապապեր եւն։

‣ Մեր հայրերից այդպէս ենք լսել։

4. Փոխաբերաբար Սկզբնապատճառ, հեղինակ։

‣ Այդ բոլոր չարիքների հայրը դու եղար։
‣ Հերոդոտոսը պատմութեան հայր է կոչվում։
‣ Հայ պատմագրութեան հայրն է Մովսէս Խորենացին։

5. Խնամող, վերահսկող։

‣ Հայր չունի, դո՛ւ եղիր նրան հայր։

6. Նմանութեամբ (Կրօնական) Աստուած, իբրեւ արարիչ ամենքի, (գործ է ածվում Երկնաւոր, Ամենակալ եւն բառերի հետ)։ (Այս նշանակութեամբ գրվում է գլխագրով)։

7. (Կրօնական) Յարգական մակդիր հոգեւորականների, (փոխանակ ասելու տէր կամ պարոն)։

‣ Հա՛յր սարկաւագ, Հայր Արսէն Այտնեան, Հայր Ղեւոնդ Ալիշան։

8. Փոխաբերաբար (Տպարանական) Պողպատի կտոր, որի վրայ բարձր քանդակված է տառը, և որից ճնշման միջոցով ստանում են մայրը (8) կամ մատրիցան։

Տեսակներ

Խոստովանութեան հայր

գոյական (Եկեղեցական) Տե՛ս Խոստովանահայր։

Հայր սուրբ (հայրսուրբի, հայրսուրբներ)

գոյական (Կրօնական) Վարդապետի տիտղոս, յարգական անուն։

‣ Հայր սուրբից իրաւունք ստացաւ։

Սուրբ հայր

գոյական (Եկեղեցական) Հռոմի պապի տիտղոսը։

Սրբազան հայր

գոյական (Եկեղեցական) Եպիսկոպոսի տիտղոսը։

Վեհափառ հայր

գոյական (Եկեղեցական) Կաթողիկոսի տիտղոսը։

Տէր հայր

գոյական (Եկեղեցական) Քահանայի տիտղոս։

Բաղադրեալ Բայեր

Հէրն անիծել

ներգործական բայ Սաստիկ վնասել։

‣ Ես քո հէրը կանիծեմ, դեռ սպասի՛ր։

Հօր քունը քնանալ

չէզոք բայ
1. Խոր քնած լինել մեռածի պէս։

2. Մեռնել։

‣ Խօրս քուն քնիս (անէծք)։

Դարձուածքներ

Թէկուզ հայրս պատանքն ուսին գայ

(թէկուզ հայրս գերեզմանից դուրս գայ և պահանջէ), Ոչ մի դէպքում, անկարելի է, բնաւ։

Հօրս գերեզմանը վկայ, Հօրս գերեզմանով երդվում եմ

Անսուտ՝ անդրժելի երդման բանաձեւ։

Հօր գինը վրան է։

Շատ թանկ արժէ։

‣ Լաւ ապրանք է, բայց հօր գինը վրան է։

Հօր կողը

Մայրը, հօր կողակիցը։

‣ Քու հօր կողը... (հայհոյանք)։
‣ Հօրս կողին ուշունց տուեց։

Հօրս կուշտը գնաս

Տե՛ս Հօրս ցաւին գաս։

Հօր որդի է

Լաւ ընտանիքից է, ազնիւ ծնունդ է, լաւ տղայ է։

Ի՜նչ հօրս ցաւն է

Հեշտ կամ չնչին բան է։

‣ Ի՞նչ հօրս ցաւն է այդ, որ ամեն օր առնում բերում ես։

Հօրս ցաւը

1. Երկար ու տաղտկալի բան։

‣ Ժողով չէր, հօրս ցաւն էր, հոգիս դուրս եկաւ մինչեւ վերջացաւ։

2. Անբուժելի՝ մահաբեր հիւանդութիւն (որից հայրը մեռել է)։

‣ Տեսա՞ր հիւանդին, ի՞նչն է ցաւում. ―Հօրս ցաւիցն է։

3. Ցասման բացագանչութիւն, անէծք։

‣ Մա՛յրիկ, քաղցած եմ, ի՞նչ ուտեմ. ―Հօրս ցաւը (կեր)։

Հօրս ցաւին գաս

(անէծք), Մեռնես։

‣ Փչանա՜ս, հօրս ցաւին գաս։

Հօրից որդի

մակբայ Սերունդէ սերունդ, ժառանգաբար։

Տե՛ս եւ Հայրիկ, Աբբահայր։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1187

ՆՈՐ

(beta)

⨀հին բառ 2. ՀԱՅՐ (րի)

գոյական Արշակունի թագաւորների արքունիքի ներքինապետը, մարդպետ։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1188

ՆՈՐ

(beta)

ՀԱՐՑ

գոյական
    1. արմատ [հարցանել]՝ հարցնել բայի՝ որ կը ծառայէ կազմելու համար ածանցեալ (օրինակ՝ հարցական,հարցարան) ու բարդ (օրինակ՝ հարցասէր, հարցանիշ) բառեր.

    2. հարցում, հարցմունք՝ որ պատասխանի կը սպասէ.

    3. քննելի՝ վիճելի՝ կասկածելի՝ մութ կէտ՝ խնդիր՝ որ լուսաբանութեան կը կարօտէ. օրինակ՝

‣ հարց է թէ ըսածդ ո՞րքան հիմնաւոր է.

4. բուն նիւթը՝ առարկան՝ որուն մասին վճռական եւ ուղիղ որոշում պէտք է առնուի. օրինակ՝

‣ Լիբանանի հարցը՝ առաջին հերթին՝ կախեալ է Լիբանանցիներու իրարհասկացողութենէն.

5. որեւէ բանի վերաբերող հանգամանք՝ պարագայ. օրինակ՝

‣ ատիկա պատուոյ հարց է.

6. առաւօտեան ժամերգութեան (գրաբար) սաղմոս (= «Օրհնեալ ես, Տէր Աստուած հարցն մերոց») եւ անոր հետեւող շարական՝ որուն առաջին երեք տուները կը վերջանան «Աստուած հարցն մերոց» (= մեր հայրերուն Աստուած) բառերով:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1199

ՆՈՐ

(beta)

ԿԷՏ

գոյական
1. կէտադրական նշաններ, որոնք երեք խումբի կը բաժնուին.－

ա) տրոհութեան նշաններ,－ բութ՝ (՝), ստորակէտ (,), միջակէտ (·), վերջակէտ (։).

բ) առոգանութեան նշաններ,－ շեշտ (՛), երկար (՜), պարոյկ (՞).

գ) բացայայտութեան նշաններ.－ չակերտ (« »), փակագիծ ( ), միացման գծիկ (-), անջատման գծիկ (－), ապաթարց (՚), կախման կէտ (...:), բազմակէտ (....), ենթամնայ (-).

    2. նիշ, յովտ, նշանախեց.

    3. որոշուած տեղ՝ վայր, թիրախ.

    4. աստիճան, դրութիւն.

‣ փառքի բարձրագոյն կէտ.

5. նշանակուած սահման ժամանակի եւ տարածութեան.

‣ կեանքին վերջին կէտը.

6. նկատի առնուելիք հարց՝ նիւթ՝ պարագայ.

‣ երկու կարեւոր կէտ կայ առաջարկութեան մէջ.

7. (Յունարէն ketos) ամենախոշոր ձուկը՝ որ կը կոչուի նաեւ կէտ ձուկ:

Կէտ ձուկը ստնաւոր է, ունի 25 մեթրէն աւելի երկարութիւն, 12 մեթր լայնք եւ 150,000 քիլկ. ծանրութիւն։

Վերի ծնօտը ակռայ չունի, այլ շեղբեր:

Երկարակեաց է եւ տարին մէկ ձագ կը ծնի.

8. մեղուի մեծութեամբ ճանճ՝ որ կը խայթէ էշերն ու տաւարը, գոռեխի տեսակ մը։

Տեսակներ

— Կէտ նշանի, նպատակի՝ նշանակէտ, նպատակակէտ, թիրախ.

— վերջին կէտ՝ վերջակէտ, վախճան, սահման.

— մեկնելու՝ մեկնակէտ.

— կռթնելու՝ յեցակէտ.

— տեսնելու՝ տեսակէտ.

— կշիռքի՝ մէտ.

— հասնելու՝ աստիճան, վիճակ.

— վիճելի՝ քննելի՝ պայմանի՝ հարց, խնդիր.

— խաղի մէջ՝ թիւ.

— ժամանակի՝ պայմանաժամ, ժամանակակէտ.

— ոսպնեակի կիզման՝ հնոց։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1019

ՆՈՐ

(beta)

ՀԱՅՐ

գոյական
1. ամուսնացած եւ զաւակի տէր այր մարդ, հայրիկ, արու ծնող, բազմանդամ ընտանիքի պետ՝ տէր՝ պաշտպան՝ խնամող, հար, հէր, խէր. Հակառակը՝ մայր, մայրիկ, մէր։

Տեսակներ

— մեծ հայր՝ պապ.

— պապուն հայրը՝ ջոջպապ.

— պապերուն պապերը՝ կամ պատմական հայրերը՝ նախահարք կամ նախահայրեր.

2. Աստուծոյ տրուած ստորոգելիներէն մէկը՝ իբրեւ բոլոր արարածներու ծնող՝ հասարակաց՝ ընդհանուր հայր. օրինակ՝

‣ Երկնաւոր Հայր.

3. եկեղեցականներու՝ հոգեւորականներու տրուած յարգական տիտղոս՝ իբրեւ հոգեւոր հայր.

Տեսակներ

— եկեղեցական հայրերու պետ՝ հայրապետ.

— կաթոլիկ հոգեւորականներու պետ՝ Սուրբ Հայր կամ Պապ.

— եպիսկոպոսի տիտղոս՝ սրբազան հայր.

— Վարդապետի՝ հայրսուրբ.

— քահանայի՝ տէրհայր.

4. արքունի տիտղոս Արշակունի թագաւորներու ներքինապետին. օրինակ՝

‣ Հայր Մարդպետ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1151

ՆՈՐ

(beta)

Գործածութիւն փորձնական 526 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Գտնուած բառոյթներու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

ՆՈՐ Ուսամնասիրել Հարց բառոյթին կամ Հարց բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։

Փնտռել «Հարց» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

(1976) ՆՈՐ Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Բառակազմական

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Ստուգաբանական

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]