 |
Անվճար հայերէն ուղղագրիչ | ||
|
|||
Հայերէն
Հայ
|
Հայ-Անգլերէն
Հայ-Անգ
|
Անգլերէն-Հայ
Անգ-Հայ
|
Հայ-Ֆրանսերէն
Հայ-Ֆրա
|
Ֆրանսերէն-Հայ
Ֆրա-Հայ
Ձեւաբանութիւն
Արեւմտահայերէն
մարէ → մարել (բայ)
Ներկայ ժամանակ • Ստորադասական եղանակ • Երրորդ դէմք • Եզակի
Հրամայական եղանակ • Եզակի
Գտնուած Բառոյթներ
Բառարան
Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 288։
Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 289։
Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 290։
1. ՄԱՅՐ մօր (մարբ, մարք, մարց, մարբք)
գոյական
1. Կին, որ երեխայ է ծնել, ＋մէր, ＋մար, ＋մարէ։
2. Ծնող կինը իւր զաւակի նկատմամբ, իգական սեռի ծնող։ Հակառակը՝ Հայր։
3. Կենդանիների էգը, որ ձագեր է բերել։
4. Նմանութեամբ (Եկեղեցական) Կանանց վանքի մեծաւորուհի, մայրապետ։
5. Փեթակի մէջ միակ էգ մեղուն, որ ձու է ածում, թագուհի (5)։
＋գաւառական նշանակութիւն 6. Երեխաների խաղի ժամանակ՝ խաղացող խմբերից ամեն մէկի գլխաւորը, որի կարգադրութեան ենթարկվում են միւս խաղացողները։
7. Քացախի երեսին բռնած բարակ մաշկը, որ նպաստում է հեղուկի շուտով քացախելուն։
8. (Տպարանական) Մետաղեայ կաղապար, որի մէջ ածելով հալած արճիճը՝ ձուլում են տպարանական տառեր։
9. Զգեստների վրայ՝ յատուկ ճեղքուածք, որի միջով անց են կացնում կոճակը, կամ օղակ, որի վրայ հագցնում են կեռմայրն, ու կոճկում, (այս նշանակութեամբ գործ է ածվում գաւառական արտասանութեամբ՝ մէր)։
10. Փոխաբերաբար Ուրիշին կերակրող, խնամարկող, գթացող կին։
11. Երկիր, որտեղ մի բան առաջ է եկել, սկսվել։
12. Պատճառ, մի երեւոյթ առաջ բերող։
ածական
13. Գործ է ածվում ածականաբար, իբրեւ մակդիր գոյականների մօտ, օրինակ.
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
1. Կին, որ երեխայ է ծնել, ＋մէր, ＋մար, ＋մարէ։
‣ Ի՞նչ աղջիկ, նա արդէն երկու երեխայի մայր է։
‣ Մայր լինիս, մօր յարգը հասկանաս։
‣ Մայր է դարձել, բայց էլի նոյն երեխան է մնացել։
‣ Մայր լինիս, մօր յարգը հասկանաս։
‣ Մայր է դարձել, բայց էլի նոյն երեխան է մնացել։
2. Ծնող կինը իւր զաւակի նկատմամբ, իգական սեռի ծնող։ Հակառակը՝ Հայր։
‣ Նա իմ կինն է, իմ երեխաների մայրը։
‣ Հայրս մեռել է, մայրս դեռ կենդանի է։
‣ Մայր ու որդի նստած խօսում էին։
‣ Հայրս մեռել է, մայրս դեռ կենդանի է։
‣ Մայր ու որդի նստած խօսում էին։
3. Կենդանիների էգը, որ ձագեր է բերել։
‣ Ո՞ր կովն է այս հորթի մայրը։
‣ Գառները խայտալով ծծում էին իրանց մայրերին։
‣ Ձագերը մտան իրանց մօր թեւերի տակ որ տաքանան։
‣ Գառները խայտալով ծծում էին իրանց մայրերին։
‣ Ձագերը մտան իրանց մօր թեւերի տակ որ տաքանան։
4. Նմանութեամբ (Եկեղեցական) Կանանց վանքի մեծաւորուհի, մայրապետ։
5. Փեթակի մէջ միակ էգ մեղուն, որ ձու է ածում, թագուհի (5)։
＋գաւառական նշանակութիւն 6. Երեխաների խաղի ժամանակ՝ խաղացող խմբերից ամեն մէկի գլխաւորը, որի կարգադրութեան ենթարկվում են միւս խաղացողները։
‣ Ես ու Արսէնը մայր կանգնեցինք, խաղացողները զոյգ-զոյգ գալիս էին մեր առաջ, և մենք ընտրում էինք նրանցից մէկին մի խմբի համար, միւսին՝ միւսի։
‣ Մայր են ընտրում աւելի մեծին կամ աջող խաղացողին։
‣ Մայր են ընտրում աւելի մեծին կամ աջող խաղացողին։
7. Քացախի երեսին բռնած բարակ մաշկը, որ նպաստում է հեղուկի շուտով քացախելուն։
8. (Տպարանական) Մետաղեայ կաղապար, որի մէջ ածելով հալած արճիճը՝ ձուլում են տպարանական տառեր։
‣ Առաջ վարպետը պողպատի վրայ փորագրում է հայրեր, սրանցից ստացվում են մայրեր, իսկ սրանցից ձուլվում են ձագեր, այսինքն տպարանական տառեր։
‣ Այդ տառերի մայրեր չունինք, որ ձուլենք։
‣ Այդ տառերի մայրեր չունինք, որ ձուլենք։
9. Զգեստների վրայ՝ յատուկ ճեղքուածք, որի միջով անց են կացնում կոճակը, կամ օղակ, որի վրայ հագցնում են կեռմայրն, ու կոճկում, (այս նշանակութեամբ գործ է ածվում գաւառական արտասանութեամբ՝ մէր)։
10. Փոխաբերաբար Ուրիշին կերակրող, խնամարկող, գթացող կին։
11. Երկիր, որտեղ մի բան առաջ է եկել, սկսվել։
12. Պատճառ, մի երեւոյթ առաջ բերող։
ածական
13. Գործ է ածվում ածականաբար, իբրեւ մակդիր գոյականների մօտ, օրինակ.
‣ մայր երկիր, մայր լեզու ևն։
Տե՛ս Ներքեւը։
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
Մայր եկեղեցի
Մայր երկիր
＋գաւառական բառ 2. ՄԱՐԵԼ մարեցայ կմ մարայ
չէզոք բայ
1. Հանգչել, շիջանել։
2. Սիրտը գնալ, ուշաթափվել։
3. Քաղցածութիւնից թուլանալ, մարեմրել։
4. Ձայնը թուլանալ, խզվել։
5. Շատ սիրել, գուրգուրալ։
6. Չափազանց ծիծաղել, ծիծաղելուց թուլանալ։
1. Հանգչել, շիջանել։
2. Սիրտը գնալ, ուշաթափվել։
‣ Երբ այս լուրը լսեց՝ մարեցաւ ընկաւ գետին։
‣ «Չալաղանն եկաւ, ձիգձիգը տարաւ, Սալվինազին սիրտը մարաւ» (մանկական երգ)։
‣ «Չալաղանն եկաւ, ձիգձիգը տարաւ, Սալվինազին սիրտը մարաւ» (մանկական երգ)։
3. Քաղցածութիւնից թուլանալ, մարեմրել։
4. Ձայնը թուլանալ, խզվել։
5. Շատ սիրել, գուրգուրալ։
6. Չափազանց ծիծաղել, ծիծաղելուց թուլանալ։
ՄԱՐԱԼ
գոյական
1. (Կենդանաբանական) Ազնիւ եղջերու։ (Cervus Elaphus)։
2. Նմանութեամբ Գեղեցկուհի, վայելչագեղ, տեսքով։
1. (Կենդանաբանական) Ազնիւ եղջերու։ (Cervus Elaphus)։
2. Նմանութեամբ Գեղեցկուհի, վայելչագեղ, տեսքով։
ՄԱՐԵԼ
ՄԱՐԻԼ
ՈՉԽԱՐ
գոյական
1. երկկճղակաւորներու ընտանիքին պատկանող ստնաւոր, որոճացող, եղջիւրաւոր կենդանի մը, որմէ կը ստանան կաթ, միս, բուրդ եւ մորթ.
2. (Հւք.) ոչխարի հօտ, խաշ, խաշինք.
3. (Փոխաբերական իմաստ) ոչխարի միս.
4. չորրորդ ձայնին (ԴՁ) պատկանող եղանակի մը անունը.
5. (Փոխաբերական իմաստ) ինքնուրոյն մտածողութենէ զուրկ, կուրօրէն ուրիշին հետեւող մարդ.
ածական
6. հեզ, խոնարհ։
Տեսակներ
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
Յարակից Բառեր
1. երկկճղակաւորներու ընտանիքին պատկանող ստնաւոր, որոճացող, եղջիւրաւոր կենդանի մը, որմէ կը ստանան կաթ, միս, բուրդ եւ մորթ.
2. (Հւք.) ոչխարի հօտ, խաշ, խաշինք.
3. (Փոխաբերական իմաստ) ոչխարի միս.
4. չորրորդ ձայնին (ԴՁ) պատկանող եղանակի մը անունը.
5. (Փոխաբերական իմաստ) ինքնուրոյն մտածողութենէ զուրկ, կուրօրէն ուրիշին հետեւող մարդ.
ածական
6. հեզ, խոնարհ։
Տեսակներ
— Ձագը՝ բուծ (երբ կաթնկեր է, հազիւ մէկ տարու արու կամ էգ), աւելի մեծը՝ ամարու (էգ), որոջ (արու): Այս բոլորը կը կոչուին գառ (գառնուկ):
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
Յարակից Բառեր
Նման բառեր
մառէ
Գործածութիւն
փորձնական
Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել
ՆՈՐ Ուսամնասիրել
մարէ բառաձեւին
գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։
Փնտռել «մարէ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —
Բացատրական
-
(1992) Հայոց լեզուի նոր բառարան
-
(1976) Արդի հայերենի բացատրական բառարան
-
(1969) Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
-
(1968) Հայոց լեզուի նոր բառարան
-
(1954) Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
-
(1944) Հայերէն բացատրական բառարան
-
(1910) Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Հոմանիշներու
-
(2009) Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
-
(1967) Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
-
(1938) Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Արեւմտահայերէնի
Նորաբանութիւններու
-
(2022) ՆՈՐ Նոր բառեր. Է պրակ
-
(2021) ՆՈՐ Նոր բառեր. Զ պրակ
-
(2021) ՆՈՐ Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
-
(2020) ՆՈՐ Նոր բառեր. Ե պրակ
-
(2018) ՆՈՐ Նոր բառեր. Դ պրակ
-
(2017) Նոր բառեր. Գ պրակ
-
(2016) Նոր բառեր. Բ պրակ
-
(2015) Նոր բառեր. Ա պրակ
-
(2002) Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
-
(1996) Նոր բառերի բացատրական բառարան
-
(1982) Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Յանգարան
Բառակազմական
Ստուգաբանական
-
(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
-
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
-
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
-
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
-
(1926) Հայերէն արմատական բառարան
Դարձուածաբանական եւ Բարբառային
-
(2013) Ղարաբաղի բարբառի բառարան
-
(2011) Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
-
(2010) Հայերեն շրջասությունների բառարան
-
(2001) Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
-
(1975) Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
-
(1970) Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
-
(1970) Արեւելահայ ոճաբանութիւններ - [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
-
(1913) Հայերէն գաւառական բառարան
-
(1912) Հայոց բառ ու բան
-
(1903) Բառգիրք Արարատեան բարբառի
-
(1902) Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
-
(1869) Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
-
(1836) Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց - [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Ուղղագրական
-
(2013) Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
-
(2002) Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
-
(1973) Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Գրաբարի
-
(2012) Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
-
(2010) Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
-
(2007) Նորայայտ բառեր գրաբարում
-
(2006) Գրաբարի հոմանիշների բառարան
-
(2000) Գրաբարի բառարան
-
(1944) Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով - [Հայերէն բացատրական բառարան]
-
(1865) Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
-
(1837) Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
-
(1836) Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Միջին Հայերէնի
Վաղաշխարհաբարեան
Օտար լեզուի
-
(2014) Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
-
(2011) Օտար բառերի բառարան
-
(1951) Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
-
(1912) Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
-
(1908) Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Անուններու
-
(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
-
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
-
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
-
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
-
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան
Տեղանուններու
-
(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
-
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Բուսանուններու
-
(1981) Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
-
(1895) Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Մասնագիտական
-
(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
-
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
-
(1987) Հայերենագիտական բառարան
-
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
-
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
-
(1975) Լեզվաբանական բառարան
Յապաւումներու
-
(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
-
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
-
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
-
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
