Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

Արա՛ → Արա (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case

Matching Word Forms

արա՛ → անել (verb)
արա՛ → առնել
 Словарь
ԱՆԵԼ
ածական, գոյական
    1. (փողոց՝) անելանելի։
    2. (խնդիր՝) անլուծելի։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 20
Новинка
ԱՌՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. ստանալ, ընդունիլ։
    2. բռնել։
    3. գնել։
    4. (բերդ մը՝) գրաւել։
    5. (գաղափար մը՝) կազմել։
    6. (լուրջի՝ կատակի՝) համարել։
    7. (վախը զիս՝) պատել, գրաւել։
    8. (հոգը՝ մտմտուքը զիս՝) մտահոգուիլ, մտատանջուիլ։
    9. (հրդեհը չորս դին՝) պատել, ճարակիլ։

Դարձուածքներ
մէջն առնել
բովանդակել, պարունակել։

հոգը վրան առնել, յանձն առնել
ստանձնել։

ակռան առնել
լորճել։

աչք առնել
շլացնել, խտղել։

աչքը առնել
համարձակիլ։

(վտանգը) աչքը առնել
դիմագրաւել։

կանգ առնել
կանգնիլ, կենալ, դադրիլ։

հոտը առնել
տեղեկանալ, կռահել, գուշակել։

սիրտ առնել
քաջալերուիլ, խրախուսուիլ։

վար առնել
իջեցնել։

դիմակը վար առնել
դիմակազերծ ընել, խայտառակել։

նորէն ձեռք առնել
վերսկսիլ։

կին առնել
ամուսնանալ։

(մէկուն) սիրտը առնել
ողոքել։

նկատի առնել
քննել։

վեր առնել
վերցնել։

վարձքով առնել
վարձել։

ծախու առնել
գնել։

տարիքը առնել
ծերանալ։

հիւանդութիւն մը առնել
վարակուիլ։

ոտքի տակ առնել
ոտնահարել։

մեծ քայլեր առնել
շեքռկել։

խօսքը ետ առնել
յետս կոչել։

մեղրը սիրտը առնել
նողկտալ (մեղրէ)։


ԱՌՆՈՒԻԼ
չէզոք բայ դժուարիլ, վշտանալ, վիրաւորուիլ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 42
Новинка
1. ԱՐԱ՛
Տե՛ս Անել, ⨀Առնել։


＋գաւառական բառ 2. Ա՛ՐԱ
միջարկութիւն Ա՛դա, ա՜յ տղայ, է՜յ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 274
Новинка
(beta)
✽հազուադէպ բառ ԱՐԱՔ
գոյական

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 278
Новинка
(beta)
ԱՐԱՆ
(պարսկերէն ārān)

ածական գոյական Դաշտավայր, տաք տեղ։ Հակառակը՝ Լեռնավայր, բարձրաւանդակ։
‣ Թուրքերն ապրում են արան տեղերում, իսկ հայերը լեռնային գաւառներում։
‣ Աշնան դէմ տաւարը սարերից իջեցնում են արանը։
‣ Արանում խաղող շատ է լինում։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 276
Новинка
(beta)
1. ԱՆԵԼ արի, արաւ, կմ արեցի, արեց, արա՛, արէ՛ք, արել եմ, արած. անում եմ, էի, մի՛ աներ կմ մի՛ անի, անող, անելու
(գրաբար առնել, արարի, միջին հայերէն այնել, որից էնել եւ անել)

ներգործական բայ

Բաղադրեալ Բայեր
Տակն ու վրայ անել, Վեր ու վայր անել
ներգործական բայ Խառնել, կործանել։

Չեմ ու չում անել
չէզոք բայ Չկամեցող ձեւանալ, ձեւի համար մերժել, կոտրտվել։

Դարձուածքներ
Լաւ եմ անում
Կամակոր մարդու արտայայտութիւն, երբ նրան մեղադրում են մի վատ գործի մէջ։
‣ Ինչո՞ւ ես եղբօրդ ծեծում, մեղքը չէ՞. ―Լաւ եմ անում։

Ինչ արաւ չարաւ
Ամեն տեսակ հնարների դիմեց (մինչեւ որ)։
‣ Ինչ արաւ չարաւ՝ մի տոմսակ ճարեց այդ ներկայացման համար։
‣ Ինչ արի չարի՝ չկարողացայ ուզածդ գտնել։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 132
Новинка
(beta)
2. ԱՆԵԼ,
ԱՆԵԼԱԿԱՆ,
ԱՆԵԼԱՆԵԼԻ
ածական
    1. Որ տեղից ելք՝ դուրս գալու հնարք չկայ։
‣ Անել բաւիղ՝ գուբ՝ բանտ։

    2. Փոխաբերաբար Դժուարին, անհարթելի։
‣ Անելանելի դրութիւն։

    3. Որի վրայ ելնել՝ բարձրանալ չի կարելի, դժուարակոխ, անմատչելի։
‣ Անելական լեռներ։

⨀հին նշանակութիւն 4. Որ չի ելնում, չի դուրս գալիս, չի ջնջվում։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 133
Новинка
(beta)
⨀հին բառ 1. ԱՌՆԵԼ (արարի, արար, արարից, արասցես…, արա՛, արարէ՛ք, արարեալ, առնելոց)
ներգործական բայ Տե՛ս Անել։

⨀հին բառ ԱՌՆԵԼ (արարայ)
կրաւորական չէզոք բայ


2. ԱՌՆԵԼ առայ, ա՛ռ, առէ՛ք (գրաբար առնուլ)
ներգործական բայ

ԱՌՆՎԵԼ վեցի
կրաւորական չէզոք բայ

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 253
Новинка
(beta)
ԱՌՆՎԵԼ (նը) վեցի կմ եցայ
չէզոք բայ
    1. Ծանր խօսքից՝ նկատողութիւնից վիրաւորվել, նեղանալ (առանց արտայայտելու)։
‣ Իմ խօսքերից երեւի նա առնվեց(աւ)։

＋գաւառական նշանակութիւն 2. Անպարկեշտ խօսակցութիւնից ամօթ՝ պատկառանք զգալ, խպնել։

＋գաւառական նշանակութիւն 3. Ցրտատար լինել։

Միւս նշանակութիւնները Տե՛ս Առնել՚ի (2) տակ։


⨀հին բառ ԱՌՆՈՒԼ (առի, ա՛ռ)
ներգործական բայ Տե՛ս Առնել (2)։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 254
Новинка
(beta)
ԱՐԱՆ
(Պարսկերէն)

գոյական դաշտավայր, տաք տեղ։ Հակառակը՝ լեռնադաշտ, բարձրաւանդակ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 216
Новинка
(beta)
ԱՆԵԼ,
ԱՆԵԼԱՆԵԼԻ
գոյական ածական
    1. ուրկէ ելլել դժուար է.
    2. մէջէն չելլելիք բան.
    3. դժուարալոյծ.
    4. արեւելահայերէն՝ ընել։

Հակառակը՝ դիւրին։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 98
Новинка
(beta)
ՃԱՄԲԱՅ
գոյական
    1. քալելու տեղ, անցնելու տեղ. անցք, շաւիղ. ճանապարհ, ուղի.
    2. ձեւ, միջոց։

Տեսակներ
— Արեան՝ երակ:

— Դաշտի (նեղ)՝ նրբուղի, կածան:

— Ելք չունեցող՝ փակուղի, անել։

— Ժայռի մէջ՝ փապուղի։

— Լայն՝ պողոտայ:

— Լուծման՝ միջոց, ձեւ:

— Խիճով՝ խճուղի:

— Խորտուբորտ՝ դերբուկ:

— Ծառերով՝ ծառուղի։

— Նեղ (ոտքի)՝ արահետ։

— Շնչառութեան՝ շնչափող, խողովակ, ցնցուղ։

— Շոգեկառքի՝ երկաթուղի:

— Ոտաց ճամբայ՝ արտաքնոց։

— Չորս ճամբաներու հանդիպման՝ քառուղի, խաչմերուկ:

— Ջուրի՝ կորի, կաւառ։

Բաղադրեալ Բայեր
Ճամբայ առնել
չէզոք բայ
    1. ճամբայ ելլել, քալելու սկսիլ.
    2. բանելու սկսիլ (գործիք մը)։

Ճամբայ բանալ
չէզոք բայ գործի, ձեռնարկի, բարեկամութեան, եւ այլն՝ սկիզբ դնել։

Ճամբայ բռնել
չէզոք բայ
    1. որոշ ուղղութեամբ երթալ.
    2. որոշ ուղղութեան մը, միջոցի մը դիմել:

Ճամբայ ելլել
չէզոք բայ
    1. ճամբորդութեան սկսիլ.
    2. դէպի երթալիք տեղը սկսիլ ընթանալ։

Ճամբայ երթալ
չէզոք բայ ճամբորդութեան սկսիլ։

Ճամբայ իյնալ
չէզոք բայ
    1. քալելու սկսիլ.
    2. ճամբորդութեան սկսիլ։

Ճամբայ կտրել
չէզոք բայ որոշ հեռաւորութիւն՝ միջոց անցնիլ (երթալ):

Ճամբայ հանել
ներգործական բայ ճամբել, ճանապարհել:

Ճամբայ սորվեցնել
չէզոք բայ հնարք՝ միջոց ցոյց տալ։

Ճամբայ տալ
չէզոք բայ մէկ կողմ քաշուիլ, որպէսզի ուրիշ անձ մը, անձեր, փոխադրակառքեր ազատ անցք ունենան:

Ճամբան բռնել
չէզոք բայ հեռանալ. օրինակ՝
‣ ճամբա՛դ բռնէ, գնա՛:

Ճամբան կապել
չէզոք բայ Տե՛ս Ճամբան կտրել։

Ճամբան կտրել (մէկուն)
չէզոք բայ
    1. ճամբան գոցել.
    2. արգիլել.
    3. կողոպտելու համար կեցնել:

Ճամբաները կապել
չէզոք բայ
    1. երթեւեկը հսկողութեան տակ առնել.
    2. ազատ անցք չտալ։

Ճամբաները չափել, Ճամբաները չափչփել
չէզոք բայ անգործ պտըտիլ։

Ճամբել (տուն)
ներգործական բայ
    1. տուն ղրկել.
    2. մերժել.
    3. վտարել, վռնտել:

Ճամբէ դուրս գալ
չէզոք բայ Տե՛ս Ճամբէ ելլել։

Ճամբէ ելլել
չէզոք բայ ընդունուած կարգ ու կանոններէն, բարոյական հասկացողութիւններէն շեղում կատարել. խոտորիլ, մոլորիլ։

Ճամբէ հանել
ներգործական բայ շեղեցնել, մոլորեցնել։

Ճամբու գալ
չէզոք բայ սխալ ճամբայէն ուղիղ ճամբու գալ. ուղղուիլ։

Ճամբու դնել (գործ մը)
ներգործական բայ գործը յաջող ընթացքի մէջ դնել։

Ճամբու դնել (մէկը)
ներգործական բայ
    1. հեռացնել.
    2. մինչեւ որոշ տեղ՝ ճամբորդին ուղեկցիլ. ճամբել, ղրկել.
    3. գործէ արձակել։

Ճամբուն վրայ քար ձգել, Ճամբուն վրայ քար նետել
չէզոք բայ խոչընդոտել, արգելք հանդիսանալ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1361
Новинка
(beta)
ՈՒՂԻ
գոյական
    1. հողի. գետնի վրայ երթեւեկելու համար պատրաստուած՝ բացուած ճամբայ. շաւիղ, արահետ, կածան, կպրուղի, խճուղի.

    2. տարածութիւն, որով որեւէ կարգի հաղորդակցութիւն տեղի կ՚ունենայ.

    3. անցք, անցում.

    4. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի թափանցելու հնարաւորութիւն՝ հնարք, մուտք.

    5. (Փոխաբերական իմաստ) ուղեւորութիւն, ճամբորդութիւն.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) ուղղութիւն, ուղեգիծ, երթուղի.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի գործունէութեան՝ զարգացման եւ այլն ուղղութիւն.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) միջոց, հնար, հնարաւորութիւն.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) գործունէութիւն, ընթացք, վարմունք, կեանք:

Տեսակներ (Տե՛ս ճամբայ).-

Տեսակներ
— Աղտոտ ջուրի՝ կոյուղի։

— Գետնի տակէն՝ գետնուղի (Ֆրանսերէն metro)։

— Ելեկտրական հեղուկին մէջ մխրճուած երկու ձողիկները՝ ելեկտրուղի, ելեկտրասայր (Ֆրանսերէն électrode):

— Դրականը՝ Դրասայր, մտուղի (anode),

— ժխտականը՝ ժխտուղի, ժխտասայր, ելուղի (cathode)։

— Ելլելու՝ դուրս գալու՝ ելուղի:

— Ելք չունեցող անել:

— Էջքի՝ էջուղի (Ֆրանսերէն piste)։

— Խիճերով՝ խնուղի:

— Կառքի՝ կառուղի։

— Կեդրոնական՝ մայր՝ մայրուղի։

— Կպրապատ՝ կպրուղի։

— Նուրբ՝ բարակ՝ նեղ՝ նրբուղի, նրբակածան:

— Շեղ՝ շեղուղի, շրջուղի, ոլորան ուղի։

— Շունչի՝ շնչառութեան՝ շնչուղի, շնչերակ:

— Ոտքի՝ ոտքով բացուած՝ ոտնուղի:

— Չորս՝ քառուղի։

— Ջուրի՝ ջրուղի, ջրաբաշխական ցանց, ջրանցք:

— Փակ՝ փակուղի:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1904
Новинка
(beta)
ԱՌՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. ձեռք բերել եւ իւրացնել.
    2. վերցնել.
    3. գնել.
    4. ստանալ, ընդունիլ.
    5. ձեռքը բան մը բռնել:

Հակառակը՝ տալ։

Բաղադրեալ Բայեր
Բերդ մը առնել
ներգործական բայ գրաւել.

մէջը առնել
ներգործական բայ բովանդակել, պարունակել.

յանձն առնել
ներգործական բայ ստանձնել.

ակռան առնել
ներգործական բայ լորճել.

աչքը առնել
ներգործական բայ ա) շլացնել, խտղել, բ) համարձակիլ.

վտանգը աչքը առնել
ներգործական բայ դիմագրաւել.

կանգ առնել
չէզոք բայ կենալ, դադրիլ.

հոտը առնել
ներգործական բայ տեղեկանալ, կռահել, գուշակել.

սիրտ առնել
չէզոք բայ քաջալերուիլ, խրախուսուիլ.

սիրտը առնել
ներգործական բայ
    1. ողոքել, համոզել, կակուղցնել.
    2. նողկալ, չկարենալ ուտելը շարունակել.

վար առնել
չէզոք բայ իջեցնել.

դիմակը վար առնել
ներգործական բայ դիմակազերծ ընել, խայտառակել.

ձեռք առնել
ներգործական բայ սկսիլ.

կին առնել
չէզոք բայ ամուսնանալ.

գաղափար մը առնել
ներգործական բայ կազմել.

լուրջի առնել
ներգործական բայ մտահոգուիլ.

կատակի առնել
ներգործական բայ թեթեւօրէն առնել, կատակել, ծաղրել.

նկատի առնել
ներգործական բայ քննել.

վեր առնել
ներգործական բայ
    1. վերցնել.
    2. գնահատել.

վարձքով առնել
ներգործական բայ վարձել.

վախը զիս առաւ
ներգործական բայ պատել, գրաւել.

հոգը առնել
ներգործական բայ մտահոգուիլ, մտատանջուիլ.

ծախու առնել
ներգործական բայ գնել.

տարիքը առնել
չէզոք բայ ծերանալ.

հիւանդութիւն մը առնել
չէզոք բայ վարակուիլ.

հրդեհ առնել
չէզոք բայ վառիլ, բռնկիլ.

հագուստը վրան առնել
չէզոք բայ հագուիլ.

առնել-անցնիլ
ներգործական բայ կարեւորութիւն չտալ.

մէկու մը տեղը առնել
չէզոք բայ յաջորդել, խլել պաշտօնը.

կռնակը առնել
ներգործական բայ շալկել.

հոգին առնել
ներգործական բայ մեռցնել, չարչարել.

խօսք մը որոշ նշանակութեամբ առնել
ներգործական բայ հասկնալ (օրինակ՝ բառը առէք իր ընդարձակ իմաստով) .

խօսք առնել
չէզոք բայ խօսիլ, արտայայտուիլ.

համ առնել
ներգործական բայ ախորժիլ.

հանգիստ առնել
չէզոք բայ հանգչիլ.

հասակ առնել
չէզոք բայ մեծնալ, աճիլ.

վրէժ առնել
չէզոք բայ վրէժ լուծել, յաղթահարել, տապալել, սպաննել.

առնել մնալ
չէզոք բայ երկար սպասել.

առնել տալ
ներգործական բայ ա) առեւտուր ընել, բ) վիճաբանիլ.

առնել փախչիլ
ներգործական բայ յափշտակել.

առնել քալել
չէզոք բայ
    1. բարկացած հեռանալ.
    2. չափազանցել.

խորհուրդ առնել
չէզոք բայ խորհրդակցիլ.

դուռը ափ առնել
ներգործական բայ դուռը զարնել, հայցել, խնդրել.

մեղքը առնել
ներգործական բայ մեղադրել յանիրաւի.

ձեռքը գաւազան առնել
ներգործական բայ սպառնալ.

շունչ առնել
չէզոք բայ
    1. շնչել.
    2. հանգչիլ.

փոխ առնել
ներգործական բայ ստանալ՝ վերադարձնելու պայմանով.

ոտքը առնել
ներգործական բայ սայթաքեցնել, տեղէն թռցնել, տապալել.

հաճոյք առնել
չէզոք բայ հաճոյանալ, ախորժիլ.

կեանք առնել
չէզոք բայ կենդանանալ.

տուն առնել
ներգործական բայ գնել.

գաղտնիք առնել
ներգործական բայ տեղեկանալ.

կամքը առնել
ներգործական բայ հաւանութիւն ստանալ.

դաս առնել
ներգործական բայ ա) ուսանիլ, բ) խայտառակուիլ.

ժամադրութիւն առնել
չէզոք բայ ժամադրուիլ.

հրաման առնել
ներգործական բայ արտօնութիւն ստանալ.

կարգ առնել
ներգործական բայ ա) կարգուիլ, ամուսնանալ, բ) աստիճանաւորուիլ, քահանայանալ.

վեղար առնել
ներգործական բայ կուսակրօն քահանայ՝ վարդապետ ձեռնադրուիլ.

ցաւ առնել
չէզոք բայ ցաւակցիլ.

ոտքի տակ առնել
ներգործական բայ ոտնահարել, կոխկռտել.

խօսքը ետ առնել
ներգործական բայ դրժել, յետս կոչել։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 196
Новинка
(beta)
ՈՒՏԵԼ
ներգործական բայ
    1. ուտելի նիւթը՝ սնունդը ծամել եւ կու տալ.

    2. ճաշել.

    3. սնունդ ստանալ, սնուիլ.

    4. իբրեւ սնունդ գործածել.

    5. կծոտել, խայթոտել (միջատներ).

    6. կրծելով՝ խայթելով եւ այլն փճացնել.

    7. յօշոտել, պատառ-պատառ ընել.

    8. ապրելու համար ծախսել.

    9. քիմիական կամ ֆիզիքական ներգործութեամբ վնասել. քայքայել, փճացնել, մաշեցնել, փորել.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) անշարժ եւ շարժուն կալուածներու եկամուտով ապրիլ. օրինակ՝
‣ մեր դրամագլուխին տոկոսն է զոր կ՚ուտենք.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) վատնել, մսխել, շռայլօրէն ծախսել.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) կաշառք առնել՝ վերցնել.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին ունեցածը իւրացնել, մէկուն բաժինը՝ հասնելիքը կտրել.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին հաշուոյն ապրիլ, մակաբոյծ դառնալ.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) տանջել, տառապեցնել, չարչարել. օրինակ՝
‣ կեանքս կերար.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) հարուած ստանալ.

    17. անարգանք՝ վիրաւորանք կրել՝ ստանալ.

    18. (Փոխաբերական իմաստ) ներծծուիլ, համակուիլ, տոգորուիլ.

    19. (Փոխաբերական իմաստ) խօսքերուն մէկ մասը կուլ տալ՝ չըսել:

Տեսակներ
— Ամբողջ ունեցածը՝ վատնել, մսխել, փճացնել։

— Անասունի պէս՝ լափել, լափլիզել, լակռտալ, քրթել:

— Անյագաբար՝ մցռել, մռզգայլել, խժկել։

— Արածող կենդանիներու՝ ճարակել, արածիլ:

— Գազանի պէս՝ փաղաղել:

— Դանդաղ՝ ճմճմել:

— Դեղահատ՝ առնել, կլլել:

— Զառամածի պէս՝ լոմլոմել, ծամծմել։

— Զիրար՝ ծեծկուիլ, զգուըտիլ։

— Թթուն, մետաղեայ թերթը՝ փորել, մաշել:

— Կաշին՝ ծծել, ներծծել, տոգորիլ։

— Կուռ ու կուշտ՝ թշել, փորը տկռեցնել, խճողել։

— Կրծող կենդանիներու՝ կրծել:

— Մատներով՝ մատնել, մատնոռել։

— Շան, կատուի՝ լակել։

— Պաշտօնի մէջ՝ շմշկել, գողնալ, գրպանել:

Բաղադրեալ Բայեր
Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ զայրանալ, կատղիլ։

Ծեծ ուտել
կրաւորական բայ ծեծուիլ, պատժուիլ:

Մէկուն գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. ձանձրացնել.
    2. դժբախտացնել, մեռցնել:

Անձրեւ ուտել
չէզոք բայ թրջուիլ։

Աչքերովը ուտել
ներգործական բայ
    1. աչքերը մէկուն՝ բանի մը վրայ սեւեռած՝ երկար նայիլ.
    2. սաստիկ ջղայնացած ըլլալ։

Գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. շատ դժուարութիւն՝ նեղութիւն տալ պահանջներ ներկայացնելով.
    2. մահուան պատճառ ըլլալ:

Եղունգներուն միսը ուտել
չէզոք բայ սաստիկ ջղայնանալ։

Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ հոգեկան տառապանքով ինքզինք մաշեցնել։

Իրարու միսը ուտել
չէզոք բայ զիրար տանջել՝ չարչարել, իրարու դէմ կռուիլ։

Հաց ուտել (միասին)
ներգործական բայ իրարու շատ մօտիկ ըլլալ։

Ուտել-խմել
չէզոք բայ կերուխումի անձնատուր ըլլալ:

Ուտել մէկուն դրամը
ներգործական բայ ստացած դրամը կամ ապրանքին փոխարժէքը չտալ. դրամական խոստումը խաբէութեամբ չվճարել:

Դարձուածքներ
Գործերը զիրա՞ր կ՚ուտեն
գործ չկայ։

Կերած ապուրը տես
ըրած անսպասելի՝ անախորժ՝ անբնական գործը՝ վարմունքը տես։

Կերած-խմած
ածական
    1. լաւ սնունդ առած՝ առնող, լաւ գէր՝ պարարտ.
    2. միասին հաճելի օրեր անցուցած.
    3. մօտիկ, մտերիմ։

Կերած-կերած, չէ քաքած
    1. գիրուկ.
    2. կծծի, ագահ։

Կերածը ուրացող
ածական ապերախտ:

Ո՛չ կ՚ուտէ, ո՛չ կը կերցնէ
այնքան ժլատ է, որ ունեցածը իրեն կը վերապահէ:

Ո՛չ ուտես, ո՛չ խմես, անոր երեսին նայիս
(հէքեաթներու մէջ) այնքան գեղեցիկ է, որ մարդ երեսին նայելով՝ կը զմայլի, ուտել-խմելը կը մոռնայ:

Ուտես՝ միս, չուտես՝ մատաղ
երկու կրակի միջեւ, անել դրութեան մէջ ըլլալ։

Ուտող-ուտողի
շատ-շատերը կը յափշտակեն՝ կը կողոպտեն (մէկուն ունեցածը):

Ուտողը չի գիտեր, բերողը գիտէ
ուտողը՝ վայելողը չ՚անդրադառնար, թէ որքան աշխատանք՝ քրտինք թափուած է տուեալ սնունդը՝ առարկան ձեռք բերելու համար։

Նաեւ կ՚ըսուի՝ Ուտողը չի գիտեր, բրդողը գիտէ:

Ուտող-ուրացող
ածական երախտամոռ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1923
Новинка
(beta)
ԱՌՆՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. վշտանալ մէկուն խօսքէն կամ ակնարկութենէն, վիրաւորուիլ, ցաւ զգալ.
    2. ամօթ՝ պատկառանք զգալ, ամչնալ, զգածուիլ, զգացուիլ։

Հակառակը՝ անզգայանալ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 197
Новинка
(beta)
 Usage beta 14 citations 

Usage of matching Word Forms

Новинка Explore the usage of the word form Արա՛ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "Արա՛" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com