Армянский словарь - Համը

Армянская проверка орфографии

загрузить HySpell сейчас

Nayiri

Армянский Arm | Армянско-Английский Arm-Eng | Англо - Армянский Eng-Arm | Армяно-французский Arm-Fre | Французско-Армянский Fre-Arm

Morphology

համը → համ
համը → համ (noun)

Словарь

համ գոյական Ախորժ, քիմքի տպաւորութիւն * ճաշակ, վայելք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 231։

ՀԱՄ

գոյական
1. ճաշակ։
2. չափ, չափաւորութիւն։

ՀԱՄ

նախադրութիւն (մասնիկ), համ, նոյն, ...կից. (համանուն, նոյնանուն, անուանակից)։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 263

Новинка

1. ՀԱՄ (ոյ)

գոյական
1. Այն տպաւորութիւնը, որ մարդ ստանում է ճաշակելիքի գործարանով － բերանով, լեզուով, քիմքով։

‣ Թթու համ։
‣ Կծու համ։
‣ Քաղցր համ։
‣ Տտիպ համ։
‣ Աղը շաքարից զանազանում ենք համերովը։
‣ Կերակրի համը նայեցի, չհաւանեցի։
‣ Մէկ համը տե՛ս, յետո՛յ հրաժարվիր։

2. Ախորժելի համ։

‣ Համիցը չեմ կշտանում։
‣ Համով գինի է։
‣ Համը առել է, էլի է ուզում։

3. Նմանութեամբ Ախորժելիութիւն, բաւականութիւն։

‣ Նա շատ է գրում, բայց գրուածքների մէջ համ չկայ։
‣ Ի՞նչ համ էք զգում այդ դատարկաբանութիւնների մէջ։
‣ Համով խօսակցութիւն՝ ասուլիս։

4. Չափաւորութիւն, պատշաճութիւն, կարգ-կանոն։

‣ Հանաքների չափը չգիտէ, համը տանում է։

Դարձուածքներ

Համը հանեցիր

Պատշաճութիւնից անցար։

Բաղադրեալ Բայեր

＋գաւառական բառ Բերանը համ չունենալ

չէզոք բայ Ճաշակ չունենալ, համը չկարողանալ գնահատել։

‣ Սա ընտիր գինի է, դու բերանդ համ չունիս (կամ բերանդ համ չունի)։

ներգործական բայ Համեղացնել։

‣ Նայի՛ր, եթէ համը տեղը չէ (կամ համը պակաս է)՝ համ տամ։

Համը հոտը ելնել, Համը հոտը փախչել

չէզոք բայ Տե՛ս Համն ելնել, Համը փախչել։

Համը տեսնել

ներգործական բայ Տե՛ս Համը առնել։

Համը չտեսնել

ներգործական բայ Բնաւ կերած չլինել։

‣ Մինչեւ օրս արաղի համը չեմ տեսել։

Համի ընկնել

չէզոք բայ Համը առնել (2), մի բանի հաւանելով՝ ձեռք չքաշել։

‣ Այդ գործից մեծ վաստակ արաւ, համի ընկաւ։

Համիցը չկշտանալ

չէզոք բայ Համը շատ ախորժելի գտնել, միշտ նոյն բանը կամենալ։

‣ Անոյշ խօսակցութիւն ունի. մարդ համիցը չի կշտանում, ուզում է միշտ լսել։

Դարձուածքներ

Համդ կտրվի

Անհամ ես, շատ անդուրեկան ես։

‣ Համ չես տալիս գործ անեմ, համդ կտրվի։

Տե՛ս եւ Համք։

⨀հին բառ 2. ՀԱՄ (ոյ)

գոյական
1. Լկամ, սանձ։
2. Չափ, չափաւորութիւն, կարգ կանոն։

＋գաւառական բառ 3. ՀԱՄ

գոյական Արօրի երկայն կորնթարդ ձողը, որի վրայ հագցրած է մաճը, որ համապատասխանում է գութանի էշին. արօրկող, ամպ (2)։

＋գաւառական բառ 4. ՀԱՄ

գոյական Մի անորոշ տեսակի թուփ, որից մարխ են պատրաստում (?)։

6. ՀԱ՜Մ

միջարկութիւն (Մանկական) Բնաձայն բառ՝ ուտելու կամ խմելու գործողութիւնն արտայայտող։

‣ Հա՜մ արա։
‣ Նունու հա՜մ, Ջուր եմ ուզում խմել։

7. ՀԱՄ,
ՀԱՄԱ

(իրանեան hama, ham. Տե՛ս Համ 5)

մասնիկ
Մասնիկ, որով կազմվում են բազմաթիւ բառեր հին եւ նոր հայերէնում եւ որի գլխաւոր նշանակութիւններն են.

1. Նոյն, միեւնոյն, նման. օրինակ՝

‣ համակարծիք, համարուեստ ևն։

2. Ընդհանուր, ամբողջ. օրինակ՝

‣ համատարած, համաշխարհային։

3. Միասին. օրինակ՝

‣ Համակեցութիւն, համախմբել։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1168

Новинка

(beta)

⨀հին բառ ՀԱՄՔ (աց, յոգնակի)

գոյական Սեռական գործարան (արական կամ իգական)։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1183

Новинка

(beta)

＋գաւառական բառ ՀԱՄՆ

գոյական Տե՛ս Համ (3)։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1182

Новинка

(beta)

ՀԱՄ

գոյական
    1. բերանով կամ քիմքով ստացուած ճաշակ՝ տպաւորութիւն (ուտելիքի՝ խմելիքի), շիթ.

    2. ախորժելիութիւն, բաւականութիւն, ամպ, արօրհամ, կոտրակ, համձող:

    3. չափաւորութիւն, պատշաճութիւն, կարգ-կանոն.

    4. լկամ, կեամ, կէմ, սանձ, դանդանաւանդ.

    5. արօրի երկայն կորնթարդ ձող՝ որուն վրայ հանգչած է մաճը, արօրկող.

    6. (Իրան. hama, ham) նախադաս ածանցակերտ մասնիկ՝ որով կը կազմուին բազմաթիւ բառեր.

‣ (օրինակ՝ համանուն, համերկրացի, համազգային՝ եւ այլն),

եւ որուն գլխաւոր նշանակութիւններն են՝

ա) նոյն, միեւնոյն, նման

‣ (օրինակ՝ համանուն = նոյնանուն),

բ) ընդհանուր, ամբողջ

‣ (օրինակ՝ համաշխարհային, համազգային, համընդհանուր, համապարփակ),

գ) միասին

‣ (օրինակ՝ համակեցութիւն, համախումբ, համախմբել):

Ինչպէս կը տեսնենք՝ երրորդ խումբի բառերը կազմուած են համա ձեւով, մինչ առաջին եւ երկրորդ, խումբերու բառերը կազմուած են համ ձեւով։

Երկու ձեւերն ալ նոյն դերը կը կատարեն։

Բաղադրեալ Բայեր

բերանը համ չունենալ

չէզոք բայ համը չկարենալ գնահատել.

համ չտալ

չէզոք բայ հանգիստը խանգարել.

համ առնել

ներգործական բայ
1. ախորժիլ,
2. համը իմանալ (օտարութեան՝ տառապանքի).

համը բերանը մնալ

չէզոք բայ շատ ախորժելով միշտ յիշել.

համը հանել, համը տանիլ

չէզոք բայ տաղտկալի դարձնել.

համը տեսնել

ներգործական բայ չէզոք բայ համին նայիլ (կերակուրին).

համին նայիլ

չէզոք բայ փորձել՝ տեսնելու համար որ լա՞ւ է թէ վատ.

համէն չկշտանալ

չէզոք բայ շատ համով՝ ախորժելի գտնել.

համով վերջացնել

չէզոք բայ սիրով վերջ տալ.

բերանէն կաթի համ գալ

չէզոք բայ դեռ երեխայ՝ անփորձ է։

Դարձուածքներ

Համը հանեցիր

պատշաճութիւններու սահմանը անցար.

համ-հոտ չմնաց

անտանելի դարձաւ.

համը փախաւ

1. տաղտկալի դարձաւ,
2. անհամ դարձաւ (կերակուրը).

համով-հոտով

շատ համեղ՝ ախորժելի.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1113

Новинка

(beta)

ՈՂՆԱՓԱՅՏ

գոյական
    1. նաւու հաստ գերան, որ կը ձգուէր մէկ ծայրէն միւսը եւ որուն վրայ կ՚ամրացնէին կողքի տախտակները. կամրջակալ, հեծան.

    2. նաւ, նաւակ.

    3. (Փոխաբերական իմաստ) (Կրօնական) խաչը, որուն վրայ գամեցին Յիսուսը.

    4. օդանաւի թեւին երկարութեան ձգուող հեծան՝ թեւին ամրութիւն տալու համար.

(Ֆրանսերէն longéron).

    5. մեքենայի մը կամ մետաղեայ գործիքի մը կմախքին գլխաւոր մասը՝ կտորը.

    6. հարաւային երկնակամարի համաստեղութիւններէն մէկը.

    7. ողնոյց։

Տեսակներ

— Արօրի՝ գործեւարի, համ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1841

Новинка

(beta)

Похожие слова

հայնը
հանը

Usage beta 59 citations

Usage of matching Word Forms

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Найти слово "Համը" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Новинка Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Новинка Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Новинка Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Новинка Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]