Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

կատարէ → կատարել (verb)
Present Tense • Subjunctive Mood • Third Person • Singular
Imperative Mood • Singular
կատարէ → կատար (noun)
Singular • Ablative case
 Словарь
կատար գոյական Գագաթ, ծայր * վերջ, աւարտ:
կատարել ներգործական բայ Ընել, իրագործել * աւարտել, գլուխ հանել * գործադրել (յայտագիր):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 205։


ԿԱՏԱՐ
գոյական
    1. (լերան՝) գլուխ, գագաթ, սար, արտեւան, ծայր։
    2. (ծառի՝) պսակ։
    3. (հաւազգիներու՝) բբուկ կակաչ։
    4. (յոպոպի՝) ցցունք։


ԿԱՏԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. (գործ՝) լրացնել, լմնցնել, աւարտել, վերջացնել։
    2. (պարտք՝ հրահանգ՝) ընել։
    3. (խոստում՝ նպատակ՝) գործադրել, իրագործել։
    4. (պատուիրանք՝) պահել։

Դարձուածքներ
(ուխտը) չկատարել
դրժել, ուխտազանց գտնուիլ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 225
Новинка
ԿԱՏԱՐՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. լրանալ, վերջանալ, լմննալ, աւարտիլ։
    2. ըլլալ։
    3. գործադրուիլ։
    4. իրագործուիլ։
    5. մեռնիլ։
    6. նահատակուիլ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 226
Новинка
ԿԱՏԱՐ կատարի (կատարաց կմ կատարոյ) (արմատ Կատարել՚ի)
գոյական
    1. Վերջ, վերջաւորութիւն, կատարած, աւարտ.

(այս նշանակութեամբ գործ է ածվում ի կատար ածել) －

Բաղադրեալ Բայեր
Ի կատար ածել
ներգործական բայ մինչեւ ծայրը՝ վերջը հասցնել, աւարտել, կատարել։

    2. Ամենաբարձր կէտը (լեռների ևն). գագաթ, ծայր։
‣ Լեռների կատարները ծածկվեցին ձիւնով։

＋գաւառական նշանակութիւն 3. Աքաղաղի՝ հաւի գլխի վրայի կարմիր ցցունքը։
‣ Երկու աքաղաղները այնքան կռուեցին, որ իրանց կատարները արիւնլուայ արին։
‣ Աքաղաղը սղոցաձեւ կատար ունի։
‣ Եթէ հաւի կատարը կապուտկի՝ նշան է որ հաւը հիւանդ է։

＋գաւառական նշանակութիւն 4. Մարդու գլուխ (հեգնական և արհամարհական)։
‣ Հողեմ ծօծ կատարդ։
‣ Հողը գիժ կատարիդ։
‣ Կատարը դարդակ է։

Բաղադրեալ Բայեր
＋գաւառական բառ Կատարը տաքանալ, ＋գաւառական բառ Կատարը տաքացնել
չէզոք բայ Խմել, գինովնալ։

＋գաւառական բառ Մին մինու կատարից կենալ
չէզոք բայ Իրար հետ կռուել։


ԿԱՏԱՐԵԼ կատարեցի
ներգործական բայ
    1. Սկսած բանը մինչև ծայրը (կատարը) հասցնել, վերջացնել, գլուխ բերել։ Հակառակը՝ Սկսել։
‣ Եթէ սկսում ես՝ պէտք է և կատարես։
‣ Առաջ գործը կատարիր, յետոյ պարծեցիր։

⨀հին նշանակութիւն 2. Մէկի կեանքին վերջ տալ, սպանել, նահատակել։

    3. Իրագործել, գործադրել։
‣ Խոստանում է, բայց խոստումը չի կատարում։
‣ Ձեր հրամանը կատարեցի։

    4. Որևէ գործ անել։
‣ Բժշկութիւններ էր կատարում։
‣ Դատաւորի պաշտօն է կատարում։
‣ Երկու տարի նա տեսչի պաշտօն կատարեց։

⨀հին նշանակութիւն 5. (Կրօնական) Կրօնական խորհուրդ՝ արարողութիւն կատարել, սրբազնագործել։

Բաղադրեալ Բայեր
Կամքը կատարել
չէզոք բայ
    1. Անել՝ ինչ որ կամենում է։

    2. Ցանկական կրքերին գոհացում տալ։
‣ Աղջկանը բռնադատում էր, որ իւր կամքը կատարէ։

Պարտքը կատարել
չէզոք բայ Անել՝ ինչ որ պարտաւոր է. պարտականութիւնից դուրս գալ։

ԿԱՏԱՐԵԼ (կատարեցայ),
ԿԱՏԱՐՎԵԼ կատարվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1032
Новинка
(beta)
ԳԼՈՒԽ
գոյական
    1. մարդու կամ կենդանիներու մարմնի ա՛յն մասը, որ կը պարունակէ ուղեղը՝ տեսանելիքը՝ լսելիքը՝ հոտոտելիքը եւ ճաշակելիքը՝ բացի շօշափելիքէն.

    2. գագաթ, ծայր, սկիզբ.

    3. մեծաւոր, գլխաւոր, առաջնորդ.

    4. խելք, դատողութիւն.

    5. գիրքի բաժանում.

    6. հատ (թիւ). օրինակ՝
‣ մարդ գլուխ.

    7. վերջ, վախճան։

Տեսակներ
— Լերան գլուխ՝ սար, կատար, գագաթ, արտեւան.

— ցորենի՝ արմտիքի ՝ հասկ.

— խաշխաշի՝ քարուկ, կոնգոմ.

— գիրքի՝ հատուած.

— ցամաքի՝ հրուանդան.

— սիւնի՝ խոյակ.

— խումբի՝ առաջնորդ.

— բանակի՝ հրամանատար.

— հակառակորդներու՝ պարագլուխ։

Բաղադրեալ Բայեր
ի գլուխ հանել
չէզոք բայ յաջողիլ, աւարտել.

ողջ գլուխը Աւետարանի տակ դնել
չէզոք բայ ինքզինքը վտանգի ենթարկել.

գլուխը չորս կողմ զարնել, գլուխը ամէն կողմ զարնել
չէզոք բայ ամէն միջոց գործածել՝ յաջողելու համար.

գլուխը առնել-երթալ
չէզոք բայ փախչիլ, անհետանալ.

գլուխը բռնել
չէզոք բայ ա) գլուխը ծանրանալ, բ) գինովնալ.

գլուխի գալ
չէզոք բայ սթափիլ.

գլուխը գուլպայ հիւսել
ներգործական բայ մէկուն մեծ վնաս նիւթել՝ պատրաստել.

գլուխը ոտքէն ծանր բերել
չէզոք բայ գլխիվայր դարձնելու սպառնալիք ընել.

գլուխը կապել
ներգործական բայ ամուսնացնել.

գլուխը լեցնել
ներգործական բայ նախապաշարել մէկը ուրիշի մը դէմ.

գայլի գլուխին Աւետարան կարդալ
չէզոք բայ ի զուր խրատել.

գլուխը ծեծել, ծունկերը ծեծել
չէզոք բայ ա) վերջին ծայր յուզուիլ. բ) յուսահատութեան մատնուիլ:

Դարձուածքներ
Տաք գլուխ
ածական բարկացոտ.

գլուխ գլխի
առանձին, մտերիմ.

մսոտ գլուխ
գոյական գլաբ.

մարդու կտրած գլուխ
գոյական կառափ.

անասունի կտրած գլուխ
գոյական խալամ.

դդում գլուխ
ածական ապուշ, բթամիտ.

ամէն գլուխն ալիւրոտ՝ ջաղացպան չէ
արտաքինէն խաբուելու չէ.

գլուխը դատարկ
ածական ապուշ, անխելք.

գլուխը քերելու ժամանակ չունի
շատ զբաղած է.

գլուխս ուռեցաւ
ձանձրացայ լսելէն.

գլուխդ աղեմ որ չհոտիս
մէկու մը ըսածը չհաւնիլ.

գլուխդ ուտէ
անէծք.

գլուխիս վրայ տեղ ունիս
ա) պատրաստ եմ ուզածդ ընելու, բ) սիրով կ՚ընդունիմ քեզ.

գլուխիս վրա՞յ նստեցնեմ
ամէն բան ըրի, դեռ ի՞նչ կ՚ուզես.

գլուխէդ վեր գործերու մի՛ խառնուիր
ուժերէդ կամ իրաւունքէդ վեր բան մը մի՛ ըներ.

գլխուդ վրայ կ՚երդնում
դիմացինը համոզելու գերագոյն ճիգ կամ միջոց.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 409
Новинка
(beta)
ԿԱՏԱՐ
գոյական
    1. ծայր, գագաթ.

    2. վերջ, աւարտ։

Տեսակներ
— Լերան՝ գլուխ, գագաթ, սար, արտեւան, ծայր.

— ծառի՝ պսակ.

— հաւազգիներու՝ բբուկ, կակաչ.

— յոպոպի՝ ցցունք։

Հակառակը՝ ստորոտ, սկիզբ։


ԿԱՏԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. սկսած գործը մինչեւ ծայրը հասցնել, վերջացնել, աւարտել, լրացնել, գլուխ բերել.
    2. ընել, իրագործել, իրականացնել.
    3. գործադրել:

Բաղադրեալ Բայեր
Կամքը կատարել
ներգործական բայ
    1. գոհացնել,
    2. ենթարկուիլ.

պարտքը կատարել
ներգործական բայ ընել ինչ որ պէտք է ընել։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 979
Новинка
(beta)
ՊՍԱԿ
գոյական
    1. թարմ ծաղիկներէ կամ ոստերէ՝ ճիւղերէ հիւսուած շրջանակ, իբրեւ զարդ գլխուն դրուելու.

    2. դափնիի կամ ձիթենիի ճիւղերէ հիւսուած շրջանակ, զոր կու տային իբրեւ մրցանակ՝ յարգանք մարզական՝ մտաւորական մրցումներու եւ պատերազմի մէջ յաղթականներուն.

    3. ոսկեձոյլ կամ արծաթաձոյլ գոհարազարդ ատամնաւոր շրջանակ, զոր իբրեւ պատիւի նշան կը կրեն թագաւորները՝ դշխոները՝ դուքսերը եւ այլն. թագ, ապարօշ.

    4. մանեակ, զոր կը դնեն փեսացուին եւ հարսնցուին գլուխներուն իբրեւ թագ (ատկէ՝ անոնց թագաւոր եւ թագուհի անուանումը). նարօտ.

    5. ծաղկահիւս կամ մետաղէ ծաղկազարդ շրջանակ, զոր կը դնեն դագաղին, ապա գերեզմանահողին վրայ. ծաղկեպսակ.

    6. պսակադրութեան եկեղեցական ծէսը՝ խորհուրդը՝ արարողութիւնը.

    7. ամուսիններէն իւրաքանչիւրը միւսին համար (մանաւանդ այրը՝ կնոջ համար).

    8. արեւու, լուսնի եւ պայծառ աստղերուն շուրջը եղող շրջանակ. բակ.

    9. ծաղիկի բաժակէն ներս գտնուող գունաւոր տերեւներու՝ փերթերու շրջանակ.

    10. նկարներու՝ սրբանկարներու վրայ՝ սուրբերու գլուխներուն վրայ լուսեղէն՝ ճերմակ շրջանակ. լուսապսակ.

    11. ակռայի՝ ատամի այն մասը, որ միսէն դուրս է.

    12. տանիքի պահպանութեան համար ցած պատ կամ դուրսէն շրջապատող երիզ. քիւ.

    13. հեռաձայնի՝ ձայնասփիւռի եւ այլնի կազմած, որ մարդուն գլխուն շուրջը անցնելով՝ կը հանգչի ականջներուն վրայ.

    14. երկու համաստեղութեան անուն.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) պանծալի գործ, յաղթութիւն.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) կատարելութիւն.

    17. (Փոխաբերական իմաստ) զարդ, զարդարանք, պաճուճանք.

ածական
    18. պսակուած. օրինակ՝
‣ նորապսակ:

Տեսակներ
— Գործի՝ լրում, ամբողջացում։

— Դռներու՝ պատերու վրայ (ծաղիկէ)՝ դրասանգ:

— Թագաւորներու՝ դշխոներու՝ դուքսերու՝ թագ, ապարօշ, խոյր։

— Լուսեղէն՝ լուսապսակ, ճաճանչապսակ։

— Ծաղիկէ՝ ծաղկեպսակ:

— Ծառի՝ կատար, գագաթ։

— Կամուրջի՝ ծնօտ։

— Յաղթութեան՝ դափնի, դափնեպսակ։

— Նոր պսակուած՝ նորապսակ:

— Շէնքի՝ քիւ։

— Փառքի՝ փառապսակ, փառաց պսակ։

— Փուշէ՝ փուշէ պսակ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2048
Новинка
(beta)
ՊԱՀԵԼ
ներգործական բայ
    1. որոշ դրութեան՝ վիճակի մէջ ձգել՝ պահպանել.
    2. հսկել բանի մը վրայ. աչքի լոյսի պէս պահպանել, զգուշանալ.
    3. հսկողութիւն՝ խնամք ցուցաբերել.
    4. սնունդով՝ ապրուստով ապահովել. հոգալ, յանձանձել, մեծցնել, սնուցանել, հոգ տանիլ.
    5. բուծել, բուծանել.
    6. որեւէ տեղ մնալ պարտադրել, ստիպել մնալ (զանազան պատճառներով).
    7. հսկողութեան՝ կալանքի տակ առնել. պատանդել, բանտարկել.
    8. թոյլ չտալ որ իյնայ.
    9. բռնել, կառչիլ, թոյլ չտայ որ շարժի.
    10. չզիջիլ.
    11. եղածին պէս անփոփոխ ձգել. պաշտպանել.
    12. իր քով ձգել՝ երկար մնալ.
    13. որոշ դիրք՝ վիճակ տալով որոշ ժամանակ ձգել.
    14. հեռանալու՝ դուրս գալու արգելք ըլլալ.
    15. ուշադրութիւն դարձնել.
    16. չխախտել, չխաթարել.
    17. ի պահ տալ, զետեղել, տեղաւորել.
    18. չծախսել. չգործածել.
    19. մշակել.
    20. վարձքով աշխատցնել.
    21. ապաստան տալ, պատսպարել.
    22. անխախտ՝ անփոփոխ կերպով գործադրել՝ շարունակել. յարգել, գործադրել.
    23. թաքցնել, ծածկել, գոցել.
    24. բռնել, ձեռքին մէջ ունենալ.
    25. զսպել, սանձել, սանձահարել.
    26. խնայել.
    27. վնասէ՝ փճացումէ զերծ պահել. պաշտպանել.
    28. միջոցներով ապահովել.
    29. տնօրինել, ղեկավարել.
    30. որոշ նպատակով տրամադրութեան տակ ունենալ.
    31. չսպառել.
    32. վերապահել.
    33. պահք բռնել.
    34. չմոռնալ, յիշել։

Տեսակներ
— Ամբողջէն մաս մը գողնալով՝ խորել։

— Անեղծ, անվթար՝ չխաթարել:

— Բանէ մը ետ՝ զգուշացնել, զգուշանալ:

— Գաղտնիքը՝ լռել, չըսել:

— Երեւոյթները՝ փրկել:

— Իրեն՝ վերապահել:

— Խօսքը՝ յարգել։

— Խօսքը չպահել՝ դրժել։

— Ծոմ՝ պահք՝ բռնել:

— Հաւեր՝ մեղուներ՝ կենդանիներ՝ բուծանել։

— Հեռու՝ չմօտեցնել։

— Հիւանդ՝ խնամել, դարմանել։

— Մանուկ՝ տածել, սնուցանել։

— Մեղու՝ մեղուաբուծութիւն ընել:

— Մէկուն գոյքը՝ անձը արգելքի տակ՝ պատանդել:

— Միտք՝ յիշել։

— Որբեր՝ յանձանձել:

— Վարժութիւնը՝ չկորսնցնել։

— Տաքէն՝ ցուրտէն՝ պահպանել:

— Քաղաք՝ բերդ՝ դիրք՝ պաշտպանել։

— Օրէնքը՝ պատուիրանքը՝ յարգել, կատարել, գործադրել։

Բաղադրեալ Բայեր
Ականջ պահել, աչք պահել
ներգործական բայ մտիկ ընել, հսկել, հետեւիլ:

Աչքը բանի մը վրայ պահել
ներգործական բայ ուշադիր ըլլալ, հսկել։

Գլուխը պահել
ներգործական բայ
    1. աղմուկէ՝ փորձանքէ խուսափիլ, մեկուսանալ.
    2. հազիւ-հազ ապրիլ.
    3. ինքզինք չկորսնցնել, արթուն՝ զգօն ըլլալ։

Ինքզինք պահել
ներգործական բայ վարուիլ գիտնալ։

Ծոմ պահել
ներգործական բայ ոչինչ ուտել՝ խմել։

Կիրակի պահել
ներգործական բայ հասարակ օրը ապրիլ այնպէս՝ իբրեւ թէ Կիրակի կամ տօն օր ըլլար։

Կողմը պահել
ներգործական բայ կողմ բռնել, աչառութիւն ընել:

Ձայն պահել
ներգործական բայ եղանակի մը հիմնական ձայնը ցած ձայնով երգելով ձայնակցիլ մեներգողին:

Ճամբան պահել դարանամուտ ըլլալ
չէզոք բայ մէկուն անցնելու ճամբուն վրայ. հսկել։

Պատիւը պահել
ներգործական բայ մէկը պատուելու համար զիջողաբար վարուիլ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1963
Новинка
(beta)
ԿԱՏԱՐՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. լրումին հասնիլ, լրանալ, վերջանալ, աւարտիլ.
    2. ըլլալ, կայանալ, տեղի ունենալ.
    3. գործադրուիլ.
    4. իրագործուիլ, իրականանալ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 980
Новинка
(beta)
 Usage beta 44 citations 

Usage of matching Word Forms

Новинка Explore the usage of the word form կատարէ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "կատարէ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com