Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

Պարս → պար (noun)
Singular • Nominative case • First Person Singular Possessive Article ս
Singular • Accusative case • First Person Singular Possessive Article ս

Matching Word Forms

պարս → պարս (noun)

Matching Lexemes

 Словарь
պարս գոյական Մեղուներու խումբ, մեղուապար:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 389։
պար գոյական Մարմնի եղանակաւոր շարժում, կայթ, կաքաւ * խումբ, դաս * լեռնաշղթայ, շարք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 386։


ՊԱՐՍ
գոյական
    1. մեղուապար, մեղուախումբ, կոճակ։
    2. Տե՛ս տակը։


ՊԱՐՍ
գոյական պարսէտ, քար նետելու կազմած։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 422
Новинка
ՊԱՐ
գոյական
    1. խումբ, դաս, բազմութիւն։
    2. Տե՛ս տակը։


ՊԱՐ
գոյական
    1. կայթ, կաքաւ, պարանցիկ։
    2. պարահանդէս։
    3. Տե՛ս վրան։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 418
Новинка
1. ՊԱՐՍ ի (ից)
(պահլաւերէն ✽ pars, կապ, կապիչ)

գոյական Քար արձակելու հին ժամանակի գործիք, բաղկացած երկու բարակ թոկից, որոնց մէջ հաստատված է կաշու կամ պինդ կտորի մի թաթ. այս թաթում դնում էին քարը և թոկերի ազատ ծայրերից բռնելով արագ արագ պտտցնում էին, որով քարին հաղորդում էին կենտրոնախոյս զօրութիւն, որից յետոյ թոկերից մէկի ծայրը յանկարծ բաց էին թողնում, որի հետեւանքով քարը դուրս էր պրծնում թաթից և կենտրոնախոյս ոյժից մղվելով թռչում էր հեռուն. պարսէտ, պարսատիկ։
‣ Վարժված մարդիկ պարսով շատ ճիշտ նշան կարող են առնել։
‣ Պարսի քարը պէտք է ողորկ լինի ու ծանր։
‣ Դաւիթը Գողիաթի դէմ դուրս եկաւ միայն պարսով զինված։


2. ՊԱՐՍ
գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Մեղուների երամը փեթակի մէջ։

Ներկայումս՝
    2. Ձագ տուած (աշխատաւոր) մեղուների երամը, որ մայր փեթակից բաժանվելով նոր ընտանիք է ուզում կազմել։
‣ Պարսը փեթակից դուրս թռչելով՝ բաւական ժամանակ մեծ յուզմունքով պտոյտներ է կատարում օդի մէջ, յետոյ, թագուհուն հետեւելով, հանգչում է մի ծառի ճիւղի, մի թփի կամ կանաչի վրայ ու կծիկ կազմում։
‣ Պարսը թռնելը և նոր փեթակի մէջ տեղաւորելը երբեմն բաւական դժուար է լինում։
‣ Պատահում է որ պարսը փախչում հեռանում է ու մեղուապահի համար կորչում։

Բաղադրեալ Բայեր
Պարս տալ
չէզոք բայ Մեղուների ձագ հանելը՝ նոր ընտանիք կազմելու համար։
‣ Այսօր մեր փեթակներից երեքը պարս տուին։


⨀հին բառ 3. ՊԱՐՍ պարսի, պարսից
գոյական
    1. Տե՛ս Պարսիկ։

(Նոր լեզւում պահպանված է գրաբարից մնացած քարացած ձեւը Պարսից) －

Ածանցական Բառեր
Պարսից
ածական պարսիկների։
‣ Պարսից շահը, պարսից աշխարհ ևն։

    2. (Պարսք, ի Պարսս, յոգնակի), Պարսկաստան։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1850
Новинка
(beta)
1. ՊԱՐ (պարու և պարի)
գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Շրջան, բոլորակ։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Պար առնուլ, ⨀հին բառ Պար արկանել
չէզոք բայ Շրջան կազմել։

    2. Մարդկանց խումբ, որոնք ձեռք ձեռքի տուած (կամ իրար ուսերից բռնած) շրջան են կազմում պարելու համար։
‣ «Աղջըկե՛րք, պար բռնեցէք, Արմիկի երես գովեցէ՛ք»։
‣ Գնանք, մենք էլ պար մտնենք, քիչ պարենք։
‣ Պարը բոլորվեց։

Առածներ
Պար մտնողը ոռը պէտք է շորորացնէ
Ուր որ գնում ես՝ այնտեղի սովորութեան պէտք է հետեւիս։

    3. Պար (5), կաքաւ, որ կատարում են շրջան կազմած, կլոր պար։
‣ Յետ ու առաջը, շորորը, եայլիները պարեր են։
‣ Հայերի մօտ աւելի ընդունված են կլոր պարերը։

    4. Մի մարդու կամ մի զոյգի կաքաւ, պար (5), ցուցք, կենտ պար։
‣ Լեզգինկան կովկասեան աշխոյժ պար է, որ պարում են երկու հոգով։
‣ Եւրոպական պարերը սովորաբար զոյգերով են պարում։
‣ Մի կենտ պար խաղաց այնպէս, որ բոլորն էլ զմայլեցան նրա շնորհալի շարժուածքներին։

    5. Ընդհանրապէս՝ զուարճութեան խաղ՝ կաքաւ (մենակ կամ խմբովին), որ կայանում է մարմնի բարեձեւ ու ներդաշնակ շարժումների մէջ՝ նուագարանի կամ երգի մասնակցութեամբ։
‣ Պարերի ծագումը շատ հին է։
‣ Հին Յունաստանում պարը դաստիարակութեան մի մասն էր կազմում։
‣ Գրեթէ ամեն ազգ ունի յատուկ ազգային պարի ձեւ։
‣ Կան համեստ ու շնորհալի, կան լկտի ու անբարոյական պարեր։
‣ Նա պարի դասեր է առնում։
‣ Ես պար խաղալ չգիտեմ։

⨀հին նշանակութիւն 6. Կողք կողքի շարված իրեր, շարք։

⨀հին նշանակութիւն 7. Խմբումն։
‣ ⨀հին նշանակութիւն Պարք առաքելոց։

Դարձուածքներ
Լեռների պար
գոյական Լեռների շարք, լեռնաշղթայ։

Հայկական պար
գոյական որ Մասիսից սկսում է և հասնում է մինչեւ Բարձր Հայոց լեռները։

    8. Տե՛ս Պարս (2)։

＋գաւառական նշանակութիւն 9. Հարսի մազերը հիւսելու ժամանակ կանանց երգած երգերը։

մասնիկ
    10. Նախամասնիկ, որով կազմված են շատ բառեր, որոնց տալիս է «շուրջ», «շուրջանակի» նշանակութիւն, օրինակ՝
‣ պարագծել, պարագայ, պարածածկել, պարփակել ևն։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Պար առնուլ, ⨀հին բառ Պար արկանել
ներգործական բայ Շրջան կապել, պարունակել։

⨀հին բառ Պար անցանել, ⨀հին բառ Պար առնուլ, Պար գալ, ⨀հին բառ Ի պարու գալ, ⨀հին բառ Պար յօրինել, ⨀հին բառ Պարս բոլորել, ⨀հին բառ Պարս խմբել, ⨀հին բառ Պարս տալ
չէզոք բայ Պար բռնել, պար խաղալ, պարել։

Պար բռնել
չէզոք բայ Ձեռք ձեռքի տուած շրջան կազմել պարելու համար։

Պար գալ
չէզոք բայ Պարել։

Պար ածել
ներգործական բայ
    1. Պարել տալ։
‣ Ինքը երգում էր, երեխային պար էր ածում։
‣ Մի արջի քոթոթ բռնել սովորեցրել է, գիւղէ գիւղ ման է ածում և պար է ածում։

    2. Փոխաբերաբար Սուտ խոստումներով մի բան ձգձգել, մէկի վրայ խնդալ։
‣ Ի՞նչ ես ինձ երեխայի նման պար ածում, մի վերջնական բան ասա։


＋գաւառական բառ 2. ՊԱՐ
գոյական Տե՛ս Փառ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1839
Новинка
(beta)
ՊԱՐՍ
գոյական պարսատիկ:


ՊԱՐՍ
գոյական
    1. մեղուներու երամը փեթակի մէջ. մեղուապարս.
    2. մեղուախումբ, որ մայր փեթակէն հեռանալով՝ նոր ընտանիք կը կազմէ. գնդակ, կոճակ.
    3. մեղուաձագ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) ընդհանրապէս՝ խումբ, երամ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2024
Новинка
(beta)
ՊԱՐՍ
գոյական
    1. պարսիկ. օրինակ՝
‣ պարսից աշխարհ.

    2. Պարսկաստան:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2025
Новинка
(beta)
ԳՆԴԱԿ
գոյական
    1. փոքր գունդ.
    2. կլոր ձեւով հաստատուն մարմին։

Տեսակներ
— Կաշիէ եւ օդով լեցուն՝ խաղագնդակ, ափուճ.

— դրան՝ գաւազանի՝ խնձոր, բոյդ.

— հրացանի մանր՝ գնդակիկ, արճիճ, արճճիկ.

— թնդանօթի՝ ռումբ.

— մեղուներու՝ պարս.

— աչքի՝ սպիտակուց՝ ծիածանով ու բիբով միասին։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 411
Новинка
(beta)
ԽՈՒՄԲ
գոյական
    1. մարդոց բազմութիւն՝ ժողով՝ գունդ.

Տեսակներ
— ազնուականներու՝ ազատանի, ազատորեար.

— աւազակներու՝ հրոսակ, հրոսակախումբ.

— գիտուններու՝ կաճառ.

— դպիրներու՝ հրեշտակներու՝ դաս.

— նուագածուներու՝ նուագախումբ.

— երգիչներու՝ երգչախումբ.

— զինուորներու՝ վաշտ, գումարտակ, զօրագունդ, փաղանգ, լեգէոն, բանակ.

— լալկաններու՝ ջայլ, կոծապար.

— խռովարարներու՝ խուժան.

— կռուողներու՝ կպուր.

— շքերթով քալողներու՝ թափօր.

— արշաւողներու՝ արշաւախումբ.

— խումբով ուղեւորներու՝ կարաւան.

— ձիաւոր զինուորներու՝ հեծելագունդ, այրուձի.

— հետիոտն զինուորներու՝ հետեւակ.

— պետական մեծամեծներու՝ աւագանի.

— ունկնդիրներու՝ դամարճակ.

— սեղանակից հրաւիրեալներու՝ կոչնականք, երախան.

— քահանաներու՝ երիցանի.

— աղեղնաւորներու՝ քերեթին.

— դերասաններու՝ դերասանախումբ.

    2. կենդանիներու բազմութիւն.

Տեսակներ
— աղուէսներու՝ ճահուկ.

— այծերու՝ այծերամակ, հօրան.

— գայլերու՝ գազաններու՝ վոհմակ.

— երէներու՝ երունք.

— թռչուններու՝ երամ.

— խոզերու՝ խոզերամակ.

— կաքաւնեներու՝ տարմ.

— կովերու՝ եզներու՝ արջառ, նախիր, պաճար, պախրէ, անդեայք.

— կռունկներու՝ խորդապար.

— հաւերու՝ հաւախումբ.

— ձագերու՝ ձագերամ.

— ձուկերու՝ վտառ, նքողնակ.

— մեղուներու՝ պարս.

— ոչխարներու՝ հօտ, խաշն, խաշինք, օդիք, գիհ.

— որսաշուներու՝ ասպականի.

— վայրի էշերու եւ ջորիներու՝ ցիռ, ջոլիր.

    3. նոյնատեսակ մարմիններու եւ առարկաներու համախմբում.

Տեսակներ
— աստղերու՝ հոյլ, աստեղատուն,

— գիւղերու՝ գեղանք, գիւղօրէք կամ գեղօրէք.

— թնդանօթներու՝ հրետանի.

— կառքերու՝ կառախումբ.

— կղզիներու՝ կղզեխումբ, արշիպեղագոս.

— նաւերու՝ նաւատորմ, նաւատորմիղ, տորմիղ.

— բանալիներու՝ տրցակ.

— խոտերու՝ ճղիկներու՝ խուրձ, դէզ, ոջին, դաստակ.

— ցորենի՝ գադիշ, որայ, օրան:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 883
Новинка
(beta)
ՄԵՂՈՒ
գոյական
    1. փոքր՝ երկթեւ, ձուածին միջատ՝ որ ծաղիկներու նեկտարը հաւաքելով մեղր կը շինէ. մեղրագործ ճանճ, մեղրաճանճ.
    2. (Փոխաբերական իմաստ) ջանք, իմաստութիւն:

Բաղադրեալ Բայեր
Մեղուներուն՝ փեթակէն փախուստը
ներգործական բայ պարս տալ։

Դարձուածքներ
Մեղուի փեթակ
(Փոխաբերական իմաստ) տեղ մը, ուր մուտքն ու ելքը շատ է եւ աշխատանքի եռուզեռ կայ:

Յարակից Բառեր
— Մեղուներ խնամող՝ մեղուաբոյծ, մեղուապահ, մեղուապան։

— Մեղուներու բոյն՝ փեթակ, մեղուաբոյն, մեղուանոց, մեղուոց:

— Մեղուներու թագուհի՝ պարսամայր։

— Մեղուներու մասնագէտ՝ մեղուագէտ:

— Մեղուներու թեւերուն բախումը եւ ձայնը՝ բզզիւն։

— Մեղուներուն՝ կծիկ կամ ողկոյզ կազմելը ծառի մը ճիւղէն կախուած՝ պարս, գնդակ մեղուաց, կոճակ մեղուաց:

— Մեղուներուն պտոյտը օդին մէջ՝ մեղուապար:

— Տեղ մը՝ ուր շատ փեթակներ կան՝ մեղուատուն, մեղուանոց։

— Փեթակներու խորիսխը շինող՝ գործող մեղու՝ պանգործ, սուտակայ:

Մեղուն անօսրաթեւ, միջատ մըն է, որ չորս թեւ ունի եւ կը բնակի բազմաթիւ ընտանիքներով, կը գաղթէ այլուր եւ հոն կը բազմանայ։ Ընտանիք մը կը բաղկանայ երեք տեսակ մեղուներէ. 1) մայր մեղու կամ պարսամայր, պարսմայր. 2) բազմաթիւ գործաւոր կամ աշխատաւոր մեղուներ, որոնք անկատար կամ անծննդական էգեր են (կը կոչուին մարի). 3) որձ կամ արու մեղուներ, որոնք կը կոչուին սուտ բրեայ:

Մեղուները, ըստ իրենց պաշտօններուն, կամ գործունէութեան, հետեւեալ դասաւորման տակ կ՚իյնան. 1. Մայր մեղու (պարսամայր), որուն պաշտօնն է բազմացնել թիւը. 2. Արու մեղու, որ կը բեղմնաւորէ դեռատի էգը։ Մէկ արու իրաւունք ունի կատարելու այդ պաշտօնը։ Մահաբեր պաշտօն է, որովհետեւ իր ծննդական գործարանները կորսնցնելով, այլեւս չ՚ապրիր. 3. Գործաւոր մեղուներ, որոնք չորսի կը բաժնուին ա) մատակարար կամ աւարառու, որ կը հաւաքէ փեթակին պահպանութեան անհրաժեշտ նիւթերը, բ) մոմարար, որ փեթակներու շինութիւնը կ՚ապահովէ. գ) դայեակ, որ ձագերու դաստիարակութեամբ կը պարապի. դ) տնարար, որ փեթակին մաքրութեամբ եւ հովահարութեամբ կը զբաղի։

Մեղուները կը շինեն մոմակերտ (գուբ), որոնք կ՚օգտագործուին իբրեւ բնակութեան եւ պաշարի ամբարման վայր։ Սովորաբար՝ խորիսխ կ՚ըսուի մեղրով լեցուն բջիջը, իսկ պան, չեչ եւ մաղ՝ ամբողջ մոմակերտ կազմածը։ Ձագարան՝ ձագերուն բնակութեան յատկացուած բջիջները։

Մեղուները կը հաւաքեն մեղր՝ ծաղիկներու նեկտարէն, բեղուն՝ ծաղիկներու առէջէն եւ ականամոմ՝ կարգ մը բոյսերու խրացէն եւ կեղեւէն։ Ականամոմը փեթակին մուտքի ծակին շուրջը եղող՝ մեղուներու ծիրտն է։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1468
Новинка
(beta)
ՊԱՐ
գոյական
    1. (Գրաբար) շրջուն, բոլորակ.

    2. մարդոց խումբ, որ ձեռք-ձեռքի տուած (կամ իրարու ուսերէն բռնած) շրջանակ կը կազմէ պարելու համար.

    3. արուեստի տեսակ, ուր նպատակը կ՚արտայայտուի մարմնի շարժումներուն եւ կեցուածքներուն գեղեցիկ եւ կշռութաւոր յաջորդականութեամբ. կայթ, կաքաւ.

    4. արուեստի այդ տեսակին գործնական իրագործումը.

    5. պարարուեստի իւրաքանչիւր տեսակ.

    6. պարելու եղանակ. պարեղանակ.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) արագ շարժումներու շարք.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) թրթիռ, ծփանք.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) ազատօրէն շարժիլ. օրինակ՝
‣ կատուներու բացակայութեան, մուկերը կը պարեն (ճրիտ կը խաղան).

    10. (Փոխաբերական իմաստ) խայտանք, խլրտում.

    11. բառակազմութեան մէջ ունի շուրջ, շուրջանակի էմաստը. օրինակ՝
‣ պարագիծ, պարունակել.

    12. լեռներու շարք, լեռնաշղթայ. օրինակ՝
‣ Հայկական պար:

Տեսակներ
— Խումբով՝ խմբական պար, խմբապար:

— Կլոր՝ շուրջպար։

— Մէկ հոգիով՝ մենապար։

— Միասին պարող՝ պարակից, պարընկեր, պարազոյգ։

— Պար սորվեցնող՝ պարուսոյց:

— Պարի առաջնորդ՝ պարագլուխ:

— Պարի խենդութիւն՝ պարախտ:

— Պարի հանդէս՝ պարահանդէս, պարանցիկ երեկոյ, պարանցիկ երեկոյթ:

— Պարի սրահ՝ պարասրահ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2013
Новинка
(beta)

Похожие слова
բառս
պարզ
փառս
փարս
 Usage beta 31 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Новинка Explore the usage of the word form Պարս in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "Պարս" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com