Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology
 Словарь
ԱՄԻՐԱՊԵՏ
գոյական Արաբական իշխանութեան միահեծան պետը, Մահմէտի յաջորդ։
‣ Տաճկաց (այսինքն արաբացոց) ամիրապետը։
‣ Ամիրապետից հրաման եկաւ։
‣ Տեղական ամիրաների հետզհետէ զօրանալով՝ ամիրապետների զօրութիւնը թուլացաւ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 91
Новинка
(beta)
ԱՄԻՐԱ
գոյական
    1. Արաբական իշխանութեան ենթակայ նահանգի կուսակալ կամ կառավարիչ, որ երբեմն կ՚ըլլար նաեւ անկախ իշխան.

Յարակից Բառեր
— ամիրաներու պետ՝ ամիրապետ (սուլթան, խալիֆա).

    2. յարգական տիտղոս Պոլսոյ բարձրաստիճան Հայերու, որոնք 1860 թուի Ազգային Սահմանադրութենէն առաջ միահեծան կը վարէին ազգին գործերը, ճանչցուած Օսմանեան սուլթաններէն:

1863-ին ասոնց իշխանութիւնը սահմանափակուեցաւ, երբ էսնաֆութիւններ ձեռք ձգեցին ազգին գործերը ամիրաներուն հետ միասնաբար վարելու իրաւունքը:

Գլխաւոր ամիրայական տուներն էին Պէզճեան, Տիւզեան, Տատեան եւ Պալեան:

Անոնք բացի անձնական բարգաւաճ իրենց գործէն, պետութեան մէջ ալ ունէին բարձր պաշտօններ:

Կը կոչուէին նաեւ սեղանաւոր, որոնք պետութեան փոխ դրամ կու տային։


ԱՄԻՐԱՅԱՊԵՏ,
ԱՄԻՐԱՊԵՏ
գոյական արաբական իշխանութեան միահեծան պետը, Մուհամմէտի յաջորդը, խալիֆա։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 54
Новинка
(beta)
ԱՐՔԱՅ
գոյական թագաւոր, վեհապետ։

Տեսակներ
— Պարսիկներու՝ շահ.

— Արաբներու՝ մելիք, ամիրապետ.

— Բիւզանդիոնի՝ կայսր (փոխարքայ՝ կեսար).

— Թաթարներու՝ խան.

— Սելճուքներու՝ պէկ.

— Թուրքերու՝ փատիշահ, սուլթան.

— Ռուսերու՝ ձար.

— հին Եգիպտացիներու՝ փարաւոն:

Դարձուածքներ
Արքայ երկնաւոր
գոյական Աստուած.

արքայից-արքայ
գոյական թագաւորներու թագաւոր (Պարթեւներու թագաւորին տրուած տիտղոս, զոր Մեծն Տիգրան խլեց՝ պարտութեան մատնելով զանոնք. չորս թագաւորներ կը հետեւէին անոր շքախումբին՝ հետիոտն, երբ անիկա ձին հեծած կը ճեմէր).

բանաստեղծութեան արքայ
գոյական նշանաւոր՝ տաղանդաւոր բանաստեղծի տիտղոս. օրինակ՝ Վահան Թէքէեան։

Յարակից Բառեր
շահնշահ
գոյական Պարսիկ թագաւորներու տիտղոս.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 255
Новинка
(beta)
ՇԱՀ
գոյական
    1. որեւէ գործէ՝ գործունէութենէ՝ ձեռնարկէ եւ այլն գոյացած օգուտ. վաստակ, շահոյթ.
    2. պարտքով տրուած դրամի կամ փոխ տրուած առարկայի՝ պարէնի համար՝ վրայ առնուող տոկոս. սակ, վաշխ, կաթ.
    3. գործին՝ կացութեան որեւէ ձեւով նպաստող հանգամանք. օգտակարութիւն, առաւելութիւն.
    4. (Խսկց.) այն ինչ որ կը համապատասխանէ մէկուն ձգտումներուն՝ նպատակներուն՝ նկատառումներուն եւ այլն. հաշիւ.
    5. պարսից՝ պարսիկներու թագաւոր.
    6. (Գաւառական) խաղողի, որթի նորածիլ մատ. աչք։

Տեսակներ
— Արաբներու՝ էմիր, ամիրապետ:

— Արքայից արքայ՝ շահանշահ, շահնշահ։

— Բիւզանդիոնի, Հռովմի՝ կայսր։

— Թաթարներու՝ խան:

— Թուրքերու՝ սուլթան, փատիշահ։

— ԺԹ. դարու եւ Ի. դարու (որոշ շրջանի) Եգիպտոսի՝ խետիւ:

— Հայոց՝ արքայ:

— Հին Եգիպտոսի՝ փարաւոն:

— Հնդիկներու՝ մահարաճա։

— Ռուսերու՝ ձար:

— Շահ (օգուտ)՝ Բարձր՝ վաշխ:

— Բերող՝ շահաբեր:

— Շահաբեր կեդրոն՝ շահաստան:

— Շահու մաս՝ շահաբաժին։

— Վաճառքը շահաբեր՝ վաճառաշահ:

Բաղադրեալ Բայեր
Անուն շահիլ
ներգործական բայ համբաւ հանել, վարկ ունենալ։

Բանի մը համար գետին շահիլ
ներգործական բայ նպաստաւոր կարծիք յառաջացնել, նպաստաւոր հող պատրաստել։

Մէկուն սիրտը շահիլ
ներգործական բայ սիրաշահիլ, սիրտը գրաւել:

Շահու աղբիւր դարձնել
ներգործական բայ շահագործման միջոցի վերածել։

Շահու աղբիւր ընել
ներգործական բայ
    1. իբրեւ շահագործելու նիւթ ծառայեցնել.
    2. շահագործելու առիթ գտնել, շահու միջոցի վերածել։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1746
Новинка
(beta)
ՊԵՏ
գոյական
    1. որեւէ տեղ կամ ոեւէ խումբի առաջին անձը, որ ղեկավարութեան՝ առաջնորդութեան եւ այլն գործը ստանձնած է. գլուխ, գլխաւոր, ղեկավար, պարագլուխ, տէր.
    2. հիմնարկի մը գլուխը, որ հիմնարկին գործերը կը տնօրինէ. տնօրէն, վարիչ, կառավարիչ։

Տեսակներ
— Ազգի՝ ազգապետ։

— Ամիրաներու՝ ամիրապետ:

— Առանձին իշխող՝ միապետ, թագաւոր, արքայ:

— Առանց սահմանադրութեան կամ զայն անտեսող՝ բռնապետ, բռնատէր, ինքնակալ։

— Արհեստներու, արհեստաւորներու՝ արհեստապետ։

— Աւազակներու՝ աւազակապետ:

— Աւատական դրութեան՝ աւատապետ:

— Բազմանդամ ընտանիքի՝ նահապետ։

— Բանակի՝ վաշտապետ, տասնապետ, յիսնապետ, հարիւրապետ, հազարապետ, հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ:

— Բանտերու՝ բանտապետ:

— Բարձրաստիճան զինուորականներու՝ սպարապետ։

— Բժիշկներու՝ բժշկապետ:

— Գանձի՝ գանձապետ։

— Գաւառի՝ գաւառապետ։

— Գիւղի՝ գիւղապետ:

— Գրադարանի՝ գրադարանապետ:

— Գրաշարներու՝ գրաշարապետ:

— Դերասաններու՝ դերասանապետ:

— Դիւանի՝ դիւանապետ։

— Դպիրներու՝ դպրապետ։

— Եկեղեցականներու՝ հոգեւոր հայրերու՝ հայրապետ։

— Եկեղեցւոյ դասի՝ դասապետ։

— Եպիսկոպոսներու՝ եպիսկոպոսապետ:

— Երաժիշտներու՝ երաժշտապետ:

— Երգչախումբի՝ նուագախումբի՝ ղեկավար, խմբավար։

— Երէցներու՝ երիցապետ:

— Թաղի՝ թաղապետ (Թրքերէն Արաբերէն մուխթար):

— Ժողովի՝ ատենապետ:

— Ժողովուրդի՝ նահապետ, նախահայր:

— Իշխաններու՝ իշխանապետ:

— Լուսարարներու՝ լուսարարապետ։

— Խոհարարներու՝ խոհարարապետ։

— Խուժանի՝ խուժանավար:

— Խումբի՝ խմբապետ։

— Խռովարարներու՝ պարագլուխ։

— Ծխական ժողովուրդի՝ ժողովրդապետ։

— Կայարանի՝ կայարանապետ։

— Կարաւանի՝ կարաւանապետ:

— Կոյսերու՝ կաթողիկէ քոյրերու՝ մայրապետ։

— Կուսակցութեան՝ կուսակցապետ:

— Հագուստներու՝ տարազներու (պալատի՝ վանքի մէջ)՝ հանդերձապետ, պատմուճակ։

— Համայնքի՝ համայնքապետ, ժողովրդապետ:

— Համբարի՝ համբարապետ:

— Հոգեւոր հովիւներու՝ հովուապետ։

— Հրեշտակներու՝ հրեշտակապետ:

— Հրոսակներու՝ հրոսակապետ:

— Ճաշարանի՝ ճաշարանապետ:

— Ճաշարանի սպասաւորներուն՝ սեղանապետ:

— Ճարտար վարպետներու՝ ճարտարապետ։

— Մառանի՝ մառանապետ:

— Մատակարարներու՝ մատակարարապետ։

— Մարզերու՝ մարզպաններու՝ մարզպետ:

— Մաքսի՝ մաքսապետ։

— Միլիսներու՝ միլիցապետ (արեւելահայերէնը ոստիկանապետի):

— Նախարարներու՝ նախարարապետ, վարչապետ:

— Նահանգի՝ նահանգապետ:

— Նաւու՝ նաւաստիներու՝ նաւապետ:

— Ոստիկաններու՝ ոստիկանապետ:

— Ուսման՝ ուսումնականներու՝ ուսումնապետ:

— Ուսուցիչներու՝ ուսուցչապետ:

— Պալատի եւ անոր բարձր պաշտօնատարներու՝ սենեկապետ։

— Պահեստի ապրանքներու՝ պահեստապետ:

— Պանդոկի եւ անոր պաշտօնեաներուն՝ պանդոկապետ:

— Պարողներու՝ պարագլուխ:

— Սկաուտներու՝ սկաուտապետ:

— Վարժուողներու՝ աշակերտներու՝ վարժապետ, ուսուցիչ։

— Վարչութեան՝ վարչապետ:

— Տոհմի՝ տոհմապետ։

— Տպարանի՝ տպարանապետ։

— Ցեղերու՝ ցեղապետ։

— Քահանաներու՝ քահանայապետ։

— Քաղաքի՝ քաղաքապետ, քաղաքագլուխ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2030
Новинка
(beta)
 Usage beta 18 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Найти слово "ամիրապետ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com