Армянский словарь - հարց

Армянская проверка орфографии

загрузить HySpell сейчас

Nayiri

Армянский Arm | Армянско-Английский Arm-Eng | Англо - Армянский Eng-Arm | Армяно-французский Arm-Fre | Французско-Армянский Fre-Arm

Morphology

Western Armenian

հարց → հարց (noun)

View Morphological Analysis

Singular • Nominative case

Singular • Accusative case

հարց → հայր
հարց → հարց

Словарь

հարց գոյական Հարցում * խնդիր, քննելի կէտ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 245։

ՀԱՐՑ

գոյական
1. հարցում։
2. խնդիր, նիւթ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 281

Новинка

ՀԱՅՐ

գոյական ընտանիքի տէր։

Դարձուածքներ

հայր մեր

տէրունական աղօթք։

ՀԱՅՐ

գոյական
1. ընտանիքի պետ։
2. (եկեղեցիի՝) հայրապետ։

Դարձուածքներ

մեծ հայր

պապուն հայրը

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 268

Новинка

1. ՀԱՐՑ

1. արմատ Հարցանել՚ի։
2. գրաբար ներգործական եզակի հրամայական և անցեալ կատարեալ եզակի 3 դէմք։

2. ՀԱՐՑ հարցի (հարցից)

գոյական
    1. Առաջարկութիւն, որով դիմում են մէկին՝ պատասխան՝ բացատրութիւն ստանալու համար։

    2. Հարց (1), որ տրվում է աշակերտին՝ նրա գիտութիւնն ստուգելու նպատակով։

    3. Քննելի՝ վիճելի կէտ, խնդիր։

‣ Այսօր մենք երկու հարց ունինք քննելու։
‣ Դուք հարցից շեղվում էք։
‣ Բոլոր հարցերն սպառվեցին, նիստը յայտարարում եմ փակված։

4. Կասկածելի բան, մթութիւն, որոնք հարցափորձով՝ քննութեամբ պէտք է պարզել։

5. Բուն առարկան, որ հարց կամ կասկած է յարուցանում. կասկածելի գործ կամ հանգամանք, որ հարկաւոր է լուծել։

‣ Բանուորական հարցը Սովետական իշխանութեան մէջ լուծվեց արմատական կերպով։
‣ Արեւելեան հարց։
‣ Կանանց իրաւահաւասարութեան հարց։

⨀հին նշանակութիւն 6. Տանջանք, չարչարանք, որին ենթարկում են կալանաւորին կամ մեղադրեալին՝ նրանից գաղտնիք կամ հարկաւոր խոստովանութիւնը կորզելու համար։

Տեսակներ

Օրակարգի հարց

գոյական Այն հարցերը, որ պիտի քննվեն տուեալ նիստին կամ ժողովին։

Բաղադրեալ Բայեր

Հարց տալ

ներգործական բայ Հարցնել։

Դարձուածքներ

Հարցը ինչո՞ւմն է, հարցը նրանումն է

Տե՛ս Բանը ինչո՞ւմն է, բանը նրանումն է, Բան՚ի տակ։

Տե՛ս եւ Հարց և խնդիր, Հարց և փորձ, Հարց և քնին, Հարց ու բարով։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1222

Новинка

(beta)

⨀հին բառ ՀԱՐՑՆ

գոյական Տե՛ս Հարց (3)։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1223

Новинка

(beta)

1. ՀԱՅՐ հօր, (հարբ, հարք, հարց, հարբք կմ ＋հարանք, հարանց), հայրեր, երբեմն հարք

գոյական
1. Արական սեռի անձ, որ որդի ունի, արու ծնող. ＋հար, ＋հէր, ＋խէր։ Հակառակը՝ Մայր։

2. Նախահայր, նահապետ։

‣ Մեր ազգի հայրն է Հայկ նահապետը ըստ ժողովրդական աւանդութեան։

3. յոգնակի ձեւով Նախնիք, պապեր, նախապապեր եւն։

‣ Մեր հայրերից այդպէս ենք լսել։

4. Փոխաբերաբար Սկզբնապատճառ, հեղինակ։

‣ Այդ բոլոր չարիքների հայրը դու եղար։
‣ Հերոդոտոսը պատմութեան հայր է կոչվում։
‣ Հայ պատմագրութեան հայրն է Մովսէս Խորենացին։

5. Խնամող, վերահսկող։

‣ Հայր չունի, դո՛ւ եղիր նրան հայր։

6. Նմանութեամբ (Կրօնական) Աստուած, իբրեւ արարիչ ամենքի, (գործ է ածվում Երկնաւոր, Ամենակալ եւն բառերի հետ)։ (Այս նշանակութեամբ գրվում է գլխագրով)։

7. (Կրօնական) Յարգական մակդիր հոգեւորականների, (փոխանակ ասելու տէր կամ պարոն)։

‣ Հա՛յր սարկաւագ, Հայր Արսէն Այտնեան, Հայր Ղեւոնդ Ալիշան։

8. Փոխաբերաբար (Տպարանական) Պողպատի կտոր, որի վրայ բարձր քանդակված է տառը, և որից ճնշման միջոցով ստանում են մայրը (8) կամ մատրիցան։

Տեսակներ

Խոստովանութեան հայր

գոյական (Եկեղեցական) Տե՛ս Խոստովանահայր։

Հայր սուրբ (հայրսուրբի, հայրսուրբներ)

գոյական (Կրօնական) Վարդապետի տիտղոս, յարգական անուն։

‣ Հայր սուրբից իրաւունք ստացաւ։

Սուրբ հայր

գոյական (Եկեղեցական) Հռոմի պապի տիտղոսը։

Սրբազան հայր

գոյական (Եկեղեցական) Եպիսկոպոսի տիտղոսը։

Վեհափառ հայր

գոյական (Եկեղեցական) Կաթողիկոսի տիտղոսը։

Տէր հայր

գոյական (Եկեղեցական) Քահանայի տիտղոս։

Բաղադրեալ Բայեր

Հէրն անիծել

ներգործական բայ Սաստիկ վնասել։

‣ Ես քո հէրը կանիծեմ, դեռ սպասի՛ր։

Հօր քունը քնանալ

չէզոք բայ
1. Խոր քնած լինել մեռածի պէս։

2. Մեռնել։

‣ Խօրս քուն քնիս (անէծք)։

Դարձուածքներ

Թէկուզ հայրս պատանքն ուսին գայ

(թէկուզ հայրս գերեզմանից դուրս գայ և պահանջէ), Ոչ մի դէպքում, անկարելի է, բնաւ։

Հօրս գերեզմանը վկայ, Հօրս գերեզմանով երդվում եմ

Անսուտ՝ անդրժելի երդման բանաձեւ։

Հօր գինը վրան է։

Շատ թանկ արժէ։

‣ Լաւ ապրանք է, բայց հօր գինը վրան է։

Հօր կողը

Մայրը, հօր կողակիցը։

‣ Քու հօր կողը... (հայհոյանք)։
‣ Հօրս կողին ուշունց տուեց։

Հօրս կուշտը գնաս

Տե՛ս Հօրս ցաւին գաս։

Հօր որդի է

Լաւ ընտանիքից է, ազնիւ ծնունդ է, լաւ տղայ է։

Ի՜նչ հօրս ցաւն է

Հեշտ կամ չնչին բան է։

‣ Ի՞նչ հօրս ցաւն է այդ, որ ամեն օր առնում բերում ես։

Հօրս ցաւը

1. Երկար ու տաղտկալի բան։

‣ Ժողով չէր, հօրս ցաւն էր, հոգիս դուրս եկաւ մինչեւ վերջացաւ։

2. Անբուժելի՝ մահաբեր հիւանդութիւն (որից հայրը մեռել է)։

‣ Տեսա՞ր հիւանդին, ի՞նչն է ցաւում. ―Հօրս ցաւիցն է։

3. Ցասման բացագանչութիւն, անէծք։

‣ Մա՛յրիկ, քաղցած եմ, ի՞նչ ուտեմ. ―Հօրս ցաւը (կեր)։

Հօրս ցաւին գաս

(անէծք), Մեռնես։

‣ Փչանա՜ս, հօրս ցաւին գաս։

Հօրից որդի

մակբայ Սերունդէ սերունդ, ժառանգաբար։

Տե՛ս եւ Հայրիկ, Աբբահայր։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1187

Новинка

(beta)

⨀հին բառ 2. ՀԱՅՐ (րի)

գոյական Արշակունի թագաւորների արքունիքի ներքինապետը, մարդպետ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1188

Новинка

(beta)

ԿԷՏ

գոյական
1. կէտադրական նշաններ, որոնք երեք խումբի կը բաժնուին.－

ա) տրոհութեան նշաններ,－ բութ՝ (՝), ստորակէտ (,), միջակէտ (·), վերջակէտ (։).

բ) առոգանութեան նշաններ,－ շեշտ (՛), երկար (՜), պարոյկ (՞).

գ) բացայայտութեան նշաններ.－ չակերտ (« »), փակագիծ ( ), միացման գծիկ (-), անջատման գծիկ (－), ապաթարց (՚), կախման կէտ (...:), բազմակէտ (....), ենթամնայ (-).

    2. նիշ, յովտ, նշանախեց.

    3. որոշուած տեղ՝ վայր, թիրախ.

    4. աստիճան, դրութիւն.

‣ փառքի բարձրագոյն կէտ.

5. նշանակուած սահման ժամանակի եւ տարածութեան.

‣ կեանքին վերջին կէտը.

6. նկատի առնուելիք հարց՝ նիւթ՝ պարագայ.

‣ երկու կարեւոր կէտ կայ առաջարկութեան մէջ.

7. (Յունարէն ketos) ամենախոշոր ձուկը՝ որ կը կոչուի նաեւ կէտ ձուկ:

Կէտ ձուկը ստնաւոր է, ունի 25 մեթրէն աւելի երկարութիւն, 12 մեթր լայնք եւ 150,000 քիլկ. ծանրութիւն։

Վերի ծնօտը ակռայ չունի, այլ շեղբեր:

Երկարակեաց է եւ տարին մէկ ձագ կը ծնի.

8. մեղուի մեծութեամբ ճանճ՝ որ կը խայթէ էշերն ու տաւարը, գոռեխի տեսակ մը։

Տեսակներ

— Կէտ նշանի, նպատակի՝ նշանակէտ, նպատակակէտ, թիրախ.

— վերջին կէտ՝ վերջակէտ, վախճան, սահման.

— մեկնելու՝ մեկնակէտ.

— կռթնելու՝ յեցակէտ.

— տեսնելու՝ տեսակէտ.

— կշիռքի՝ մէտ.

— հասնելու՝ աստիճան, վիճակ.

— վիճելի՝ քննելի՝ պայմանի՝ հարց, խնդիր.

— խաղի մէջ՝ թիւ.

— ժամանակի՝ պայմանաժամ, ժամանակակէտ.

— ոսպնեակի կիզման՝ հնոց։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1019

Новинка

(beta)

ՀԱՐՑ

գոյական
    1. արմատ [հարցանել]՝ հարցնել բայի՝ որ կը ծառայէ կազմելու համար ածանցեալ (օրինակ՝ հարցական,հարցարան) ու բարդ (օրինակ՝ հարցասէր, հարցանիշ) բառեր.

    2. հարցում, հարցմունք՝ որ պատասխանի կը սպասէ.

    3. քննելի՝ վիճելի՝ կասկածելի՝ մութ կէտ՝ խնդիր՝ որ լուսաբանութեան կը կարօտէ. օրինակ՝

‣ հարց է թէ ըսածդ ո՞րքան հիմնաւոր է.

4. բուն նիւթը՝ առարկան՝ որուն մասին վճռական եւ ուղիղ որոշում պէտք է առնուի. օրինակ՝

‣ Լիբանանի հարցը՝ առաջին հերթին՝ կախեալ է Լիբանանցիներու իրարհասկացողութենէն.

5. որեւէ բանի վերաբերող հանգամանք՝ պարագայ. օրինակ՝

‣ ատիկա պատուոյ հարց է.

6. առաւօտեան ժամերգութեան (գրաբար) սաղմոս (= «Օրհնեալ ես, Տէր Աստուած հարցն մերոց») եւ անոր հետեւող շարական՝ որուն առաջին երեք տուները կը վերջանան «Աստուած հարցն մերոց» (= մեր հայրերուն Աստուած) բառերով:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1199

Новинка

(beta)

ՀԱՅՐ

գոյական
1. ամուսնացած եւ զաւակի տէր այր մարդ, հայրիկ, արու ծնող, բազմանդամ ընտանիքի պետ՝ տէր՝ պաշտպան՝ խնամող, հար, հէր, խէր. Հակառակը՝ մայր, մայրիկ, մէր։

Տեսակներ

— մեծ հայր՝ պապ.

— պապուն հայրը՝ ջոջպապ.

— պապերուն պապերը՝ կամ պատմական հայրերը՝ նախահարք կամ նախահայրեր.

2. Աստուծոյ տրուած ստորոգելիներէն մէկը՝ իբրեւ բոլոր արարածներու ծնող՝ հասարակաց՝ ընդհանուր հայր. օրինակ՝

‣ Երկնաւոր Հայր.

3. եկեղեցականներու՝ հոգեւորականներու տրուած յարգական տիտղոս՝ իբրեւ հոգեւոր հայր.

Տեսակներ

— եկեղեցական հայրերու պետ՝ հայրապետ.

— կաթոլիկ հոգեւորականներու պետ՝ Սուրբ Հայր կամ Պապ.

— եպիսկոպոսի տիտղոս՝ սրբազան հայր.

— Վարդապետի՝ հայրսուրբ.

— քահանայի՝ տէրհայր.

4. արքունի տիտղոս Արշակունի թագաւորներու ներքինապետին. օրինակ՝

‣ Հայր Մարդպետ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1151

Новинка

(beta)

Usage beta 521 citations

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Новинка Explore the usage of the lemma հարց or the word form հարց in the Corpus of Western Armenian.

Найти слово "հարց" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Новинка Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Новинка Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Новинка Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Новинка Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]