Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

Ծաղիկէ → ծաղիկ (noun)
Singular • Ablative case
 Sözlük
ծաղիկ գոյական Բացուած կոկոն * մորթի հիւանդութիւն:
ծաղիկ ածական Թարմ, մատաղ, երիտասարդ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 188։


ԾԱՂԻԿ
գոյական
    1. գունագեղ եւ յաճախ հոտաւէտ մաս բոյսերու։
    2. ընտրելագոյն մաս։
    3. (հասակ՝) մատաղ։
    4. (մանուկներու ախտ՝) ծաղկախտ։
    5. (գինիի՝) մառ, բորբոս։

Դարձուածքներ
նռան չորցած ծաղիկ
ջոլինար։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 204
Yeni!
ԾԱՂԻԿ ծաղկի, (ծաղկունք, ծաղկանց և ծաղկաց), ծաղիկներ կամ ծաղկներ
գոյական
    1. (Բուսաբանական) Բոյսի այն մասը, որ պարունակում է բազմանալու (սեռական) գործարանները, որտեղ գոյանում է սերմը և որ սովորաբար լինում է երփներանգ, գունաւոր և հոտաւէտ։
‣ Հազարաւոր տեսակ ծաղիկներ կան։
‣ Ծաղիկներն ունենում են արտաքին բաժակ, ծաղկապսակ կամ գոյնզգոյն թերթիկներ, փոշանօթներ (առէչք, որձայ) և կնիք (սերմնափակ, իգայ)։
‣ Ծաղիկները յաճախ պարունակում են նեկտար, որոնցից մեղուները մեղր են պատրաստում։
‣ Ծաղիկը բոյսի ամենաէական մասն է։

    2. Բոյս, որ ունենում է կամ կրում է իւր վրայ ծաղիկ (1)։
‣ Դաշտային ծաղիկների մի փունջ բերեց։
‣ Այս մարգումն էլ ծաղիկներ են ցանած։

＋գաւառական նշանակութիւն 3. Տե՛ս Որդան կարմիր։

    4. Նկար կամ զարդ՝ ծաղկի ձեւով։
‣ Գոգնոցի շուրջը հարուստ ջուրք էր կարած, իսկ ներքեւի երկու անկիւններում փութայ-ծաղիկներ։
‣ Այս ծաղիկները ո՞վ է նկարել։

    5. Փոխաբերաբար Ընտրելագոյն մասը մի բանի։
‣ Նրանք հասարակութեան ծաղիկն էին կազմում։
‣ Երիտասարդութիւնը հասակի ծաղիկն է։

    6. Փայլ, թարմութիւն։
‣ Համեմատեցէք գիւղացի աղջկան առողջ դէմքի ծաղիկը քաղաքացի աղջիկների ներկած երեսները հետ։
‣ Քանի ժպտում էր՝ երեսից ռեհան ու ծաղիկ էր թափում։

    7. Նմանութեամբ Ծանր՝ վարակիչ հիւանդութիւն, յատուկ գլխաւորապէս մանկական հասակին, որի ժամանակ մարմինը վեր է տալիս, գոյանում են բշտիկներ, որոնք թարախակալում են, ապա ցամաքում և թափում, թողնելով մարմնի վրայ փոսացած սպիներ։
‣ Ծաղիկը հին ժամանակ մեծ կոտորածներ էր անում։
‣ Ծաղկի պատուաստը կատարելագործեց Ջենները։
‣ Նրանց երեխաները ծաղիկ են ընկել։
‣ Կանչեցէ՛ք, ծաղիկը կտրել տուէք։

    8. Որևէ նոր կարգի կամ փորձի առաջին նշանը, երախայրիքը (սովորաբար վատ մտքով)։
‣ Սրանք ձեր դաստիարակութեան ծաղիկներն են դեռ, պտուղները յետոյ կվայելէք։

＋գաւառական նշանակութիւն 9. Խորամանկ, վարպետորդի, փորձված մարդ։ (Նոյն մտքով գործ է ածվում և պտուղ)։
‣ Նա այն ծաղիկը չէ որ խաբվի։
‣ Ի՜նչ ծաղիկն ես, որ չհասկանաս։

    10. Դեռ չհասած ցորեն, (երբ ծաղկում է)։

    11. Զաւակ, երեխայ։
‣ Մայրը եկաւ իւր երկու ծաղիկներով։

    12. Մոխիր։

    13. Բորբոս, մգլածութիւն։
‣ Գինու երեսին ծաղիկ է կապել։
‣ Հացը լաւ չէր չորացրած, մգլել է, վրան ծաղիկներ են ելել (կամ ծաղիկ է բռնել)։

ածական
    14. Թարմ, ոյժը տեղը, առոյգ։
‣ Ծաղիկ հասակ։
‣ Ծաղիկ հասակում մեռաւ։

    15. Աշխոյժ, չարաճճի։
‣ Ի՜նչ ծաղիկ տղայ է։

    16. Պայծառ։
‣ Ծաղիկ գոյն։
‣ Ծաղիկ գոյնով ներկել։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Բովանդակել ծաղկի
չէզոք բայ Ծաղկի՝ տերեւները թափելուց յետոյ կոճակ բռնելը։

⨀հին բառ Լինել ի ծաղկի
չէզոք բայ Ծաղկելու մօտ լինել։

Ծաղիկ բանալ
չէզոք բայ Ծաղկել։

Ծաղիկ գրել
չէզոք բայ Տե՛ս Ծաղիկ կտրել։

Ծաղիկը թափել
չէզոք բայ
    1. Ծաղկաթափել, թերթիկները թափել ու կոճակ՝ պտուղ բռնել։

    2. Ամբողջ ծաղիկը փչանալ ու թափել, (որևէ վնասի հանդիպելուց)։
‣ Ցուրտը զարկեց, բալենիները ծաղիկները թափեցին։

Ծաղիկ կտրել
չէզոք բայ Ծաղիկ հիւանդութիւնը պատուաստել, բնական ծաղկից ապահովելու համար։
‣ Գիւղէ գիւղ շրջում էր, ծաղիկ էր կտրում։
‣ Երեխաների ծաղիկը կտրելու ամենայարմար ժամանակը գարունն է։

Ծաղիկ հանել, Ծաղիկ ընկնել
չէզոք բայ Ծաղիկ հիւանդութեամբ հիւանդանալ։
‣ Մեր երեխաները ծաղիկ արդէն հանել են։
‣ Ամուսնացած մարդ էր, երբ ծաղիկ ընկաւ։

Ծաղիկ ձգել
չէզոք բայ Ծաղիկներով վիճակ հանել կամ բանալ։

Ծաղիկ չափել
չէզոք բայ (սնոտիապաշտական) Հմայութեան մի ձեւ, ըստ որում համբարձման նախորդ գիշերը աղջիկները պարտէզում թզով չափում են մի խոտ և կարմիր թելով նշան դնում, և յաջորդ առաւօտը նայում են. եթէ խոտը երկարել է՝ լաւ նշան է, եթէ կարճացել է՝ վատ։

Ծաղիկ տեսնել
չէզոք բայ Ամսական ունենալ (կանանց)։

Ծաղկից ընկնել
չէզոք բայ Տե՛ս Ծաղիկ հանել։

Դարձուածքներ
✽հազուադէպ բառ Ծաղիկ աղի
գոյական Ջրից հանած աղի երեսի լաւագոյն մասը։

⨀հին բառ Արանց ծաղիկ
գոյական Տե՛ս Լօշ 1, Արջտակ։

⨀հին բառ Ծաղիկ գունոյ
գոյական Սկզբնական պայծառ գոյնը, որ վերջը խունանում է։

Համեմատել Ծաղիկ գոյն։

⨀հին բառ Ծաղիկ զմռնենեաց
գոյական Առաջին՝ ընտիր զմուռը։

⨀հին բառ Ծաղիկ ծիծռան
գոյական Խոտ, որ ծիծեռնակի գալուն հետ բուսնում է, գնալուն հետ չորանում (?), ծիծեռնախոտ (?)։

Պղնձի ծաղիկ
գոյական Տե՛ս Ժանգառ (2.2)։

Անհոտ ծաղիկ
գոյական Անպէտք մարդ։

Արհեստական ծաղիկ
գոյական Թղթի կամ լաթի կտորներից ծաղկի ձեւով շինած զարդ։

Ծաղիկ աւել
գոյական Աւելի մի տեսակ, որ կապում են ծաղկող բոյսերից։

Ծաղիկ հաց
գոյական Լաւ կարմրած հաց։

Ծաղիկ շուռ ածող հրեշտակ
գոյական (սնոտիապաշտական) Այն հրեշտակը, որ ծաղիկ հիւանդութիւնը սփռում է՝ բաժանում է երեխաներին (ժողովրդական բացատրութիւն ծաղկի վարակիչ հանգամանքի)։

Առածներ
Մի ծաղկով գարուն չի գայ
    1. Պէտք չէ առաջին նշաններից խաբվել ու շտապովի բան անել, պէտք է զգոյշ լինել։
    2. Միայն մի առաջաւոր անհատով դրութիւնը չի փոխվի։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 954
Yeni!
(beta)
ԾԱՂԻԿ
գոյական
    1. գունագեղ եւ յաճախ հոտաւէտ բաժակ՝ պսակ՝ կոկոն (բացուած՝ կամ գոց) բոյսերու.

    2. նկար կամ զարդ՝ ծաղիկի ձեւով.

    3. ծանր ու փոխանցիկ հիւանդութիւն՝ մորթի վրայ՝ յատկապէս մանուկներու, ծաղկախտ.

    4. մանկապարտէզի վերջին դասարանը.

    5. (Փոխաբերական իմաստ) ընտրելագոյն մասը բանի մը. օրինակ՝
‣ երիտասարդութիւնը կեանքի ծաղիկն է.

ածական
    6. թարմ, առոյգ, մատղաշ, երիտասարդ. օրինակ՝
‣ ծաղիկ հասակի մէջ մեռաւ.

գոյական
    7. գինիի երեսին կապած մառ, բորբոս։

Տեսակներ
— Չորցած ծաղիկ՝ ջոլինար:

Բաղադրեալ Բայեր
Ծաղիկ բանալ
չէզոք բայ ծաղկիլ.

ծաղի հանել
չէզոք բայ ծաղիկի հիւանդութեամբ հիւանդանալ.

ծաղիկ տեսնել
ներգործական բայ դաշտան ունենալ (կիներու).

Դարձուածքներ
մէկ ծաղիկով գարուն չի գար
մէկ մարդով կացութիւնը չի փոխուիր.

գիտե՛մ ինչ բարի ծաղի ըլլալը
գիտե՛մ ինչ վարպետորդի՝ խորամանկ ըլլալը:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 903
Yeni!
(beta)
ՄԱՍ
գոյական
    1. բաժնուած ամբողջի մը մէկ կտորը, բաժին, բեկոր, կտոր, կոտորակ, նշխար.

    2. հատուած, գլուխ.

    3. օրհնեալ հաց՝ որ կը ներկայացնէ Յիսուսի մարմինը եւ որ պատարագի վերջաւորութեան կը բաշխուի հաւատացեալներուն.

    4. մասնակցութիւն. օրինակ՝
‣ մաս առնել.

    5. աշխարհագրական կողմ՝ կոյս.

    6. վիճակ, կացութիւն.

    7. կոտոր, մանրուք.

    8. հատոր (գիրքերու).

    9. անդամ (մարմնի, կազմակերպութեան).

    10. ժառանգութիւն, ժառանգ.

    11. բաժանմունք.

    12. վիճակ, կացութիւն.

    13. գործիքներու՝ մեքենաներու փոխնորդ կտոր. մանրամաս։

Յարակից Բառեր
— Ազնուագոյն մաս՝ ծաղիկ։

— Ընկերութեան ընտրեալ մասը՝ ընտրանի:

— Լաւագոյն մասը՝ ուղղեծուծ:

— Սուրբ հաղորդութիւնը պարունակող տուփ՝ մասնատուփ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1414
Yeni!
(beta)
 Usage beta 3 citations 

Usage of matching Word Forms

Yeni! Explore the usage of the word form Ծաղիկէ in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "Ծաղիկէ" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com