Sözlük
Sözlük
Yeni!
Text Corpus
Corpus
Yazıyüzleri
Yazıyüzleri
Türkçe
հայերէն
English
русский
français
Deutsch
Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
Ermenice
Arm
|
Ermenice-İngilizce
Arm-Eng
|
İngilizce-Ermenice
Eng-Arm
|
Ermenice-Fransızca
Arm-Fre
|
Fransızca-Ermenice
Fre-Arm
Sözlük
2.
ԼԱԼ
(
լամ
,
լայի
,
լա՛ց
),
լալիս եմ
,
լալիս էի
,
լացի
,
լա՛ց
(
արեւելահայ
լեզւում
աւելի
յաճախ
գործ է ածվում
բաղադրեալ
ձեւը
՝
լաց լինել
)
չէզոք
բայ
1.
Արտասուք թափել
,
արտասուել
որեւէ
յուզմունքից
։
‣
Ես
լալիս էի
,
հոսում էին
արտասուքներս
։
‣ «
Նրանք
լացին
ուրախութիւնից
,
ես
երգեցի
տխրութիւնից
»։
‣
Ամեն անգամ
լալիս
՝
արտասուքները
փոխարկվում էին
մարգարիտների
։
2.
Նմանութեամբ
Արտասուքի
նման
վազել
,
կաթկթել
։
‣
Գարնան
դէմ
՝
էտած
վազերը
լալիս են
։
3.
Խոնաւութիւն
առնել
,
ջրակալել
։
‣
Աղը
լացել է
։
‣
Աղը
եթէ
բաց
տեղ
թողնես
՝
կուլայ
։
4.
Ցաւից
կամ
այլ
կարիքից
բարձր
ձայն
արձակել
,
ողբալ
,
ոռնալ
,
զռալ
.
թնթնալ
։
‣
Մինչեւ
երեխան
չլայ
՝
մայրը
ծիծ չի տայ
(
առած
)։
‣
Թող
այնքան
լայ
որ
բէզարի
,
ձայնը կտրէ
։
‣
Մայրը
աղիողորմ
լալիս էր
որդու
դիակի
վրայ
։
‣ «
Մի՛ լար
,
հոգոյս
իմ
հատոր
»։
ներգործական
բայ
5.
Աւաղել
,
ափսոսալ
,
վիշտը
արտայայտել
մի
կորուստի
,
մի
չարիքի
պատճառով
։
‣
Նրանք
մեզ
հետ
լալիս են
մեր
հարուածները
։
‣
Ձեր
գլուխները
լացէք
։
‣
Ես
չեմ լալու
,
դո՛ւք
էք լալու
(
ձեզ
պէտք
է
լալ
և
ոչ
ինձ
)։
‣ «
Ուստի՞
կուգաս
,
ղարիբ
բըլբուլ
.
Դու
մի՛ լաց
՚
լի
,
ես
եմ լալու
»։
Բաղադրեալ Բայեր
Մի աչքով լալ
,
Առանց արտասուքի լալ
չէզոք
բայ
Ձեւականօրէն
ափսոսալ
,
արտաքուստ
վիշտ
ցոյց տալ
՝
առանց
զգալու
։
Մի աչքով լալ, միւսով ծիծաղել
չէզոք
բայ
Թեթեւամիտ
լինել
,
խորը
չզգալ
։
Լալ-երերալ
չէզոք
բայ
Դառնագին
լալ
։
Առածներ
Պարտքը տալով, մեղքը լալով
Պէտք
է
պարտավճար
լինել
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 813
Yeni!
(beta)
ՄԵՂՔ
(
մեղաց
,
յոգնակի
),
մեղքի
,
մեղքեր
գոյական
1.
(
Եկեղեցական
)
Աստուածային
օրէնքի
դէմ
գործված
գործ
,
յանցանք
՝
կրօնական
տեսակէտից
։
‣
Ըստ
Աստուածաշնչի
՝
առաջին
մեղքը
գործեցին
դրախտում
Ադամն
ու
Եւան
՝
պատուիրանազանցութեամբ
,
որ
և
կոչվում է
սկզբնական
կամ
ադամային
մեղք
։
‣
Ո՞վ
կարող է
պարծենալ
,
թէ
մեղքերից
ազատ
է
։
‣
Պաս
ուտելը
մեծ
մեղք
էր համարվում
։
‣
Հացը
գետին
մի՛ ձգիր
,
մեղք
է
։
‣
Հին
հեղինակները
մեղք
կոչում էին
գիտակցաբար
կատարված
օրինազանցութիւնները
,
իսկ
յանցանք
՝
անգիտակցականները
։
2.
Յանցանք
(
1
),
յանցաւորութիւն
,
մեղաւորութիւն
։
‣
Զուր
էք
նրա
վրայ
յարձակվում
,
նա
այդ
բանում
մեղք
չունի
։
‣
Մեղքը
իմս
է
,
ես
նրան
չնախազգուշացրի
։
‣
Մինչև
եկար
՝
գինին
վերջացաւ
.
մեղքը
քոնն
է
,
թող
շուտ
գայիր
։
3.
Ինչ
որ
խղճահարութիւն
է պատճառում
,
գութ է շարժում
։
‣
Շունը
դուրսը
ցրտից
կոնձկոնձում է
,
մեղք
է
,
դուռը
բաց
,
ներս
գայ
։
‣
Երեխան
տխուր
նստած
՝
մտիկ էր տալիս
,
ի՛նչպէս
մենք
ուտում էինք
.
մեղքս
տուեց
,
ներեցի
,
կանչեցի
որ
գայ
սեղան
նստի
։
‣
Դուք
նրանց
մեղքանում էք
,
հապա
ես
մեղք
չե՞մ
։
4.
Ափսոսալի
լինել
,
ափսոսանք
առաջացնող
գործ
։
‣
Մեղք
է
այդ
չնչին
բանի
վրայ
ժամանակ
վատնել
։
‣
Մեղքս եկաւ
,
որ
փոքր
կարկատանի
համար
ամբողջ
կտորը
սախտեմ
,
հին
կտորից
կարկատան
ձգեցի
։
Բաղադրեալ Բայեր
⨀
հին բառ
Մեղս դնել
ներգործական
բայ
Մեղադրել
։
⨀
հին բառ
Ի մեղս արկանել
ներգործական
բայ
Մեղքի
մէջ
ձգել
,
մեղանչելու
պատճառ
դառնալ
։
Հոգուն մեղք անել
ներգործական
բայ
Յանիրաւի
ամբաստանել
մէկին
,
զրպարտել
։
‣
Ի՞նչ
հոգուս մեղք անեմ
,
գողը
դա
չէր
։
Մէկի մեղքը առնել
,
Մէկի մեղքը վեր ունել
,
Մէկի մեղքը քաղել
ներգործական
բայ
Մէկին
մեղադրել
,
յանցանքը
մէկի
վրայ
ձգել
։
‣
Ես
եմ կերել
,
ինչո՞ւ
էք
ուրիշների
մեղքն
առնում
։
‣
Ի՞նչ
էք
դրա
մեղքը
քաղում
,
պարանը
մեր
տանն
է
։
Մեղքը երեսովը տալ
չէզոք
բայ
1.
Յանցանքը
երեսին ասել
,
երեսովը տալ
,
յանդիմանել
։
‣
Ինչի՞
կքաշվիմ
,
մեղքը երեսովը կտամ
,
թող
ամաչէ
։
2.
(
Կրօնական
)
Պատժել
՝
գործած
մեղքերի
համար
։
‣
Աստուած
էլ
մեզանից
խռովել է
,
մեր
մեղքը
մեր
երեսովն
է
տալիս
,
անձրեւը
կտրել
է
։
Մեղքը մտնել
չէզոք
բայ
Տե՛ս
Մեղքի տակ մտնել
։
Մեղքը շլինքն առնել
չէզոք
բայ
Յանցանք
գործած
լինելը
խոստովանել
,
յանձնառու
լինել
։
‣
Մի
օր
ծակը դրինք
(
բանտարկեցինք
),
մեղքը շլինքն առաւ
։
‣
Մեղաւորը
նա
է
,
ինչո՞ւ
ես մեղքը շլինքդ առնում
։
Մեղքը պահել
չէզոք
բայ
Յանցանքը
թաքցնել
ամաչելուց
։
‣
Ի՞նչ
մեղքս պահեմ
,
երկու
հատ
էլ
ես
եմ կերել
։
Մեղքը ոտի տակ դնել
,
Մեղքը ոտի տակ տալ
չէզոք
բայ
Յանցանքը
անտես առնել
,
ներել
։
‣
Այս
անգամն
էլ
հօրս
բաշխիր
,
սրա
մեղքը ոտիդ տակը տուր
։
Մեղքի տակ ընկնել
,
Մեղքի տակ մտնել
չէզոք
բայ
Պատճառ
դառնալ
մէկի
դժբախտութեան
,
դժբախտ
ամուսնութեան
։
‣
Աղջիկդ
չէր ուզում
նրան
առնել
,
դու
աղջկանդ
մեղքի տակը մտար
,
ամուսնացրիր
։
‣
Ընկերոջդ
մեղքը մտար
,
քո
պատճառով
նա
կորաւ
։
Մեղքի տակից դուրս գալ
չէզոք
բայ
Մեղքը
քաւել
,
պատասխանատւութիւնից
ազատվել
։
‣
Ես
իմ
մեղքի տակից դուրս եկայ
,
քեզ
զգուշացրի
,
հիմայ
դու
գիտես
։
Մեղքում կորչել
չէզոք
բայ
Աններելի
զանցառութիւն
անել
։
‣
Մենք
ջահէլներս
այստեղ
նստինք
,
ծերունին
գնայ
,
մեզ
համար
ջուր
բերէ՜
,
մեղքում կորանք
։
Դարձուածքներ
⨀
հին բառ
Վասն մեղաց
գոյական
Մեղքերի
քաւութեան
համար
մատուցված
զոհ
, (
մովսիսական
օրէնքով
)։
⨀
հին բառ
Վկայք մեղաց
յոգնակի
գոյական
Անիրաւ
կամ
սուտ
վկաներ
։
Մեղք հազա՜ր
Հազար
ափսոս
,
շատ
ափսոս
։
Մեղք ու կրակ
գոյական
1.
Մեղք
(
սաստկական
)։
ածական
2.
Ողորմելի
,
խղճալի
։
‣
Մեղք ու կրակ
երեխաներ
։
‣
Տուածն
էլ
ի՞նչ
էր
,
մեղք ու կրակ
մի
հաւի
բուն
։
Մեղք ու կրակ արած
մակբայ
Գլխին
վայ տալով
,
թշուառ
դրութեամբ
։
‣
Ամեն ինչ
կորցրած
՝
մեղք ու կրակ արած
ման է գալիս
։
Մեղքը ճիտդ
,
Քո մեղքը քո վիզ
Պատասխանատուն
դու
ես
,
ես
անմասն
եմ մնում
։
‣
Որ
այդքան
ցանկանում ես
՝
արա՛
,
մեղքը ճիտդ
,
ես
չեմ խառնվի
։
Վա՜յ քո մեղքը
Ձեռքիցս չես ազատվի
,
հոգիդ կհանեմ
։
‣
Եթէ
էս
անգամ
էլ
սուտ
խօսեցար
՝
վա՜յ քո մեղքը
։
Պարտքը տալով, մեղքը լալով
(
ասացուած
)
,
Պարտաւորը
պէտք է
վճարէ
,
մեղաւորը
պէտք է
ապաշխարէ
(
ասում է
մէկը
՝
երբ
պարտքն
է վճարում
)։
Մեղքի պարկ
,
Մեղքի տոպրակ
,
Մեղաց տոպրակ
ածական
գոյական
Մեղքի
բոյն
,
մեղքով
լի
,
շատ
մեղաւոր
։
‣
Նա
որ
կայ
՝
մեղքի պարկ
(
կամ
տոպրակ
)
է
,
հետը
յարաբերութիւն
մի՛ ունենար
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 1451
Yeni!
(beta)
1.
ՊԱՐՏՔ
(
պարտուց
,
յոգնակի
),
պարտքի
,
պարտքեր
գոյական
1.
Ինչ
որ
մէկը
ստացել է
ուրիշից
փոխարինաբար
,
դրամով
կամ
իրով
.
առհասարակ
գումար
,
որ
մէկը
պարտաւոր
է
վճարել
։
Հակառակը՝
Պահանջ
։
‣
Հարիւր
րուբլի
պարտք
խնդրեցի
,
չտուեց
։
‣
Տասը
կոտ
ցորեն
պարտք
տուր
,
նոր
հունձին
կվերադարձնեմ
։
‣
Բանկից
8
տոկոսով
պարտք
վերցրեց
ու
տունը
շինեց
։
‣
Տունը
պարտքի
տակ
է
և
չի կարող
հատուցանել
.―
աճուրդով
պէտք է
ծախվի
։
‣
Երկու
հարիւր
րուբլի
պարտք
կտամ
,
այն
պայմանով
որ
չորս
ամսուայ
ընթացքում
հաւասար
վճարումներով
հանգցնես
։
‣
Առեւտրական
հիմնարկը
միլիոնից
աւելի
պարտք
ունի
,
բայց
այդ
պարտքը
մէկին
մէկ
ապահովված է
նրա
պահանջներով
և
գոյքով
։
‣
Պարտքի
դէմ
պարտատէրը
նրա
կովը
տարաւ
։
‣
Մի
մարդ
ասում էր
.
վաստակիս
մի
երրորդով
ինքս
եմ ապրում
,
մի
երրորդով
պարտքս
եմ տալիս
―
ծնողներիս
պահում եմ
,
մի
երրորդն
էլ
պարտք
եմ տալիս
―
զաւակներիս
պահում եմ
։
Բաղադրեալ Բայեր
Պարտքը բուկը հասնել
,
Պարտքը բկին դէմ առնել
,
Պարտքը խեղդել է
,
Պարտքի մէջ խեղդված է
,
Պարտքը ոռէն վազել
,
Պարտքը ոռէն կախ լինել
,
Պարտքի մէջ խրվել
չէզոք
բայ
Շատ
պարտքեր
ունենալ
,
պարտքերից
նեղվել
։
Պարտքի տակ ընկնել
չէզոք
բայ
Պարտապան
դառնալ
։
Պարտքի տակ մտնել
չէզոք
բայ
Մէկին
պարտական
դառնալ
,
պատասխանատու
դառնալ
մէկի
վերաբերմամբ
։
Պարտքերից աչք չկարողանալ բանալ
չէզոք
բայ
Շարունակ
պարտքերի
մէջ
լինել
,
պարտքերից
շարունակ
նեղվել
։
Պարտք տալ
ներգործական
բայ
Մէկին
դրամ
կամ
մի
իր
տալ
՝
յետ
ստանալու
պայմանով
։
Պարտքը տալ
չէզոք
բայ
Մէկից
ստացած
գումարը
կամ
իրը
վերադարձնել
,
վճարել
։
Դարձուածքներ
Պարտք ու կրակ
գոյական
Մեծ
պարտք
։
Առածներ
Պարտքը տալով, մեղքը լալով
Պարտապանը
պարտաւոր
է
վճարել
,
մեղաւորը
պարտաւոր
է
զղջալ
։
Մարդամիջին մարդ ունենամ, հազար թուման պարտք ունենամ
Մարդ
պէտք է
հասարակութեան
մէջ
վայելուչ
դիրք
պահպանէ
՝
ինչ
գնով
էլ
լինի
։
2.
Պարտականութիւն
,
որ
դնում են
օրէնքը
,
սովորութիւնները
,
պատիւը
,
բարեկամութիւնը
ևն
և
որը
մարդ
պարտաւոր
է
կատարել
։
‣
Ես
իմ
ծնողական
պարտքս
կատարեցի
,
մնում է
որ
դուք
էլ
ձեր
որդիական
պարտքերը
կատարէք
։
‣
Կարիքաւորին
օգնելը
ամեն մէկի
բարոյական
պարտքն
է
։
‣
Քաղաքացիական
՝
զինուորական
՝
կրօնական
պարտքեր
։
‣
Իմ
պարտքս
լինի
այս
բոլորը
մանրամասն
զեկուցանել
ում
հարկն
է
։
Բաղադրեալ Բայեր
Վերջին պարտքը մէկին հատուցանել
չէզոք
բայ
Նրա
յուղարկաւորութեանը
մասնակցել
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 1854
Yeni!
(beta)
Ayrıca bu sözlüklerde "
Պարտքը տալով, մեղքը լալով
" için arama:
Explanatory
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Thesaurus
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Western Armenian
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Neologisms
(2022)
Yeni!
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
Yeni!
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
Yeni!
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
Yeni!
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
Yeni!
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Rhyming
(1976)
Yeni!
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Word Structural
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Etymological
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Dialectal and Idiomatic
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Orthographic
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Classical Armenian
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Middle Armenian
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Early Modern Armenian
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Foreign word
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Names
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
Yeni!
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Yeni!
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Yeni!
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
Yeni!
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Place names
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Plant names
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Specialized
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
Yeni!
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Abbreviations
(2021)
Yeni!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
Yeni!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Morphology Settings
Western Armenian
Eastern Armenian
Show Morphological Analysis for
Show Morphology Filters
Show Matching Word Forms
Show Matching Lexemes