Ermenice sözlük - չափը

Ermeni yazım denetleyicisi

Şimdi İndirin

Nayiri

Ermenice Arm | Ermenice-İngilizce Arm-Eng | İngilizce-Ermenice Eng-Arm | Ermenice-Fransızca Arm-Fre | Fransızca-Ermenice Fre-Arm

Morphology

չափը → չափ

Sözlük

չափ գոյական Քանակ, կշիռք * սահման, վայելչութիւն * ամանակ (երաժշտական):

չափ նախադրութիւն Մինչեւ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 374։

ՉԱՓ

գոյական
    1. քանակ, քանակութիւն։
    2. տարածութիւն։
    3. համեմատութիւն։
    4. չափաւորութիւն, վայելչութիւն։
    5. սահման։

Դարձուածքներ

երաժշտական չափ

տաղաչափական չափ

ոտքերու թիւ։

նուագի՝ քերթուածի՝ մարզանքի՝ պարի կանոնաւոր չափ

ցորենի չափ

չափով մը

աստիճան մը։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 402

Yeni!

ՉԱՓ (ոյ, ով կմ աւ, կմ ու)

գոյական ածական

Ածանցական Բառեր

մակբայ
1. Որոշ քանակով։

‣ Չափով կառնեմ, չափով կտամ։

2. Փոքր քանակութեամբ, խնայելով։

‣ Հացն ու ջուրն էլ չափով էին տալիս։

Բաղադրեալ Բայեր

Դարձուածքներ

Հոգով չափ, Հոգու չափ

մակբայ Ամբողջ հոգով, բոլոր սրտով։

‣ Հոգով չափ ուրախ եմ ձեր աջողութիւնները լսելով։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1780

Yeni!

(beta)

ԿՇԻՌ,
ԿՇԵՌ

(Ասուր. qichrinnu = լծակ, կշեռք)

գոյական
    1. կշռուած իրի ծանրութիւն, քաշ, ծանրութեան չափ.

    2. (Փոխաբերական իմաստ) կշռադատութիւն, խոհեմութիւն, տրամաբանութիւն, գնահատում, դատողութիւն.

    3. հաւասարակշռութիւն, զուգակշռութիւն, հակակշռուած հաւասարութիւն, չափաւորութիւն.

(Ֆրանսերէն équilibre).

    4. բաղդատական՝ համեմատական՝ համապատասխան եզր.

    5. արժէք, իմաստ, նշանակութիւն.

    6. տարողութիւն, ազդեցութիւն, ուժականութիւն, զօրութիւն, կարողութիւն.

    7. Զոդիակոսի կենդանակերպներէն մէկը՝ Կոյսի եւ Կարիճի միջեւ՝ ուր արեւը կը մտնէ աշնան գիշերահաւասարի ատեն, Հայկ, Լուծ (համաստեղութիւն, աստեղատուն).

    8. տաղաչափական չափ.

ածական
    9. յար եւ նման.

    10. բարեխառն, չափաւոր, ոչ աւելի-ոչ պակաս.

    11. ուղիղ, շեշտակի.

մակբայ
    12. հաւասարապէս.

    13. ուղիղ՝ ճիշդ դէմ առ դէմ.

    14. ճշդիւ, ճիշդ ժամանակին։
Տեսակներ

— Հաշիւի կշիռ՝ մնացորդ.

— հաշիւի ընդհանուր՝ հաշուեկշիռ.

— ամանի զեղչելի ծանրութեան՝ ապրայ.

— աչքի՝ չափ, սահման.

— բաղդատական՝ զուգակշիռ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1037

Yeni!

(beta)

ՉԱՓ

գոյական
    1. չափումի միաւոր.

    2. իրերու որոշ քանակ, զոր կ՚ընդունին եւ կը գործածեն իբրեւ որոշ միաւոր.

    3. որեւէ աման՝ անօթ եւ այլն, ընդեղէնի՝ հեղուկի եւ այլն չափի միաւոր. օրինակ՝

‣ տասը շիշ.

4. նիւթի քանակը, որ կը տեղաւորուի՝ կը պարունակուի տուեալ չափման միաւորին մէջ. օրինակ՝

‣ երկու պնակ կերակուր.

    5. որեւէ նշան՝ թիւ՝ թուղթի կտրօն եւ այլն, որով կ՚որոշուի՝ ցոյց կը տրուի բանի մը մեծութիւնը՝ ծաւալը. չափը ցոյց տուող նշան.

    6. մարմնի կամ անոր մէկ մասին մեծութիւնը՝ ծաւալը, զոր կը չափեն հագուստ-կապուստի համար.

    7. համեմատուող առարկաներու ծաւալային՝ տարածական եւ այլն համապատասխանութիւն.

    8. ոտանաւորի մէջ՝ մէկ տողի մէջ եղող՝ գտնուող ոտքերու եւ վանկերու քանակը.

    9. երաժշտութեան մէջ՝ արագութեան աստիճանը, որով պէտք է երգուի կամ նուագուի տուեալ եղանակը.

    10. երաժշտութեան մէջ՝ ամէն ձայնանիշի տեւողութիւնը, որ կ՚արտայայտուի առանձին նշաններով, կամ ձայնանիշի տարբեր ձեւերով.

    11. բարոյական կամ մտաւորական արժէքը որոշելու միջոց.

    12. սահման, եզր. օրինակ՝

‣ ազնուութիւնն ալ չափ մը ունի.

    13. աստիճան՝ դրութիւն՝ չափանիշ (գնահատումի՝ որակման).

    14. որեւէ բանի ազդեցութեան ոյժ. մեծութիւն, արժէք, կշիռ.

մակբայ
    15. (Գրաբար) կարգ, կանոն.

մակբայ ածական
    16. մօտ, շուրջ, մօտաւորապէս.

ածական
    17. չափաւոր.

    18. մեծութեամբ, ծաւալով.

    19. հաւասար, համեմատ, համապատասխան:

    20. կառավարել, գլխաւորել, ղեկավարել:

Տեսակներ

— Գիծի՝ գծաչափ:

— Գիրկի՝ գրկաչափ։

— Դեղի՝ դեղաչափ (Ֆրանսերէն dose)։

— Երաժշտական՝ ամանակ:

— Երկարութեան՝ արշըն, կանգուն, մեթր, ոտք, վերստ, փարսախ։

— Խոնաւութեան՝ խռնաւաչափ (Ֆրանսերէն hydromètre)։

— Ծանրութեան՝ բաունտ, լիդր, պաթման, քիլօ, քիլօկրամ:

— Կեանքի՝ կենսաչափ (Ֆրանսերէն biomèter)։

— Կէտի՝ կիտաչափ:

— Հասակի՝ հասակաչափ (Ֆրանսերէն longimètre)։

— Հաւասար՝ համաչափ:

— Հեղուկներու՝ շոգիներու՝ կազերու ճնչումը չափելու մասնայատուկ գործիք՝ անգայտաչափ (Ֆրանսերէն manomètre)։

— Ճաշի՝ ճաշաչափ։

— Մազի՝ մազաչափ:

— Մատի՝ մատնաչափ: Բթամատի եւ ճկոյթի միջեւ՝ թիզ։ Բթամատի եւ ցուցամատի միջեւ՝ քիլ, քլաչափ, ուղուկ, ուղկաչափ:

— Մարդու հասակի չափով՝ մարդահասակ:

— Նուագի՝ քերթուածի՝ մարզանքի՝ կշռոյթ։

— Հողի՝ շողաչափ:

— Ոտք փոխելու՝ քայլ, քայլ, քայլաչափ:

— Ոտքի՝ ոտք, ոտնաչափ:

— Ջերմութեան՝ ջերմաչափ:

— Ջուրի՝ ջրաչափ:

— Տակառի՝ տակառաչափ։

— Տաղաչափութեան՝ ոտքերու թիւ։

Բաղադրեալ Բայեր

Իր չափով չափել

ներգործական բայ
1. իրեն հետ համեմատել, ինքզինք իբրեւ չափանիշ ընդունիլ.
2. իր հասկցած ձեւով կշռադատել:

Չափ դնել

ներգործական բայ
1. չափաւորել, զսպել.
2. ձին արշաւասոյր վազցնել (ուրիշ ձիու հետ համեմատելու համար)։

Չափ զարնել

ներգործական բայ Տե՛ս Չափ տալ:

Չափ ընել

ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

ներգործական բայ երգելու՝ նուագելու ատեն ձեռքի շարժումներով կամ ոտքի բախումներով արագութիւնը ցոյց տալ.

Չափը անցընել

ներգործական բայ ընդունուած սահմանէն դուրս գալ, ծայրայեղութեան երթալ։

Չափը առնել

ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

Չափը տալ

ներգործական բայ
    1. չափը փոխանցել.
    2. մէկը կարգի հրաւիրել.
    3. մէկը պատժել.
    4. յանդիմանել։

Դարձուածքներ

Աչքի չափ

աչքի նայուածքով՝ տեղի մը հեռաւորութիւնը, առարկայի մը մեծութիւնը՝ ծանրութիւնը եւ այլն մօտաւորապէս որոշելու կարողութիւն:

Կարողութեան չափով

որքան որ իր կարողութիւնը կը թոյլատրէ. իր միջոցներուն համաձայն։

Հոգով՝ հոգիի չափ

ամբողջ հոգիով՝ սիրտով:

Չափէ աւելի, չափէ դուրս

պէտք եղածէն՝ պահանջուածէն աւելի, չափազանց:

Չափը անցած

Տե՛ս Չափէ աւելի:

Չափը պակաս

սահմանուած չափը չունեցող։

Չափը տեղը

սահմանուած՝ ճշդորոշուած չափը ունեցող։

Չափի զգացում

չափաւորութիւն:

1. որոշ քանակով.
2. փոքր քանակութեամբ, քիչ, խնայելով։

Յարակից Բառեր

— Չափելու միջոցներ՝ չափաձող, չափաման, չափան, չափիչ, չափոց։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1939

Yeni!

(beta)

Usage beta 91 citations

Usage of matching Word Forms

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Ayrıca bu sözlüklerde "չափը" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Yeni! Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Yeni! Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Yeni! Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Yeni! Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Yeni! Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Yeni! Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Yeni! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Yeni! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]