Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

տուրք → տուրք (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Sözlük
տուրք գոյական Հարկ, սակ * ձիրք, պարգեւ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 460։


ՏՈՒՐՔ
գոյական
    1. պարգեւ, շնորհք։
    2. հարկ, սակ, բաժ։

Դարձուածքներ
մաքսի տուրք
մաքսատուրք։

եկեղեցական տուրք
ժամուց, հոգեւոր տուրք։

եկեղեցական տուրք արմտիքէ
պտղի։

արքունի տուրք
բեկար։

դրոշմի տուրք
դրոշմատուրք։

բնական տուրք
ձիրք, ընդունակութիւն, տաղանդ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 501
Yeni!
ՏՈՒՐՔ (տրոց), քի, քեր [գրաբար յոգնակի ուղղական հոլով Տուր՚ի]
գոյական
    1. Ինչ որ տրվում է մէկին իբրև ձիրք՝ շնորհ։
‣ Աստուածային տուրք։

    2. (Կրօնական) Նուէր, պարգեւ։
‣ Եկեղեցին կառավարվում է հաւատացեալների տուրքերով։
‣ Առատ տուրքերով գրաւեց բոլորի սրտերը։

    3. Ընդհանուր անուն ամեն տեսակ հարկերի, որ ազգաբնակութիւնը վճարում է պետութեան կամ տեղական իշխանութիւններին սահմանված քանակով ու կարգով։
‣ Գլխահարկը, մաքսը, տասանորդը, սակը ևն տուրքերի զանազան տեսակներն են։
‣ Ազգաբնակութիւնը ճնշված էր տուրքերի ծանրութեան տակ։

    4. Քանակը այն հեղուկի կամ գազի, որ տալիս է մի աղբիւր որոշ ժամանակի ընթացքում։
‣ «Տուրքը ջըրի ամեն օր Իր սուրբ ծոցէն Արարատ Մայրախընամ ինձ սընունդ Պարգեւում է լիառատ»։
‣ Արզնիի հանքային ջրերի տուրքն օրական հասնում է երկու հարիւր հազար դոյլի։
‣ Նաւթի նոր շատրվան խփեց, օրական տասը հազար տօննա նաւթի տուրքով։


＋գաւառական բառ 2. ՏՈՒՐ
գոյական
     Տալը (2.17)։

    1. Ծեծելը, ծեծ, կռիւ։
‣ Խելօք կաց, թէ չէ տուր կուտես։

Բաղադրեալ Բայեր
Տուր վրայ բերել
չէզոք բայ Ձեռք բարձրացնել ծեծելու համար, տուրտուրատել։

Տուր տալ
ներգործական բայ Ծեծել։

Սովորաբար գործ է ածվում մի քանի նոյնանիշ բառերի հետ՝ իբրև սաստկացուցիչ տարր, ինչպէս՝

Դարձուածքներ
＋գաւառական բառ ՏՈՒՐ ՈՒ ԴՄԲՈՑ, ＋գաւառական բառ ՏՈՒՐ ՈՒ ԹԱԿ, ＋գաւառական բառ ՏՈՒՐ ՈՒ ԾԵԾ, ＋գաւառական բառ ՏՈՒՐ ՈՒ ՏՐԱՔ, ＋գաւառական բառ ՏՈՒՐ ՈՒ ՏՐԱՔՈՑ (կամ միասին տուրուդմբոց, տուրութակ ևն)
գոյական Իրար հետ ծեծկվելը, իրար թակելը, ծեծ, կռիւ։
‣ Տուր ու դմբոցն սկսվեց։
‣ Հանաքը դարձաւ չանաք, փոխվեց տուր ու դմբոցի։
‣ Տուր ու դմբոցը կերաւ խելքի եկաւ։
‣ Իրար տուր ու թակ արին։
‣ Մեր մէջ տուր ու ծեծ կարող է պատահել։
‣ Գնա՛ բաժանի՛ր, իրար տուր ու տրաք արին։
‣ Տուր ու տրաքը նի կապեց ու տո՛ւր թէ կտաս։
‣ Տուր ու տրաքոցի ժամանակ աչքը վնասվեց։

    2. Հարուած, արեւահարութիւն։
‣ Տուր է դիպել նրան, հիւանդացել է։

    3. Չար ոգի՝ որ ըստ ժողովրդական սնահաւատութեան հարուածում է գաւազանով ու մեռցնում։
‣ Երբ մէկը մեռնելիս մէջքի վրայ կարմիր բծեր են դուրս գալիս՝ ասում են, թէ տուրից է մեռել, տուրը գաւազանով խփել է մէջքին, և կարմիր բծերը նրա հարուածի հետքերն են։


✽հազուադէպ բառ 3. ՏՈՒՐ
գոյական Հիւանդութեան ժամանակ անսուաղ մնալը, ծոմ պահելը, ոչինչ չուտելը (իբրեւ բժշկական պատուէր)։


4. ՏՈ՛ՒՐ (տո՛ւք), տուէ՜ք [հրամայական եզակի Տալ՚ի]

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2202
Yeni!
(beta)
⨀հին բառ 1. ՏՈՒՐ (տրոյ, տուրք, տրոց կմ տրից) (արմատ Տալ՚ի)
գոյական Տալը։ Հակառակը՝ Առ։

(Այս նշանակութիւնը ներկայումս գործ է ածվում առ և տուր (առևտուր), տուր և առ բաղադրեալ բառերի մէջ։ (Տե՛ս) և հետեւեալ ոճերի մէջ －

Բաղադրեալ Բայեր
Տուր տալ
ներգործական բայ
    1. Յանձնել։
‣ Մինչեւ մահանալս աղջկաս տուր չեմ տայ, Կմեռնեմ, բայց աղջիկը չեմ յանձնի։

    2. Թողնել մէկին, ենթարկվելով մի բանի։
‣ Սիրտս ո՞ր մէկ ցաւին տուր տամ։

չէզոք բայ
    3. Յանձնվել, անձնատուր լինել։
‣ Գողերը տուր տուին։
‣ «Համոզված էր, որ աղջիկն իրեն տուր չի տալիս»։

    4. Համաձայնել, հաւանութիւն տալ։
‣ Շատ խնդրեցինք, վերջը հայրիկը տուր տուեց։

Տուրը տալ
ներգործական բայ
    1. Կորցնել, իզուր կորցնել։
‣ Նպատակիդ չհասար, այնքան փողն էլ տուրը տուիր։

    2. Անփորձութեամբ վտանգի ենթարկել։
‣ Այդ խօսքերով հէնց ինքդ քեզ տուրը տուիր։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2201
Yeni!
(beta)
ԱՄՍԱՎՃԱՐ
գոյական ամիսէ ամիս վճարուող գումար:

Տեսակներ
— Օրը օրին՝ օրչէք, օրավարձ, օրական.

— Շաբաթավերջի՝ շաբաթական.

— Տարուան մը համար՝ անոն, տարեկան, տարեվճար կամ տարեթոշակ կամ ամավարկ.

— Բժիշկի այցելութեան՝ պատուագին.

— Գնուած ապրանքի՝ սակագին, գին, փոխարժէք։

— Եկեղեցւոյ՝ տասանորդ.

— Թափուած արիւնի փոխարէն՝ արիւնագին, արեան գին.

— Կեանքը ազատելու՝ փրկագին.

— Զեռքի տակէ ապօրէն վճարում՝ կաշառք.

— Մաքսատան՝ մաքս.

— Յանձնակատարի՝ միջնորդչէք, բանարարչեայ.

— Նաւերու կողմէ՝ բաժ.

— Պատարագիչին՝ ժամուց.

— Պետութեան՝ տուրք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 60
Yeni!
(beta)
ՏՈՒՐՔ
գոյական
    1. ինչ որ մէկուն կը տրուի իբրեւ ձիրք՝ շնորհ.
    2. նուէր, պարգեւ, ընծայ, նուիրատուութիւն.
    3. պետութեան կողմէ գանձուած հարկերու ընդհանուր անուն. բաժ, սակ, տասանորդ, գլխահարկ, հարկ.
    4. քանակը այն հեղուկին կամ կազին, զոր աղբիւր մը կու տայ որոշ ժամանակի ընթացքին.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) անհրաժեշտ կամ ակամայ պարտականութիւն՝ պարտք.
    6. կաշառք:

Տեսակներ
— Արքունի՝ բեկար։

— Բնական՝ ձիրք, ընդունակութիւն, տաղանդ։

— Եկեղեցական՝ ժամուց, հոգեւոր տուրք։

— Եկեղեցական (արմտիքէ)՝ պտղի։

— Մաքսի՝ մաքսատուրք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2306
Yeni!
(beta)
ՏՈՒՐ
գոյական 1. տալը.

ածական 2. տրուած, շնորհուած, պարգեւուած. օրինակ՝
‣ աստուածատուր։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2305
Yeni!
(beta)

Benzer kelimeler
թուրք
 Usage beta 173 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Yeni! Explore the usage of the lemma տուրք or the word form տուրք in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "տուրք" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com