Wörterbuch
Wörterbuch
Neu!
Text Corpus
Corpus
Schriftarten
Schriftarten
Über uns
Über uns
Deutsch
հայերէն
English
русский
français
Türkçe
Armenische Rechtschreibprüfung
Erhalten HySpell
Armenisch
Arm
|
Armenisch-Englisch
Arm-Eng
|
Englisch-Armenisch
Eng-Arm
|
Armenisch-Französisch
Arm-Fre
|
Französisch-Armenisch
Fre-Arm
Wörterbuch
դրական
ածական
Հաստատական
,
իրական
,
օգտակար
:
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 103։
ԴՐԱԿԱՆՕՐԷՆ
մակբայ
Տե՛ս
Դրականապէս
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 565
Neu!
(beta)
ՕՐԷՆՔ
(
օրինաց
,
յոգնակի
),
օրէնքի
,
օրէնքներ
(
պահլաւերէն
✽
awden
,
✽
ādēn
,
պարսկերէն
ādīn
,
āyīn
,
սովորութիւն
,
կանոն
,
կարգ
,
եղանակ
)
գոյական
1.
Հնաւանդ
կարգ
՝
սովորութիւն
,
որով
ղեկավարվում են
մարդիկ
փոխադարձ
յարաբերութիւնների
մէջ
։
‣
Երբ
հայոց
թագաւորները
Պարսկաստան
էին գնում
՝
օրէնքն
այնպէս
էր
,
որ
ճաշի
ժամանակ
պարսից
թագաւորն
ու
հայոց
թագաւորը
միեւնոյն
տախտի
վրայ
էին բազմում
նոյն
գահում
։
‣
Մեր
մէջ
օրէնք
չէ
՝
մեծ
աղջիկը
տանը
թողնել
և
փոքրը
մարդու տալ
։
‣
Հիւրի
խօսակցութիւնից
արաբը
հասկացաւ
,
որ
նա
է եղել
իւր
որդու
սպանողը
,
որին
ինքը
փնտռում էր
.
բայց
հիւրընկալութեան
օրէնքն
այնքան
սուրբ
էր
,
որ
նա
ձայն
չհանեց
,
առաւօտը
հիւրին
մի
լաւ
ձի
տուեց
և
ասաց
որ
փախչի
,
կէս
ժամից
ինքը
նրան
պիտի հալածէ
իւր
որդու
վրէժն
առնելու
համար
։
‣
Շատ
նահապետական
ժողովուրդներ
կառավարվում են
սովորութային
օրէնքներով
։
‣ «
Օրէնք
վայելուչ
կենցաղավարութեան
»
մի
փոքրիկ
գրքոյկ
է
։
2.
(
Կրօնական
) (
Եկեղեցական
)
Կրօնների
դրած
պատուէրները
իրանց
հաւատացեալների
համար
։
‣
Մովսիսական
օրէնքը
պատուիրում է
՝ «
ակն
ընդ
ական
»,
իսկ
քրիստոնէական
օրէնքը
պատուիրում է
՝ «
մի
կալ
հակառակ
չարին
»։
‣
Մահմետական
օրէնքով
բազմակնութիւնը
թոյլատրված է
։
Տեսակներ
Աստուածային օրէնք
գոյական
(
Կրօնական
)
Աստծու
պատուէրները
մարդկանց
,
որ
տուել է
մարգարէների
և
առաքեալների
միջոցով
և
պարունակվում են
Ս. Գրքում
։
Հին օրէնք
գոյական
Մովսիսական
օրէնքները
։
⨀
հին նշանակութիւն
3.
Հաղորդութիւն
,
+
գաւառական նշանակութիւն
մկրտութիւն
։
4.
Բնական օրէնք
կամ
Բնութեան օրէնք
,
Անփոփոխելի
կապը
,
որ
գոյութիւն
ունի
բնութեան
զանազան
երեւոյթների
միջեւ
,
օբյեկտիվ
աշխարհում
,
մարդկանց
գիտակցութիւնից
անկախ
։
‣
Ըստ
Լենինի
՝ «
Օրէնքի
հասկացողութիւնը
մարդկային
ճանաչողութեան
աստիճաններից
մէկն
է
տիեզերական
միասնութեան
և
կապի
,
ամբողջականութեան
և
փոխադարձ
կախուածութեան
»։
‣
Ծնվել ես
,
ուրեմն
պէտք է
մեռնիս
,
այս
է
բնութեան
օրէնքը
։
‣
Ամեն
ինչ
փոխվում է
,
ես
էլ
բնութեան
օրէնքին
հպատակելով
,
նմանապէս
փոխվեցի
։
‣
Ձգողութեան
բնական
օրէնքը
ներգործում է
միշտ
և
ամեն
տեղ
։
5.
(
Իրաւաբանական
)
Պարտադիր
որոշում
պետական
իշխանութեան
,
որ
հրատարակված է
սահմանեալ
կարգով
,
վերաբերեալ
պետութեան
և
նրա
հիմնարկների
կազմին
,
քաղաքացիների
փոխադարձ
յարաբերութեան
բազմատեսակ
պայմաններին
և
սահմանում է
համապատասխան
պատիժներ
՝
այդ
որոշումները
խախտելու
դէպքում
։
‣
Օրէնքները
բազմատեսակ
են
և
շարունակ
ենթակայ
են
փոփոխութեան
,
համակերպելով
կեանքի
իրական
պայմաններին
։
‣
Սովետական
օրէնքով
կանայք
ամեն բանում
իրաւահաւասար
են
տղամարդկանց
։
‣
Եկամտային
նոր
օրէնք
։
Տեսակներ
Հիմնական օրէնք
գոյական
Որ
սահմանում է
պետութեան
կազմի
ձեւը
,
որոշում է
իշխանութեան
և
քաղաքացիների
ընդհանուր
իրաւունքները
։
‣
ՍՍՌՄ
Հիմնական
օրէնքը
Ստալինեան
Կոնստիտուցիան
է
։
Քաղաքացիական օրէնք
գոյական
Մասնաւոր
անհատներին
(
քաղաքացիներին
)
վերաբերեալ
,
որ
սահմանում է
կանոններ
սեփականութեան
(
գոյքի
),
փոխադարձ
պարտաւորութիւնների
,
ընտանեկան
և
ժառանգական
հարցերի
վերաբերմամբ
։
Քրէական օրէնք
գոյական
Որ
որոշում է
յանցանքները
,
սահմանում է
նրանց
համար
պատիժներ
և
կարգը
՝
յանցաւոր
գործողութիւնների
դէմ
կռուելու
։
Միջազգային օրէնք
գոյական
Իրաւաբանական
կարգեր
,
որոնք
որոշում են
զանազան
քաղաքակրթված
պետութիւնների
փոխադարձ
յարաբերութիւնը
և
նրանց
իրաւական
դրութիւնը
։
6.
Օրէնքների
(
5
)
ամբողջութիւնը
։
‣
Օրէնքը
ամենի
համար
պարտադիր
է
,
և
օրէնքի
առաջ
բոլորը
հաւասար
են
։
‣
Ոչ ոք
իրաւունք
չունի
իրան
արդարացնել
օրէնքի
անգիտութեամբ
։
Դարձուածքներ
Օրէնքների ժողովածու
կամ
,
Հաւաք օրինաց
գոյական
Պետութեան
բոլոր
օրէնքների
ամբողջական
հրատարակութիւնը
։
7.
Գիտութիւնների
մէջ
՝
բնութեան
այս
կամ
այն
երեւոյթը
բացատրող
տեսութիւն
,
որ
բոլոր
պայմաններում
էլ
արդարանում է
,
ուստի
և
ճանաչվել է
իբրեւ
ճշմարտութիւն
։
Այս
օրէնքները
կոչվում են
կա՛մ
գիւտն
անողի
անունով
կամ
բուն
երեւոյթի
անունով
։
‣
Ֆիզիկայի
,
քիմիայի
,
մեխանիկայի
,
մաթեմատիկայի
…
մէջ
բազմաթիւ
օրէնքներ
կան
,
որոնց
վրայ
հիմնվում են
մասնագէտներն
իրանց
հետազօտութիւնների
ժամանակ
։
‣
Արքիմեդի
,
Բերուլլիի
,
Մարէոտտի
…
օրէնքներ
։
‣
Էներգիայի
պահպանման
օրէնք
։
‣
Շարժման
օրէնքներ
։
‣
Տիեզերական
ձգողութեան
օրէնք
։
‣
Մեծ
թուերի
օրէնք
ևն
։
⨀
հին նշանակութիւն
8.
Նահանգ
,
գաւառ
.
(
այս
նշանակութիւնը
հետեւանք
է
թիւրիմացութեան
,
որովհետեւ
յունարէնում
nomo's
նշանակում է
գաւառ
,
նահանգ
,
իսկ
no'mos
օրէնք
.
թարգմանիչները
շեշտին
ուշադրութիւն չդարձնելով
՝ «
օրէնք
»
բառն
են գործ ածել
փոխանակ
նահանգի
)։
Տեսակներ
Դրակոնեան օրէնք
(
Աթէնքի
օրէնսդիր
Դրակոնի
անունից
,
որ
բոլոր
յանցանքների
համար
էլ
մահուան
պատիժ
էր սահմանել
)
գոյական
Խիստ
՝
դժնեայ
՝
բարբարոսական
օրէնք
։
Դրական օրէնք
գոյական
Դրված
՝
սահմանված
օրէնք
,
հակադրութեամբ
բնական օրէնքի
։
Լինչի օրէնք
(
Lynch-law
.
Լինչ
յատուկ
անունից
,
որին
Հիւսիսային
Ամերիկայում
Կարոլինա
նոր
գաղութում
քաղաքացիները
լիազօր
իրաւունքներ
էին տուել
անկարգութիւնները
վերացնելու
)
գոյական
Հիւսիսային
Ամերիկայի
Միացեալ
Նահանգներում
յաճախ
տեղի ունեցող
՝
ժողովրդի
ինքնադատաստան
յանցաւորների
,
մանաւանդ
եթէ
յանցաւորը
նեգր
է
և
մեղադրվում է
թէ
անպատուել է
սպիտակամորթ
կնոջ
։
Բաղադրեալ Բայեր
Լինչի օրէնքին ենթարկել
ներգործական
բայ
Ամբոխի
՝
ինքնադատաստան
անելը
,
յանցաւորին
մահով
պատժելը
(
կախելը
),
առանց
դատարանին
յանձնելու
։
‣
Նրան
Լինչի օրէնքին ենթարկեցին
ու
տեղն ու տեղը
ծառից
կախեցին
։
Ածանցական Բառեր
⨀
հին բառ
Օրինօք
,
⨀
հին բառ
Ըստ օրինի
,
⨀
հին բառ
Ըստ օրինաց
մակբայ
Օրէնքի
համաձայն
,
ինչպէս
որ
օրէնք
է
,
կարգ
է
։
Բաղադրեալ Բայեր
⨀
հին բառ
Օրէնս դնել
չէզոք
բայ
Օրէնքներ
սահմանել
։
+
գաւառական բառ
Օրէնք առնել
չէզոք
բայ
(
Եկեղեցական
)
Հաղորդվել
։
Դարձուածքներ
✽
հազուադէպ բառ
Օրէն աւետեաց
գոյական
Աւետչէք
,
լաւ
լուր
բերողին
ընծայ
։
✽
հազուադէպ բառ
Օրէնք կանանց
գոյական
Կանանց
ամսականը
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 2379
Neu!
(beta)
ԴՐԱԿԱՆՕՐԷՆ
մակբայ
1.
դրական
կերպով
.
2.
հաստատապէս
.
3.
վճռականօրէն
,
բացարձակապէս
:
Հակառակը՝
ժխտականօրէն
,
բացասականօրէն
։
Source:
Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան,
Հայոց լեզուի նոր բառարան
. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992):
p. 523
Neu!
(beta)
Ähnliche Wörter
տրականօրէն
Usage
beta
5 citations
Usage of matching Word Forms
դրականօրէն
†
unverified
(5 citations)
Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results
Auch für das Wort "
դրականօրէն
" Suche in diesen Wörterbüchern:
Explanatory
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Thesaurus
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Western Armenian
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Neologisms
(2022)
Neu!
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
Neu!
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
Neu!
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
Neu!
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
Neu!
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Rhyming
(1976)
Neu!
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Word Structural
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Etymological
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Dialectal and Idiomatic
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Orthographic
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Classical Armenian
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Middle Armenian
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Early Modern Armenian
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Foreign word
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Names
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
Neu!
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Neu!
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Neu!
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
Neu!
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Place names
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Plant names
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Specialized
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
Neu!
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Abbreviations
(2021)
Neu!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
Neu!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Morphology Settings
Western Armenian
Eastern Armenian
Show Morphological Analysis for
Show Morphology Filters
Show Matching Word Forms
Show Matching Lexemes