Armenische Rechtschreibprüfung
Erhalten HySpell
 Morphology

Western Armenian

հայս → հայ (noun)
Singular • Nominative case • First Person Singular Possessive Article ս
Singular • Accusative case • First Person Singular Possessive Article ս

Matching Lexemes

 Wörterbuch
հայս գոյական Խմոր (չհասած), խիւս:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 237։
հայ գոյական, ածական Հայ ցեղի պատկանող, հայկական:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 236։


ՀԱՅՍ
գոյական խմոր, զանգուած։

Դարձուածքներ
թել թել հայս
թելհայս։

խմորուած հայս
թթխմոր։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 267
Neu!
ՀԱՅՍ ի (ից)
գոյական
    1. Ջրով շաղված ալիւր (դեռ չխմորված), ալիւրի զանգուած։
‣ Մի փոքր խմորը մի տաշտ հայսը խմորում է։

＋գաւառական նշանակութիւն 2. Տե՛ս Խորիս։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1187
Neu!
(beta)
1. ՀԱՅ (այ) (հայոյ, հայք կմ հայեր, հայոց), հայի, հայեր, հայերի և հայոց
ածական
    1. Ծագումով հայ ազգին պատկանող, Հայաստանի բնիկ։
‣ Հայ մարդ։
‣ Հայ ազգ։
‣ Հայ ժողովուրդ։

    2. Հայ ցեղին յատուկ, հային պատկանող, հայկական։
‣ Հայ լեզու։
‣ Հայ աշխարհ։
‣ Հայ արուեստ։

    3. Մտերիմ, հարազատ, մերձաւոր։
‣ «Ես հայ, դու հայ, մենք միմեանց համար ենք ստեղծված» (հին երգ)։
‣ Դու հայ ես, օտար չես։

գոյական
    4. Հայ մարդ։
‣ Միասին նկարված էին մի հայ, մի թուրք, մի վրացի։
‣ Այս գիւղում ոչ մի հայ չկայ։
‣ Հայերը հինգ տոկոս են կազմում մեր քաղաքում։
‣ Հայերի թաղը։

＋գաւառական նշանակութիւն 5. Ընդհանրապէս՝ մարդ։
‣ Հայը խօսում է, լսեցէ՛ք (= մարդը խօսում է)։
‣ Ա՛ հայ, քեզ եմ ասում (= ո՛վ մարդ)։

    6. Հայ ազգ։
‣ Հայի ճակատագիրն է այս։
‣ Կարծում են թէ հայերը Թրակիայի կողմերից են գաղթել Հայաստան։
‣ Հայը պատմութեան մէջ հանդէս է գալիս վեցերորդ դարում նՔ։
‣ Հայոց պատմութիւն։
‣ Հայոց լեզու եւ գրականութիւն։
‣ Հայերը բնաջնջումից ազատվեցին եւ իրենց անկախութիւնն ստացան սովետական իշխանութեան շնորհիւ։

    7. ⨀հին բառ Հայք (յոգնակի)
Հայերի բնական երկիրը, Հայաստան։

(Ներկայումս այս նշանակութեամբ գործ է ածվում Մեծ Հայք, Փոքր Հայք, Առաջին Հայք ևն, իբրեւ Հայաստանի հին աշխարհագրական բաժանումներ)։
‣ Այրարատը Մեծ Հայքի կենտրոնական նահանգն էր։
‣ Նա Չորրորդ Հայքից էր։

Դարձուածքներ
Հայ չաման
գոյական (Բուսաբանական) Զիրա, Carum carvi (Ս.)։


✽հազուադէպ բառ 2. ՀԱՅ
գոյական Ապականութիւն, աղբ։


＋գաւառական բառ 3. ՀԱՅ
գոյական Դժուար կացութիւն, նեղութիւն։
‣ Ո՞վ պիտի իմ հայիս հասնէ։


＋գաւառական բառ 4. ՀԱ՜Յ
միջարկութիւն 1. Խրոխտալու բացագանչութիւն։
‣ Հա՛յ, ես քո մարդ ասողին։
‣ Հա՛յ, ես այսպէս կանեմ։

    2. Հա՜յ թէ
Զարմանքի և հեգնանքի արտայայտութիւն լսածի մասին։
‣ Հա՜յ թէ էդպէս բաներ։
‣ Հա՜յ թէ յաղթվել է։
‣ Հա՜յ թէ նա ինձանից լաւ է հասկանում։

    3. Հայ-հա՜յ
Բաւականութեան և զմայլմունքի արտայայտութիւն։
‣ Հիմայ եթէ մի գառան խորոված ու պատուական գինի լինէր. չէի՞ր ուզի. －Հայ-հա՜յ, այն էլ ո՜նց։

    4. Հա՜յ-հայ
Հաւանութեան արտայայտութիւն. ի հարկէ, անշուշտ։
‣ Մարդ իւր հալալ աշխատանքը կարո՞ղ է վայելել. －Հա՛յ-հայ։
‣ Եթէ ուզած ռոճիկդ տան, մի բան էլ աւելի, կհամաձայնի՞ս. －Հա՛յ-հայ։

Համեմատել Հայ-հա՜յ։

Տե՛ս եւ Վայ-վայ, Վայ՚ի տակ։

    5. Հա՜յ-հույ
Խրոխտալու՝ սպառնալու արտայայտութիւն։
‣ Զուր ես հա՜յ-հույ անում, քո հայ-հույից վախեցող չկայ այստեղ։

    6. ✽հազուադէպ բառ Հայ-հուղ
Ծաղրի՝ հեգնանքի արտայայտութիւն։

    7. Հա՜յ անել
չէզոք բայ
    1. Փութալ, շտապել։
‣ Հա՛յ արա, պրծի՛ր։

    2. (Մանկական), Քնել։

    8. Հա՛յ տալ
ներգործական բայ
    1. Փութացնել, շտապեցնել։
‣ Հնձուորներին հայ տուեց, արտը քաղեցին պրծան։

    2. Վանել, քշել։
‣ Հա՛յ տուր դրանց, ի՞նչ են կանգնել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1184
Neu!
(beta)
ԽՄՈՐ
(Ասորերէն xma = թթուիլ, խմորուիլ)

գոյական
    1. ջուրով շաղուած ալիւր.

Տեսակներ
— թթուն՝ թթխմոր.

— խմորուած եւ եփուելու պատրաստ՝ հայս.

    2. գործարանաւոր կամ անգործարանաւոր նիւթ՝ որ խառնուելով գործարանաւոր նիւթի մէջ՝ որ խառնելով գործարանաւոր նիւթի մէջ՝ յառաջ կը բերուի խմորում.

Տեսակներ
— մածունի՝ պանիրի՝ մակարդ, խախաց.

— ապակեգործի՝ մածիկ.

    3. (Փոխաբերական իմաստ) սաղմ, մտաւոր եւ բարոյական ազդակ՝ հնարաւորութիւն. օրինակ՝
‣ խմորը լաւ է՝ ապագայ կը խոստանայ.

ածական
    4. կակուղ, դեռ չպնդացած:

Դարձուածքներ
Այս խմորը դեռ շատ ջուր կը վերցնէ
խճճուած՝ բարդ հարց է։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 848
Neu!
(beta)
ՀԱՅՍ
գոյական ջուրով շաղուած ալիւր (դեռ չխմորուած՝ չթթուած), ալիւրի խմոր՝ խիւս (ժողովրդական լեզուի մէջ թթխմոր իմաստով կը գործածուի).

Տեսակներ
— թթուածը՝ թթխմոր (Թրքերէն մայա).

— թել-թելը՝ թելհայս.

Դարձուածքներ
Ի ՀԱՅՍ «ի» նախդիրով
(որ գրաբար ձեւով կը գործածուի՝ կը նշանակէ), Հայերու՝ Հայոց մէջ. օրինակ՝
‣ ԱՇԽԱՐՀԻ ԼՈՅՍՆ Ի ՀԱՅՍ գիրքը (Գարեգին Արքեպս. Խաչատուրեանի [Տրապիզոնի]):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1150
Neu!
(beta)
ՀԱՅ
ածական
    1. ծագումով հայ ազգին պատկանող. օրինակ՝
‣ հայ մարդ

    2. հայ ցեղին յատուկ՝ վերաբերեալ, հայուն պատկանող, հայկական. օրինակ՝
‣ հայ լեզու՝ աշխարհ՝ արուեստ

գոյական
    3. Հայկի սերունդ, հայ ազգ.

    4. հայ մարդ մը. օրինակ՝
‣ նկարը կը ներկայացնէ Հայ մը՝ Թուրք մը՝ Քիւրտ մը՝ Արաբ մը՝ Վրացի մը

ձայնարկութիւն
    5. (վրան շեշտ) խրոխտալու բացագանչութիւն. օրինակ՝
‣ հա՛յ, ես այսպէս կ՚ընեմ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1144
Neu!
(beta)
ՀԱՅՔ
գոյական
    1. (Գրաբար) Հայեր.

    2. Հայերու բնական երկիրը, Հայաստան:
‣ Մեծ Հայք՝ Փոքր Հայք՝ Առաջին Հայք՝ եւ այլն՝ Հայաստանի գաւառական մեծ բաժանումներ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1155
Neu!
(beta)

Ähnliche Wörter
հաես
հազ
հաէս
հայես
հայէս
հաս
 Usage beta 13 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Neu! Explore the usage of the word form հայս in the Corpus of Western Armenian.
Auch für das Wort "հայս" Suche in diesen Wörterbüchern:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenisch wörterbuch besteht aus 17.718 wörter
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Deutsch
Նայիրի / Nayiri.com