Armenische Rechtschreibprüfung
Erhalten HySpell
 Morphology

Western Armenian

հեւանք → հեւալ (verb)
Present Tense • Subjunctive Mood • First Person • Plural
 Wörterbuch
հեւալ չէզոք բայ Կտրած շունչ առնել, թասել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 253։


ՀԵՒԱՆ
գոյական Տե՛ս հեցք։


ՀԵՒԱԼ
չէզոք բայ հինինալ, թասել, շատ կարճ շունչ առնել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 288
Neu!
ԱՆԻՒ (անուոյ կամ անուի, անուաց), անուի կամ անիւի
գոյական
    1. Պարզ գործիք տափարակ և բոլորշի, որ իւր առանցքի շուրջը պտոյտ է գալիս և ծառայում է կառքեր, սայլեր, աւտոներ, վագոններ ևն շարժելու կամ այլ մեքենական աշխատանքների համար։

Անուի միջին մասը կազմում է գունդը (կունդ, ականոց), որ ծակ է. այս ծակի մէջ է մտնում՝ անուին ուղղահայեաց լիսեռի ծայրը։

Անուի շրջապատը կազմում է հեցը, որ բաղկացած է 6 կամ 8 կորացրած փայտերից, որոնք կոչվում են հեւանք։

Հեցը գունդի հետ միացած է շառաւիղներով կամ խոզերով։

Շատ անգամ անիւը լիքը՝ միապաղաղ է լինում, առանց շառաւիղների։

Անիւ կայ, որ առանցքի վրայ թաւալվելով առաջ է շարժվում, ինչպէս կառքերում, անիւ էլ կայ, որ լիսեռի վրայ պտոյտ է գալիս՝ առանց առաջ շարժվելու, ինչպէս ճախարակինը։
‣ Գիւղական հին սայլը երկու անիւ ունէր։
‣ Կառքը չորս անիւ ունի։
‣ Անիւը առեղից դուրս ընկաւ։
‣ Անուի հեցը կոտրվել է։

Տեսակներ
Ատամնաւոր անիւ
գոյական Որի հեցը կտրտված է ատամնաձեւ, ինչպէս ժամացոյցի անիւները։

Տաշտաւոր անիւ
գոյական Որ շրջապատի վրայ կրում է տաշտաձեւ ամաններ՝ գետից ջուր բարձրացնելու համար։

Դարձուածքներ
Կառքի հինգերորդ անիւ
գոյական Միանգամայն աւելորդ՝ անպէտք (մարդ կամ իր)։

Բախտի անիւ կամ լոկ միայն՝, անիւ
գոյական Մարդկային վիճակի փոփոխականութիւնը՝ յեղյեղուկ լինելը։
‣ Բախտիս անիւը շուռ եկաւ։
‣ «Անիւը դարձաւ, և ես այս օրն ընկայ»։

Առածներ
Որքան անիւը վատ է՝ այնքան աղմուկը շատ է
Անպէտք մարդիկ ամենից շատ հոգս են պատճառում։

⨀հին նշանակութիւն 2. Նմանութեամբ Արեգակի կամ լուսնի բոլորակութիւնը։

⨀հին նշանակութիւն 3. Բոլորակաձեւ խաղալիք։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 4. Կանկառ բոյսի գնդաձեւ գլուխը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 144
Neu!
(beta)
ՀԵՒԱՆ
գոյական Անուի շրջանակի կամ հեցի վեց կտորներից ամեն մէկը։
‣ Հեւաններից մէկը փտել է, պէտք է փոխել։


ՀԵՒԱԼ հեւացի
չէզոք բայ Յոգնածութիւնից ուժգին եւ արագ-արագ շունչ քաշել, հեթալ, թասել։
‣ Երբ սարն եմ բարձրանում՝ սաստիկ հեւում եմ։
‣ Հեւալով տուն ընկաւ ու պառկեց որ հանգստանայ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1250
Neu!
(beta)
ԱՆԻՒ
գոյական
    1. մեքենական բոլորակաձեւ եւ տափակ գործիք, որ իր շուրջը կը դառնայ լի կամ դատարկ շառաւիղով.
    2. տղոց խաղալիք՝ փայտէ կամ երկաթէ շրջանակ։

Տեսակներ
— Բրուտի անիւ՝ դուրգն.

— մանելու՝ մանոց, ջարհակ կամ ջահրայ (Դանիէլ Վարուժան ջահրակ ձեւը գործածած է)։

Յարակից Բառեր
— Անիւի շրջապատն է հեց.

— 8 կամ 6 կտոր փայտերը՝ հեւանք.

— շառաւիղները՝ խոզք.

— առանցքը՝ լիսեռ, սռնակ, խոզք.

— կեդրոնը՝ ականոց, միջանիւ, կունտն կամ գունտ, ուրկէ կ՚անցնի երկաթէ շրջանակը կամ օղամանեակը։

Անիւը կը շարժէ կառքը՝ ինքնաշարժը, հեծելանիւը, շոգենաւը, շոգեկառքը։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 106
Neu!
(beta)
ՇՐՋԱՆԱԿ
գոյական
    1. (Գրաբար) շրջիլը, շրջագայութիւն.

    2. շրջելու տեղը, ճեմելիք.

    3. ինչ բանի վրայ, որ բան մը կը պտըտի. ծխնի, լիսեռ.

    4. սահման, որ կը շրջապատէ՝ կ՚ամփոփէ տարածութիւն մը. շրջան, շրջագիծ, շրջանագիծ, բոլորակ, պարուրակ, պարոյր.

    5. (Աստղ.) գօտի, ծիր, կամար.

    6. մետաղէ՝ փայտէ եւ այլն քառանկիւնի՝ ձուաձեւ կամ կլոր շինուածք՝ կազմած, որուն մէջ որեւէ բան հանգչեցնելու՝ ամրացնելու համար կամ իբրեւ զարդ՝ մէջը դրուած իրին համար. օրինակ՝
‣ նկարի շրջանալ.

    7. նոյնպիսի յարմարանք՝ շինարարական նպատակներու համար.

    8. մեքենաներու՝ գործիքներու հիմնական մասը.

    9. որեւէ գրաւոր բնագիրի՝ պատկերի շուրջը քաշուած՝ գծուած գունաւոր շրջանաձեւ գիծ.

    10. նկարի՝ բնագիրի եւ այլն շուրջը քաշուած՝ գծուած սեւ ժապաւէն կամ սեւ գիծ՝ իբրեւ սուգի նշան.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի սահմանները՝ ծաւալը, ծրագրուած գործունէութեան սահման, գործունէութեան գաւառ.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) վարմունքի՝ գործունէութեան եւ այլն պայմանական կամ հանրային կարծիքին կողմէ ընդունուած սահմանափակումներ.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ կարգի կապերով իրարու կապուած մարդոց խումբ. շրջան, շրջապատ, միջավայր.

    14. մետաղէ՝ փայտէ՝ կերպընկալ նիւթէ եւ այլն շրջանաձեւ գօտի՝ խոշոր օղակ (իբրեւ խաղալիկ՝ ամրացման միջոց եւ այլն)։

Հոմանիշ՝ ծիր, ոլորտ։

Տեսակներ
— Անիւի (արտաքին)՝ դօղ, մարն։

— Անիւի (ներքին) փայտեայ՝ հեց, հեւանք:

— Գծագրութեան՝ շրջագիծ:

— Երիզով՝ երիզազարդ, զարդերիզ, շրջեզր:

— Միտքի՝ տարողութիւն, մտահորիզոն։

— Յոռի՝ սխալ պատճառաբանութիւն:

— Սիւնի՝ խոզ:

— Սուրբի մը գլխուն՝ լուսապսակ:

— Տակառի՝ գօտի, օղկապ։

— Տեղի, անձի՝ շրջապատ, միջավայր։

— Տեսողութեան՝ հորիզոն:

— Քաղաքի՝ թաղ, թաղամաս:

Բաղադրեալ Բայեր
— Անիւին երկաթէ շրջանակ անցընել՝ մարնել։

— Պատկերի մը շրջանակ անցընել՝ շրջանակել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1819
Neu!
(beta)
ՀԵՒԱԼ
ներգործական բայ կտրատ ու արագ շնչել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1239
Neu!
(beta)
 Usage beta 4 citations 

Usage of matching Word Forms

Neu! Explore the usage of the word form հեւանք in the Corpus of Western Armenian.
Auch für das Wort "հեւանք" Suche in diesen Wörterbüchern:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenisch wörterbuch besteht aus 17.718 wörter
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Deutsch
Նայիրի / Nayiri.com