Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ՆՈՐ
ածական
    1. թարմ։
    2. արդի, այժմու, ներկայ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 369
New!
ՏԱՐԻ
գոյական
    1. տասներկու ամիս։
    2. 365 օր։

Phrases
Նոր Տարի
ամանոր, տարեգլուխ։

366 օրով տարի
նահանջ տարի։

թողութեան տարի
յոբելեան։


ՏԱՐԻՔ
գոյական տիք, հասակ։

Phrases
յառաջացած տարի
ծերութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 491
New!
ՆՈՐ (ոյ, ում)
ածական գոյական մակբայ

Հակառակը՝ Հին, նախկին, վաղեմի ևն։

Phrases
Նոր ի նորոյ
մակբայ Նորից (1), նոր սկսելով։
‣ Տունը քանդեց, նոր ի նորոյ շինեց։

Նոր լուսին
գոյական Լուսնի ծննդից յետոյ առաջին երկու-երեք օրը։
‣ Նոր լուսին է, շուտով մայրը կմտնէ։
‣ Լուսինը նոր էր։
‣ Այդ բանը լաւ է լուսնի նորին անել։

Նոր կիրակի
գոյական (Եկեղեցական) Զատկի կիրակիին յաջորդող առաջին կիրակին, կրկնազատիկ։

Նոր կտակարան
գոյական (Կրօնական) Չորս աւետարանները, Գործք առաքելոց, Առաքելոց թղթերը և Յայտնութիւն Յոհաննու առաքելոյ։

Նոր ուխտ
գոյական (Կրօնական) Նոր Կտակարան և նրա վրայ հիմնված քրիստոնէական եկեղեցին։

Նոր գինին նոր տկերի մէջ
(ասացուած), Նոր գաղափարները հեշտութեամբ ընդունում է նոր սերունդը։

Մինչեւ չգայ նորը, չի յիշվի հինը
(ասացուած), Հնի յարգն այն ժամանակ ենք հասկանում, երբ համեմատում ենք նորի հետ։

Լուսնի տակ նոր բան չկայ
(ասացուած), Երկրի վրայ չի լինում և չի պատահում մի բան, որ առաջ եղած կամ պատահած չլինի։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1624
New!
(beta)
＋dialectal word ՆՈՐՔ
գոյական Նորատունկ այգի։
‣ Նորքը գնաց։
‣ Մեր նորքի խաղողն է։

(այս նշանակութիւնից է ծագել Երեւանի մի արուարձանի անունը)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1629
New!
(beta)
ՏԱՐԻ (տարւոյ, տարեաց), րիի կմ րու, կմ րվայ, վան, րիից, կմ րուց, կմ րվանից, րով կմ րվանով, տարիներ կմ րիք
գոյական ածական

Derivatives
Տարին
մակբայ Տարուայ ընթացքում, տարէնը։
‣ Տարին երկու զոյգ կօշիկ է մաշում։
‣ Տարին քա՞նի անգամ ես նամակ գրում ծնողներիդ։
‣ Ամբողջ տարին պարապ անցկացրիր, իհարկէ, չես կարող քննութիւնները տալ։

Phrases
Նոր տարի
գոյական Այն օրը, երբ սկսվում է տարին ըստ տուեալ տոմարի։
‣ Գրիգորեան և Յուլեան տոմարներով նոր տարին յունուարի 1-ի օրն է։
‣ Պարսիկների նոր տարին, որ կոչվում է Նէվրուզ (նոր օր), սկսվում է գարնանային գիշերահաւասարի օրը, մարտի 22-ին։


ՏԱՐԻՔ տարիքի, տարիքներ [գրաբար յոգնակի ուղղական Տարի՚ի]
գոյական Քանի տարի ապրած լինելը, կեանքի տարիները, հասակ։
‣ Հարցրի, տարիքդ քա՞նի է, ասաց չգիտեմ, մայրս ասում էր թէ ես և քո եղբայրը մի տարուայ ծնունդ ենք։
‣ Դպրոց ուզում էր մտնել, բայց տարիքը մեծ էր։
‣ Նրանք տարիքներով իրար մօտաւորապէս հաւասար կլինին։
‣ Մինչև այս տարիքս հասնելս ես ատամնացաւ ասած բանը չգիտեմ։
‣ Կանայք ընդհանրապէս սիրում են իրենց տարիքը փոքրացնել։

Phrasal Verbs
Տարիքն անցնել, Տարիքն լցվել
չէզոք բայ Ծերանալ, այլ ևս անպէտք լինել մի բանի։
‣ Ի՞նչ որդեծնութիւն, մարդն էլ, կինն էլ տարիքներն անցած մարդիկ են։
‣ Ա՛յ որդի, իմ տարիքս արդէն անցել է, այդ քէֆերն ու զբօսանքներն այլ ևս ինձ համար չեն։

Տարիքն առնել
չէզոք բայ Չափահաս դառնալ, մի բանի համար պէտքական լինել։
‣ Որդիդ տարիքն առել է, ինչո՞ւ չես պսակում։
‣ Երբ փոքր երեխան մեծանում է, տարիքն առնում է՝ սկսում է ինքնուրոյն մտածել և գործել։

Phrases
Տարիքս գլուխդ
Դու էլ իմ տարիքիս հասնես. շատ ապրիս, (ասում են ծերունիները փոքրերին իբրև օրհնէք)։

Պապիս տարիքին, Մամիս տարիքին, Պապիս տարիքով, Մամիս տարիքով
ածական Շատ ծեր։
‣ Պապիս տարիքին մարդ է, էլի ուզում է ամուսնանալ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2150
New!
(beta)
ՆՈՐ
ածական
    1. միայն հիմա ստեղծուած՝ պատրաստուած՝ արտադրուած, տակաւին չգործածուած՝ չօգտագործուած.

    2. անցեալին գոյութիւն չունեցած. նորաստեղծ, նորակառոյց.

    3. հիմա առաջին անգամ յայտնաբերուած՝ բացայայտուած. նորայայտ, նորագիւտ.

    4. անծանօթ, անսովոր, չլսուած, չեղած (բան).

    5. այն ինչ որ կը յաջորդէ ուրիշի մը նոյն բնութեամբ՝ պաշտօնով՝ դերով եւ այլն. օրինակ՝
‣ նոր տնօրէն մը ունեցանք.

    6. նախորդէն՝ նախկիններէն տարբեր.

    7. այս տարուան հունձքին՝ բերքին պատկանող.

    8. թարմութիւնը չկորսնցուցած.

    9. ըստ ժամանակի ոչ-հեռաւոր. այժմու, ներկայ.

    10. միջնադարուն յաջորդող դարաշրջանին՝ ժամանակաշրջանին յատուկ, այդ շրջանին տեղի ունեցած.

    11. միայն վերջերս կամ հիմա տնկուած՝ ցանուած՝ բուսած. նորատունկ, նորացան, նորածիլ.

    12. նոր սկսած՝ բացուած.

    13. եղածին վրայ վերջերս աւելցած՝ յայտնուած. օրինակ՝
‣ նոր աշակերտ.

    14. գործածուած, սակայն փայլքը՝ մաքրութիւնը պահած.

    15. անփորձ, սկսող, սկսնակ.

    16. թարմ.

գոյական
    17. նորայայտ՝ նորաստեղծ՝ նորագիւտ որեւէ բան.

    18. նորալուսին, մահիկ.

    19. եղունգի վրայ եղած՝ ելած սպիտակ փոքր նիշ՝ նշան.

մակբայ
    20. նորէն, դարձեալ, կրկին.

շաղկապ
    21. յետոյ, ապա:

Phrasal Verbs
Նոր էջ բանալ
ներգործական բայ
    1. մոռնալ անցեալի ժխտական պատահարները՝ յանցանքները եւ նոր կեանքի սկսիլ.
    2. որեւէ բնագաւառի մէջ նոր հանգրուան՝ դարաշրջան սկսիլ։

Phrases
Նոր աշխարհ
    1. Ամերիկա (առաւելաբար՝ Միացեալ Նահանգները).
    2. անծանօթ տեղ՝ միջավայր՝ բնագաւառ:

Նոր ընթացք
    1. վարքի՝ վարմունքի փոփոխութիւն.
    2. երկրի մը տնտեսական, վարչական եւ քաղաքական ուղղութեան շրջադարձ՝ կտրուկ փոփոխութիւն:

Նոր ի նորոյ
ամբողջովին նոր։

Նոր խօսք՝
    1. չլսուած խօսք՝ տեսակէտ.
    2. որեւէ բնագաւառի մէջ վերջին նուաճում՝ յայտնագործութիւն՝ ստեղծագործութիւն եւ այլն։

Նոր Կտակարան
Աստուածաշունչի քրիստոնէական (յետ-հրէական) մասը, որ կը պարունակէ Աւետարանը, Գործք Առաքելոցը եւ Առաքելական Թուղթերը (նամակներ)։

Նոր հայերէն
աշխարհաբար։

Նոր տարի
    1. Յունուար 1ի օրը, իբրեւ սկսող տարուան առաջին՝ տօնական օր.
    2. առհասարակ սկսող տարին:

Նոր տող
տողագլուխ, նորատող, նոր պարբերութիւն:

Նոր տոմար
1582 թուականին՝ Կաթողիկէ եկեղեցիին կողմէ հաստատուած տոմար (Գրիգորեան տոմար), որ փոխարինեց հին՝ Յուլեան տոմարը։ Այսօր, նոր տոմարին տարբերութիւնը հիճէն 13 օր է։ Հայց. եկեղեցին նոր տոմարը վերջնականապէս որդեգրեց 1924ին։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1724
New!
(beta)
ՆՈՐՔ
գոյական
    1. (Գրաբար) նորատունկ այգի.
    2. պարտէզ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1729
New!
(beta)
ՏԱՐԻ
գոյական
    1. այն ժամանակամիջոցը, որուն ընթացքին Երկիրը ամբողջական թաւալում մը կ՚ընէ՝ կը կատարէ Արեւուն շուրջ։ Այդ ժամանակամիջոցն է 365,242,417, այսինքն՝ 365 օր, 5 ժամ, 48 վայրկեան, 47 երվայրկեան եւ 33 եռվայրկեան. 12 ամիս, ամ, տարեշրջան.

    2. որեւէ ժամանակէ սկսած 12 ամսուան տեւողութիւն.

    3. ժամանակի տեւողութիւն, որուն ընթացքին որեւէ մոլորակ ամբողջական թաւալում մը կը կատարէ Արեւուն շուրջ. օրինակ՝
‣ լուսնային տարին 354 օրէ կը բաղկանայ.

    4. Յունուար 1էն սկսող օրացուցային 12 ամիսներու ժամանակաշրջանը.

    5. տարեթիւ, թուական.

    6. ուսման՝ կրթական տարեշրջան.

    7. ուսման դասընթացք՝ դասագիրք, մէկ տարուան համար.

    8. (առաւել. յոգնակի) ժամանակաշրջան, տարիներ.

    9. երկար ժամանակ.

    10. (Գաւառական) նոր տարուան առթիւ պատրաստուած տափակ, կլոր եւ քաղցր հաց, որուն մէջ մետաղէ դրամ մր կը դնեն. հացը կտրելէ եւ բաժնուելէ ետք, որո՛ւն բաժինին մէջ որ ելլէ, ան այդ տարին բախտաւորը կ՚լլայ.

    11. նոյն այդ հացին մէջ դրուած դրամը.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) տարեկան ծրագիր՝ յառաջադրանք.

ածական
    13. երկարատեւ, երկար.

մակբայ
    14. տարուան ընթացքին, տարեկան, իւրաքանչիւր տարի.

    15. երկար ժամանակ։

Հին ժողովուրդներ որդեգրած են լուսնային, լուսն-արեգակնային եւ արեգակնային օրացոյցներ կամ տոմարներ։ Քաղաքակիրթ հին ժողովուրդներէն երեքը միայն՝ եգիպտացիներ, պարսիկներ եւ հայեր գործածած են արեգակնային տարին։

Զանազան ժողովուրդներ, իրենց տոմարին հաշիւները ընելու համար, երբեմն ընտրած են թուական մեկնակէտ մը, որ կը ներկայացնէ իրենց համար յիշատակելի դէպք մը։

Types
Յունական
Ողիմպիական (Ն. Ք. 776 թուական):

Հռոմէական
Հռոմ քաղաքին հիմնումը (Ն. Ք. 21 Ապրիլ, 753):

Քրիստոնէական, փրկչական
Յիսուս Քրիստոսի ծնունդը։

Իսլամական
Մոհամմէտ մարգարէին գաղթը (հէճիրա, հիժրա) Մեքքէէն Եաթրէպ (ապա կոչուած Մէտինէ - 16 Յուլիս, 622 Յ. Ք.)։

Հայերս ունեցած ենք երկու թուական. 1) Հայկայ թուական կամ Բուն թուական հայոց, որուն սկիզբը նկատուած է Հայկ Նահապետի տարած յաղթանակը Բելի վրայ, որ ըստ Հայր Ղեւոնդ Ալիշանի հաշուումներուն՝ տեղի ունեցած է Ն. Ք. 2492 թուականին: 2) Հայոց մեծ թուական, որ կը սկսի 11 Յուլիս, 552ին։

Ամէն ամանոր՝ Յունուար 1ին չէ սկսած։ Բաղդատաբար շատ նոր է այս սովորութիւնը։ 1564ին է, որ Ֆրանսիայի Կարոլոս (Charles) Թ.ի հրովարտակով նոր տարին Յունուար 1ին սկսիլ առաջարկուեցաւ եւ 1567ին պարտաւորիչ դարձաւ։ Հին հռոմէացիներուն համար կը սկսէր Մարտի 1ին: Հայոց մօտ՝ Նաւասարդ ամսուն 1ին, որ սկզբնապէս կը համապատասխանէր Մարտ 9ին: Չինացիք կը սկսին ձմրան գիշերահաւասարին։

Նոր տարի՝ տարեգլուխ, ամանոր. տարուան վերջ. ամավերջ, տարեվերջ. 366 օրով՝ նահանջ տարի:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2264
New!
(beta)
ՏԱՐԻՔ
գոյական 1. քանի տարի ապրած ըլլալը, ապրած տարիներ. հասակ, տի, տիք.

ածական 2. տարեց, տարիքով։

Phrasal Verbs
Տարիքը անցնիլ, տարիքը լեցուիլ
չէզոք բայ
    1. ծերանալ.
    2. որեւէ բանի համար այլեւս պիտանի չըլլալ՝ անկարող ըլլալ։

Տարիքը առնել
ներգործական բայ
    1. չափահաս դառնալ.
    2. ծերանալ.
    3. տարիքը հասած ըլլալ բան մը ընելու՝ կատարելու համար։

Phrases
Յառաջացած տարիք
Ծերութիւն։

Տարիքս գլուխդ
երկար տարիներ ապրելու բարեմաղթութիւն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2265
New!
(beta)
 Usage beta 2 citations 

Usage of matching Word Forms

Also search for "Նոր-Տարի" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com