Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ՇԱՀ
գոյական
    1. օգուտ, վաստակ, առաւելութիւն։
    2. սակ, տոկոս։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 373
New!
ՍՈՒԼԹԱՆ
(արաբերէն sultān)

գոյական
⨀old meaning 1. Ընդհանրապէս՝ մահմետական ազգերի թագաւոր։
‣ Իկոնիոյ սուլթանը։
‣ Եգիպտոսի սուլթանները։
‣ Խաչակիրների երրորդ արշաւանքի ժամանակ հերոս հանդիսացաւ Եգիպտոսի և Ասորիքի սուլթան Սալադինը։

    2. Մասնաւորապէս օսմանական թուրքերի թագաւորը։
‣ Սուլթան Աբդուլ-Մէջիդի օրերով թիւրքահայերն ստացան ազգային սահմանադրութիւն, որը ոչնչացրեց սուլթան Աբդուլ-Համիդը, որ Արիւնոտ Սուլթան կոչվեց հայերին կոտորելու պատճառով։
‣ Սուլթանները միաժամանակ թէ՛ երկրի քաղաքական պետեր էին և թէ իսլամի կրօնապետ։

    3. Երբեմն գործ էր ածվում իբրև յատուկ անուն կանանց և տղամարդկանց (Սուլթան-շահ)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2010
New!
(beta)
1. ՇԱՀ ի (կմ ու)
գոյական
    1. Օգուտ, որ մարդ ստանում է որևէ աշխատանքից կամ ձեռնարկութիւնից, վաստակ։
‣ Այդ գործից նա մեծ շահ է ստանում։
‣ Ի՞նչ շահ ունիս, որ ուրիշների համար այդքան գլուխ ես ցաւեցնում։

    2. Օգտակարութիւն, ինչ որ օգտակար է մէկին։
‣ Հասարակական շահերը անձնական շահերից բարձր պէտք է դասել։
‣ Իմ շահս այս է պահանջում։
‣ Պետական անձը ղեկավարվելու է պետական շահերով։

    3. Փոխ տրված դրամի կամ մթերքի համար իբրև տոկոս վճարված դրամ կամ մթերք։
‣ Նա շահով փող էր տալիս և իւր փողի շահով ապրում։
‣ Նրա փողն ընկած է սնդուկում և շահ չի բերում։
‣ Մի աման ցորեն փոխ տուր, նոր կալին երկու կոտ շահ կտամ։

Phrasal Verbs
⨀old word Շահ ածել զդրամս
չէզոք բայ Փողը շահով տալ։

Շահ է
դիմազուրկ բայ Օգուտ է, օգուտ կայ։
‣ Նրա հեռանալը ինձ շահ է։
‣ Այդ բանը մեզ շահ չէ։

＋dialectal word Շահ անել
ներգործական բայ Օգուտ տալ։
‣ Դեղը քսեցի, բայց շահ չարաւ։

Phrases
Շահի շահ
գոյական Տե՛ս Տոկոս (բարդ)։


2. ՇԱՀ
(պարսկերէն šāh, թագաւոր)

գոյական Ընդհանուր անուն Պարսկաստանի թագաւորների։
‣ Շահ Աբբաս մեծը։
‣ Շահի մայրը։
‣ Արեգակնափայլ շահին ներկայացաւ։
‣ Շահը այցելեց Թաւրիզ քաղաքը։

Շահան շահ,
Շահին շահ
(պարսկերէն šāhān šāh կամ šāhənšāh)

գոյական Թագաւորների թագաւոր, արքայից արքայ, որին հպատակում են ուրիշ թագաւորներ. պարսից թագաւորների տիտղոս։
‣ Իրանի շահինշահը։


3. ՇԱՀ
գոյական Խաղ, պար, ուրախութիւն։

Համեմատել Շախ (1)։


4. ՇԱՀ
գոյական Խաղողի որթի նոր ծլած մատ, աչք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1640
New!
(beta)
＋dialectal word ՇԱՀՔ
գոյական Դրամագլխի բերած շահը, պարտք տրված դրամի տոկոսը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1643
New!
(beta)
ՍՈՒԼԹԱՆ
գոյական
    1. մահմետական երկիրներու մէջ՝ միապետի՝ թագաւորի ժառանգական տիտղոս.
    2. այդ տիտղոսը կրող եւ իշխանութիւնը գործադրող անձը.
    3. ընդհանրապէս՝ միապետ, թագաւոր.
    4. մասնաւորապէս՝ օսմանեան թուրքերու թագաւորը:

Derivatives
— Ածական՝ Սուլթանական:

— Գոյական՝ Սուլթանութիւն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2148
New!
(beta)
ԱՐՔԱՅ
գոյական թագաւոր, վեհապետ։

Types
— Պարսիկներու՝ շահ.

— Արաբներու՝ մելիք, ամիրապետ.

— Բիւզանդիոնի՝ կայսր (փոխարքայ՝ կեսար).

— Թաթարներու՝ խան.

— Սելճուքներու՝ պէկ.

— Թուրքերու՝ փատիշահ, սուլթան.

— Ռուսերու՝ ձար.

— հին Եգիպտացիներու՝ փարաւոն:

Phrases
Արքայ երկնաւոր
գոյական Աստուած.

արքայից-արքայ
գոյական թագաւորներու թագաւոր (Պարթեւներու թագաւորին տրուած տիտղոս, զոր Մեծն Տիգրան խլեց՝ պարտութեան մատնելով զանոնք. չորս թագաւորներ կը հետեւէին անոր շքախումբին՝ հետիոտն, երբ անիկա ձին հեծած կը ճեմէր).

բանաստեղծութեան արքայ
գոյական նշանաւոր՝ տաղանդաւոր բանաստեղծի տիտղոս. օրինակ՝ Վահան Թէքէեան։

Related Words
շահնշահ
գոյական Պարսիկ թագաւորներու տիտղոս.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 255
New!
(beta)
ՇԱՀ
գոյական
    1. որեւէ գործէ՝ գործունէութենէ՝ ձեռնարկէ եւ այլն գոյացած օգուտ. վաստակ, շահոյթ.
    2. պարտքով տրուած դրամի կամ փոխ տրուած առարկայի՝ պարէնի համար՝ վրայ առնուող տոկոս. սակ, վաշխ, կաթ.
    3. գործին՝ կացութեան որեւէ ձեւով նպաստող հանգամանք. օգտակարութիւն, առաւելութիւն.
    4. (Խսկց.) այն ինչ որ կը համապատասխանէ մէկուն ձգտումներուն՝ նպատակներուն՝ նկատառումներուն եւ այլն. հաշիւ.
    5. պարսից՝ պարսիկներու թագաւոր.
    6. (Գաւառական) խաղողի, որթի նորածիլ մատ. աչք։

Types
— Արաբներու՝ էմիր, ամիրապետ:

— Արքայից արքայ՝ շահանշահ, շահնշահ։

— Բիւզանդիոնի, Հռովմի՝ կայսր։

— Թաթարներու՝ խան:

— Թուրքերու՝ սուլթան, փատիշահ։

— ԺԹ. դարու եւ Ի. դարու (որոշ շրջանի) Եգիպտոսի՝ խետիւ:

— Հայոց՝ արքայ:

— Հին Եգիպտոսի՝ փարաւոն:

— Հնդիկներու՝ մահարաճա։

— Ռուսերու՝ ձար:

— Շահ (օգուտ)՝ Բարձր՝ վաշխ:

— Բերող՝ շահաբեր:

— Շահաբեր կեդրոն՝ շահաստան:

— Շահու մաս՝ շահաբաժին։

— Վաճառքը շահաբեր՝ վաճառաշահ:

Phrasal Verbs
Անուն շահիլ
ներգործական բայ համբաւ հանել, վարկ ունենալ։

Բանի մը համար գետին շահիլ
ներգործական բայ նպաստաւոր կարծիք յառաջացնել, նպաստաւոր հող պատրաստել։

Մէկուն սիրտը շահիլ
ներգործական բայ սիրաշահիլ, սիրտը գրաւել:

Շահու աղբիւր դարձնել
ներգործական բայ շահագործման միջոցի վերածել։

Շահու աղբիւր ընել
ներգործական բայ
    1. իբրեւ շահագործելու նիւթ ծառայեցնել.
    2. շահագործելու առիթ գտնել, շահու միջոցի վերածել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1746
New!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

Also search for "Սուլթան-շահ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com