Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Word Forms

լուսով → լոյս (noun)
լուսով → լուս
լուսով → լուսով (adverb)

Matching Lexemes

 Dictionary
ԼՈՅՍ
գոյական
    1. փայլ, ճառագայթ։
    2. ճրագ։

Phrases
աչքի լոյս
սիրական. խնդակցութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 170
New!
ԼՈՒՍՆ
գոյական մէգ, վարագոյր, աչքի հիւանդութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 172
New!
ԼՈՅՍ (ույ) (լուսոյ), լոյսի, լուսի, ＋լուսու
գոյական
    1. Արեգակի, աստղերի և այլ լուսատու մարմինների ոյժը (էներգիան), որով առարկաները տեսանելի են դառնում մեր աչքին։ Հակառակը՝ Խաւար, մութ։
‣ Լոյսը համարվում է եթերի չափազանց արագ թրթռումն։
‣ Լոյսը տարածվում է 300.000 կիլոմետր արագութեամբ մի վայրկեանում։
‣ Լոյսը և ելեկտրականութիւնը միեւնոյն ծագումն ունին։
‣ Աղօտ լոյս։
‣ Պայծառ լոյս։
‣ Շտապենք, լուսով տեղ հասնենք (քանի լոյս է)։

    2. Լուսանալու ժամանակ, առաւօտ։
‣ Լոյսը դեռ չբացված նա վեր էր կենում։
‣ Լուսու աստղը ծագեց։
‣ Արդէն լոյս է։

    3. Ցերեկ ժամանակ, երբ արեգակը երկնակամարի վրայ է։
‣ Օրը ամպ է, ուստի լոյսը աղօտ է։
‣ Որ տունը արեւի լոյս չի մտնում՝ այնտեղ բժիշկը յաճախ է մտնում։

    4. Աչք, տեսողութեան կարողութիւն։
‣ Երկու լոյսը խաւարեցրին։
‣ Աչքիս լոյսը թուլացել է։

    5. Լոյս մատակարարող առարկայ, ճրագ, լամպ ևն։
‣ Մի լոյս բերէք այստեղ։
‣ Լոյսերը դեռ չէին վառել։

    6. Լուսաւորում, լոյս հայթայթելը։
‣ Այսօր եկան լոյսի փողն ուզեցին։
‣ Ես բնակարանը լուսով եմ ուզում։

Նմանութեամբ
    7. Ինչ որ միտքը լուսաւորում է։
‣ Գիտութեան լոյս։
‣ Նա ամեն տեղ լոյս է տարածում։

⨀old meaning 8. Աղբիւր ճշմարտութեան, ըստ կրօնի՝ աստուածութիւն։
‣ Իմանալի՝ յաւիտենական լոյս։
‣ Լոյս ի լուսոյ։

    9. Որոշութիւն, պարզութիւն։
‣ Նա պատճառ ունի լոյսից խուսափելու։
‣ Պէտք է լոյս սփռել այս հարցի վրայ։

ածական
    10. Լուսաւորված, լուսաւոր։
‣ Ներսը լո՛յս է։
‣ Օրուայ լոյս մասը կոչում ենք ցերեկ, խաւար մասը՝ գիշեր։
‣ Լոյս բնակարան։

    11. Պայծառ, սպիտակ։
‣ Լոյս երես։
‣ Լուսի նման մարմին ունէր։

Derivatives
Լուսով
մակբայ Քանի լոյս է, ցերեկ ժամանակ։
‣ Լուսով գործդ վերջացրու։
‣ Լուսով տեղ հասանք։

Phrasal Verbs
⨀old word Ի լոյս գալ
չէզոք բայ Երեւան գալ, լոյս ընկնել։

＋dialectal word Լոյս գցել, Լոյս ընծայել
ներգործական բայ Տպագրութեամբ հրատարակել։
‣ Սայաթ-Նովային լոյս գցեց Գ. Ախվերդեանը։
‣ Ցանկալի է լոյս ընծայել նրա անտիպ աշխատութիւնները։

Լոյսը բացվել, Լոյսն ընկնել, Լոյսը ճեղքվել
չէզոք բայ Լուսանալ, արշալոյսը բացվել։
‣ Լոյսը չբացված վեր են կենում։
‣ Լոյսն ընկել է արդէն։
‣ Լոյսը չճեղքված ճանապարհ ընկան։

Phrases
Լոյս աշխարհ
գոյական Աշխարհը՝ որտեղ ապրում ենք, հակադրութեամբ Մութն աշխարհի, խաւարի թագաւորութեան, Տարտարոսի (հեքիաթներում)։

Բարի լո՜յս
Բարեմաղթութեան ողջոյն՝ առաւօտներն իրար հանդիպելիս։

Լոյսի կտոր
ածական Մարմնով շատ սպիտակ, շատ գեղեցիկ։
‣ Լոյսի կտոր աղջիկ։

Լոյսի պէս
ածական Տե՛ս Լոյսի կտոր։


ԼՈՅՍՆ
գոյական Տե՛ս Լուսն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 842
New!
(beta)
ԼՈՒՍ
գոյական
    1. Արմատ Լոյս՚ի։
＋dialectal meaning 2. Տե՛ս Լոյս։
    3. Տե՛ս Լու (1)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 846
New!
(beta)
＋dialectal word ԼՈՒՍՔ
գոյական Տե՛ս Մասուր (վարդի)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 852
New!
(beta)
ԼՈՒՍՆ (սունք)
գոյական (Ախտաբանական) Աչքի հիւանդութիւն, որ հասնում է մինչև կուրութեան աստիճան, որ առաջ է գալիս՝ սառնատեսակի իւր թափանցիկութիւնը կորցնելուց և որի ժամանակ աչքի վրայ մի բարակ փառ է կապում. սև ջուր (Cataracta)։
‣ Լուսնը բժշկում են օպերացիայի մի քանի միջոցներով։
‣ Մի անգամ բժշկվելուց յետոյ լուսնը կարող է կրկնվել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 851
New!
(beta)
ԼՈՅՍ
գոյական
    1. շող, նշոյլ, ցոլք, փայլ, ճաճանչ, ճառագայթ. Հակառակը՝ մութ, խաւար։

Types
— զօրաւորը՝ շառայլ.

    2. լուսնալու՝ լուսանալու ժամանակ, առաւօտ.

    3. ցերեկ, օր.

    4. ճրագ, լամբար, լամբ. օրինակ՝
‣ լոյսը այս կողմ բեր.

    5. աչքի տեսողութիւն.

    6. նորութիւն, յայտնութիւն. օրինակ՝
‣ նոր լոյս մը ծագեցաւ՝ որ աւելի պիտի լուսաբանէ հարցը.

ածական
    7. լուսաւոր. օրինակ՝
‣ ներսը լոյս է.

    8. պայծառ, սպիտակ. օրինակ՝
‣ լոյս երես.

գոյական
    9. ինչ որ միտքը կը լուսաւորէ. օրինակ՝
‣ գիտութեան լոյս.

    10. աղբիւր ճշմարտութեան (= աստուածութիւն). օրինակ՝
‣ իմանալի՝ յաւիտենական լոյս:

Phrasal Verbs
Լոյս ընծայել
ներգործական բայ
    1. յայտնի դարձնել, երեւան հանել,
    2. տպագրելով հրատարակել.

լոյս աշխարհ հանել
ներգործական բայ մէջտեղ հանել, երեւան հանել.

լոյսը բացուիլ
չէզոք բայ լուսանալ, արշալոյսը բացուիլ.

մութն ու լուսուն ոտքի կանգնիլ
չէզոք բայ շատ կանուխ արթննալ.

Phrases
լոյսի կտոր
ածական շատ գեղեցիկ.

լոյսը աչքս կուրցուց
լոյսը շատ զօրաւոր է.

լոյս-Կիրակի
լուսնալուն Կիրակի ըլլալիք օր.

լոյս իջնէ հոգիին
Աստուած հոգին լուսաւորէ.

Աստուած անոր հոգին իր լոյս երեսին արժանացնէ
երանաւէտ կեանքին արժանացնէ.

լոյսը կարելի չէ թաղել
լոյսը միշտ ինքզինք կը յայտնէ.

լոյսի որդիներ
յոգնակի գոյական Աստուծոյ որդիներ.

աչքիս լոյսը խաւարեցաւ
կուրացայ.

մեր աչքի լոյսին պէս գուրգուրանք անոր վրայ
խնամով պահենք.

բարի լոյս
առաւօտեան մաղթանք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 786
New!
(beta)
ԼՈՒՍՆ
գոյական աչքի հիւանդութիւն՝ որ յառաջ կու գայ երբ լոյսի ճառագայթներ հաւաքող թաղանթը կը կորսնցնէ իր թափանցկոտութիւնը եւ աչքի վրայ բարակ փառ մը կը կապէ եւ արգելք կ՚ըլլայ յստակ տեսողութեան, սեւ ջուր, աչքի վարագոյր.

(Ֆրանսերէն cataracte)։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 801
New!
(beta)
ՄԷԳ
գոյական երկրի վրայ իջած թանձր մառախուղի խաւ. մշուշ, բալ, մառախուղ, մառն, մռայլ, շամանդաղ, թուխպ։

Types
— Աչքի՝ վարագոյր, լուսն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1491
New!
(beta)
ՎԱՐԱԳՈՅՐ
գոյական
    1. խոշոր՝ երկար եւ լայն կտոր, որ վերԷն վար կախուելով կը գոցէ որեւէ բան (պատուհան, պատ եւ այլն).
    2. բեմը հանդիսասրահէն անջատող առագաստ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) թատերական ներկայացումներու մէջ գործողութեան՝ արարի կամ տեսարանի աւարտ՝ երբ վարագոյրը կ՚իջեցնեն կամ կը միացնեն.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան ծածկող շերտ՝ խաւ՝ ծածկոյթ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) մութ՝ աղօտ ակնարկութիւն՝ խօսք, պատրուակ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան պահելու միջոց. քօղ:

Types
— Անկողինի՝ սրսկապան:

— Աչքի՝ լուսն:

— Աչքի (սեւ)՝ մթարութիւն:

— Երկու տեղ իրարմէ անջատող՝ առագաստ:

— Պատերու՝ սրահակ, օթոց, վիժակ:

— Պատուհանի, կառքի (ելեւէջով)՝ ստոր:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2201
New!
(beta)

Similar words
լոյսով
լոյսու
 Usage beta 44 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "լուսով" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com