Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

կեանքս → կեանք (noun)
Singular • Nominative case • First Person Singular Possessive Article ս
Singular • Accusative case • First Person Singular Possessive Article ս
 Dictionary
կեանք գոյական Կենդանութիւն, ողջութիւն, ապրում * եռանդ, աշխոյժ * վարք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 209։


ԿԵԱՆՔ
գոյական
    1. գոյութիւն։
    2. կենցաղ, վարք, ընթացք։
    3. ապրուստ, օրապահիկ, ոգեպահիկ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 231
New!
ԿԵԱՆՔ (կենաց, յոգնակի), կեանքի, կեանքեր
գոյական
    1. Ամբողջութիւնը այն երեւոյթների, որ հետեւանք են օրգանիզմի գործունէութեան և արտայայտվում են սննդառութեամբ, շնչառութեամբ, աճումով ու բազմանալով։ Հակառակը՝ Մահ։
‣ Ո՞րտեղից է կեանքը ծագել, －այս հարցին գիտութիւնը դեռ չի կարող որոշ պատասխան տալ։
‣ Լուսնի վրայ կեանք չկայ, որովհետեւ չկայ այնտեղ օդ և ջուր։
‣ Կեանք ունին ոչ միայն կենդանիները, այլ և բոյսերը։

    2. Որեւէ օրգանիզմի կամ անհատի գործունէութիւնը ծնած օրից մինչեւ մահը։
‣ Արդիւնաւոր կեանք։
‣ Նրա կեանքը շատ փոթորկալից եղաւ։
‣ Դուք ապրում էք մտաւոր կեանքով։

    3. Մարդու կամ օրգանիզմի գոյութեան տեւողութիւնը՝ ժամանակը ծնունդից մինչեւ մահը։
‣ Նրա կեանքը կարճատեւ եղաւ։
‣ Մի ամբողջ կեանք բաւական չէ այդ հսկայական աշխատանքը կատարելու համար։
‣ Թոյն ընդունեց, իւր դժբախտ կեանքին վերջ դրեց։
‣ Կան ծառեր, որոնց կեանքը տեւում է մի քանի հազար տարի։

    4. Ապրելու եղանակ, կենցավարութիւն։
‣ Մարդավայել կեանք։
‣ Հանգիստ կեանք էր վարում։
‣ Այս ի՞նչ կեանք է որ մենք ունինք, կեանք չէ, շան կեանք է։

    5. Պարապմունքի ձեւ, արհեստ։
‣ Աշխարհիկ կեանքից հիասթափվելով ընտրում էին անապատական կեանք։
‣ Ուսանողական՝ զինուորական կեանքեր։
‣ Թուղթ խաղացողի կեանքը։

    6. Ապրուստ, ապրելու միջոց, սնունդ։
‣ Կեանքը շատ է թանկացել։
‣ Նրա կեանքի պայմանները բարուոքվեցին։
‣ Աշխատաւորն այնքան պէտք է ստանայ, որ կարողանայ լիուլի բաւարարել կեանքի պահանջները։

    7. Պայմաններ, որոնց մէջ մարդ ապրում է. վիճակ, դրութիւն, կացութիւն։
‣ «Մեր կեանքի նման ոչ ոք կեանք չունի»։
‣ Ի՞նչպէս կարելի է ձեր կեանքը մեր կեանքի հետ համեմատել։

    8. Գոհ վիճակ, բախտաւորութիւն։
‣ Ա՜յ կեանք, ես հասկանում եմ այսպիսի կեանքը։
‣ Նա ստացաւ այն ամենը՝ ինչ որ կեանքը կարող էր տալ։
‣ Լաւ կեանք է վարում։

    9. Նկարագրութիւն կեանքի, կենսագրութիւն, վարքագրութիւն։
‣ Երեւելի մարդկանց կեանքը նրան շատ էր հետաքրքրում։
‣ Ռընանի նշանաւոր աշխատութիւնն է «Յիսուսի կեանքը»։

Նմանութեամբ
    10. Մարդկային հասարակութիւնների, կենդանիների գոյութեան ընթացքը, նրանց կրած յաջորդական փոփոխութիւններն ու պայքարը։
‣ Պատմութեան առարկան է ժողովուրդների կեանքը։
‣ Այս պարլամենտը կարճատեւ կեանք ունեցաւ։
‣ Հասարակական կեանքը երջանիկ է, երբ վերացված են դասակարգերը։
‣ Կեանքը ծովերի խորքերում։

    11. Անգործարանաւոր առարկայի գոյութեան ընթացքը, նրա կրած յաջորդական փոփոխութիւնները։
‣ Երկրաբանները մի քանի հարիւր միլիոն տարիների կեանք են վերագրում երկրագնդին։
‣ Ո՜րքան հետաքրքրական է ուսումնասիրել մի կաթիլ ջրի կեանքը։

Փոխաբերաբար
    12. Շարժում, գործունէութիւն, կենդանութիւն։
‣ Քաղաքում կեանքը եռում է։
‣ Նաւահանգստում կեանքը մեռած է։
‣ Դեռ լոյսը չծագած՝ այստեղ սկսվում է աշխատաւորական կեանքը։
‣ Նրա գրուածքներում կեանք չկայ։

    13. Աշխոյժ, զուարթութիւն, եռանդ։
‣ Ո՜րքան կեանք կայ նրա աչքերում։
‣ Կեանքը վխտում է մանկական հասակում։

    14. Ինչ որ կենդանութիւն է տալիս, մէկի բախտաւորութիւնն է կազմում։
‣ Դու իմ կեանքն ես, առանց քեզ չեմ կարող ապրել։
‣ Հիանալի՜ է, գինի չէ, կեանք է։

⨀old meaning 15. Գոյք, կարողութիւն։

Derivatives
Կեանքումս (կեանքումդ, կեանքումը, կեանքներումս …), Իմ կեանքումս (քո, իւր, մեր …)
մակբայ ամբողջ կեանքում։
‣ Կեանքումս արաղ չեմ խմել։
‣ Էլ նա կեանքումը չի տեսնի այդպէս բան։
‣ Կեանքներումս սրա նման օր չէինք տեսել։

＋dialectal word Կենօքը
մակբայ Տե՛ս Կեանքումս, կեանքումը։

Ցկեանս
մակբայ Քանի որ կեանք ունիմ (ունիս, ունի). մինչև ի մահ։
‣ Ցկեանս ձեզ երախտապարտ պիտի մնամ։

Phrasal Verbs
⨀old word Ի կենաց արկանել
ներգործական բայ Կեանքից զրկել, սպանել։

Կեանք վարել կամ, Կեանք քաշել
չէզոք բայ Լաւ ապրել, բաւականութիւններ վայելել։
‣ Այնպէս կեանք է վարում (կամ քաշում), որ ո՛վ ասես չի նախանձի։

Կեանք վէր դնել, Կեանք վէ դնել, Կեանք տալ
չէզոք բայ Մի նպատակի համար կեանքը չխնայել, պատրաստ լինել մեռնելու։
‣ Ես նրա համար կեանքս վէ կդնեմ (կամ վէր եմ դրել)։
‣ Կեանք էր տալիս այն աղջկան համար։

Կեանքի վրայ դողալ
չէզոք բայ Սաստիկ զգոյշ լինել, երկչոտ լինել մահուան երկիւղից։
‣ Նա այդպիսի վտանգաւոր գործի ընդունակ չէ. նա իւր կեանքի վրայ դողում է։

Մէկի կեանքի վրայ դողալ
չէզոք բայ Շատ զգուշանալ, մեծ խնամք տանել մէկի վրայ։
‣ Նա միշտ իմ ապահովութեան մասին է մտածում, կարելի է ասել՝ կեանքիս վրայ դողում է։

Phrases
Հանդերձեալ կեանք, Յաւիտենական կեանք
գոյական (իբրև հակադրութիւն անհատի կեանքի այս աշխարհում), ըստ կրօնական վարդապետութիւնների՝ անմահ կեանք, որ պիտի վայելեն մարդկանց հոգիները մահից յետոյ։

Երբեմն ասվում է կատակով. հանդերձեալ կեանքում հաշիւ կտեսնենք կամ էն կեանքում հաշիւ կտեսնենք, քեզ հետ հաշիւ չունիմ տեսնելու։

Կեանքի գնով
մակբայ Իւր կեանքը վտանգի ենթարկելով, մահը աչքն առնելով։
‣ Նա իւր կեանքի գնով փրկեց նաւաբեկեալներին։

Կեանքի և մահի խնդիր, Կեանքի և մահուան խնդիր
գոյական Կարեւոր հանգամանք, որից կախված է մէկի կեանքը կամ մահը։
‣ Ո՞ր պարտիան կյաղթէ. դա մեզ համար կեանքի և մահի խնդիր է։
‣ Այդ փաստաթուղթը կգտնե՞ն թէ ոչ, －դա ինձ համար կեանքի և մահուան խնդիր էր։

Կենաց ծառ
գոյական
    1. (Կրօնական) Ըստ Աստուածաշնչի աւանդութեան՝ մի ծառ եդեմական դրախտում, որի պտուղն ուտողը յաւիտեան կապրէր։

(Համեմատել Անմահական խնձոր)։

    2. (Բուսաբանական) Նոճիի մի տեսակ. Տե՛ս Կենածառ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1052
New!
(beta)
ԿԵԱՆՔ
գոյական
    1. որեւէ գոյացութեան ծնած օրէն մինչեւ մահը անցուցած ժամանակը՝ տեւողութիւնը.

    2. գործարանաւոր մարմիններով (մարդու՝ կենդանիի՝ բոյսի) ծնելու՝ շնչելու՝ սնանելու՝ աճելու՝ բազմանալու՝ գործելու վիճակ եւ կարողութիւն, ծնունդ, գոյութիւն, ապրում, ողջութիւն. Հակառակը՝ մահ։

    3. ապրելու եղանակ, կենցաղ, կենցաղավարութիւն, վարք, ընթացք.

    4. ապրելու միջոց, ապրուստ, սնունդ, օրապահիկ, ոգեպահիկ.

    5. նկարագրութիւն կեանքի, կենսագրութիւն, վարքագրութիւն.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) շարժում, գործունէութիւն, կենդանութիւն, կենսունակութիւն.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) աշխուժութիւն, խանդավառութիւն, եռանդ, ոգեւորութիւն, աւիւն.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) երջանկութիւն, բախտաւորութիւն.

    9. վիճակ, դրութիւն, կացութիւն.

    10. ասպարէզ. օրինակ՝
‣ աշխարհիկ կամ հոգեւոր կեանք.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) արեւ. օրինակ՝
‣ կեանքս խաւարեցաւ.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) գոյք, կարողութիւն, ունեցած-չունեցածը.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) աշխարհ, մարդկութիւն. օրինակ՝
‣ Է՜հ, ի՞նչ ընես, կեանքը այսպէս է։

Types
ասդենական կեանք
գոյական անցաւոր կեանք, ապրում այս աշխարհի մէջ.

հանդերձեալ կեանք, յաւիտենական կեանք
գոյական անմահ՝ անանց կեանք, ապրում երկինքի արքայութեան մէջ.

Phrasal Verbs
կեանք վարել
չէզոք բայ ապրիլ.

կեանք տալ
ներգործական բայ 1. կենդանացնել,

չէզոք բայ 2. զոհուիլ.

կեանք բաշխել
ներգործական բայ
    1. խնայել, չսպաննել,
    2. կեանք սփռել.

կեանքը մաշել
ներգործական բայ չարչարել.

կեանքը մաշիլ
չէզոք բայ տառապիլ.

կեանքի վրայ դողալ
չէզոք բայ շատ զգոյշ ըլլալ որ կեանքին վնաս չհասնի.

մէկուն կեանքին վրայ դողալ
չէզոք բայ շատ գուրգուրալ մէկուն վրայ որ անոր վնաս մը չհասնի.

կեանքէն ձեռք քաշել
չէզոք բայ ինքզինքը՝ կեանքը վտանգել.

Phrases
կեանք տուող
ածական կենսատու.

մինչեւ կեանքին վերջը
մակբայ ցկեանս, ցմահ.

կեանքով լի, կեանքով լեցուն
ածական կենսալից, կենսաւէտ.

երկար կեանք ունեցող
երկարակեաց,

կարճ կեանք ունեցող
սակաւակեաց.

Աստուած երկար կեանք տայ
երկար ապրիս, երկար ապրի.

Աստուած կեանք տայ
ապրիս.

կեանքը քեզի
մեռաւ.

կեանքս կէս եղաւ
    1. կեանքս կիսուեցաւ, կեանքէս գնաց,
    2. շատ տանջուեցայ.

կեանքը մազի թելէն կախուած է
մօտալուտ մահուան վտանգին մէջ է.

կեանքս քեզի պարտական եմ, կեանքս քեզի կը պարտիմ
քու շնորհիւդ կ՚ապրիմ.

կեանքի գնով
մակբայ մահը աչք առնելով.

կեանքի դէմ մահափորձ
գոյական մէկը սպաննելու փորձ՝ դաւադրութիւն.

կեանքի եւ մահուան խնդիր է սա, մահու եւ կենաց խնդիր է սա
շատ կարեւոր խնդիր է ասիկա.

կեանքի ծառ, կենաց ծառ
գոյական եդեմական դրախտի անմահական պտուղ ունեցող ծառ, որմէ ուտողը չի մեռնիր:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1000
New!
(beta)
 Usage beta 14 citations 

Usage of matching Word Forms

New! Explore the usage of the word form կեանքս in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "կեանքս" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com