Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

նախանձէ → նախանձիլ (verb)
Imperative Mood • Singular
նախանձէ → նախանձ (noun)
Singular • Ablative case
 Dictionary
նախանձ գոյական (չար) Մախանք * (բարի) նախանձախնդրութիւն:
նախանձիլ չէզոք բայ Մախալ, խանդիլ, աչք տնկել, յաչաղիլ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 328։


ՆԱԽԱՆՁԻԼ
չէզոք բայ
    1. ցանկալ, տենչալ, ըղձալ։
    2. չարակնիլ, չարանալ, խանդալ, յաչաղիլ, մախալ։


ՆԱԽԱՆՁ
գոյական յաչաղանք, մախանք։

Phrases
բարի նախանձ
նախանձախնդրութիւն, փոյթ, եռանդ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 359
New!
ՆԱԽԱՆՁԵԼ նախանձեցայ կմ նախանձեցի
չէզոք բայ
    1. Չարանալ, սրտնեղել, տխրել՝ տեսնելով ուրիշի աջողութիւնը կամ բախտաւորութիւնը, որից զուրկ է ինքը։
‣ Նա այնքան ընդունակ և առաջադէմ էր, որ բոլոր ընկերները նախանձում էին նրա վրայ։
‣ Իմ ինչի՞ն պէտք է նախանձին, գեղեցկութեա՞նս թէ հարստութեանս։

    2. Չար զգացմունք՝ ատելութիւն տածել դէպի մէկը նրա աջողութեան կամ բախտաւորութեան պատճառով և ջանալ վնասել նրան։
‣ Իւր ախոյեանի հանճարին նախանձելով՝ նրան թոյն տուեց սպանեց։

    3. Խանդալ, չարանալ՝ նկատելով որ իւր սիրած անձը ուրիշին է սիրում կամ ուրիշին գերադասութիւն տալիս։
‣ Կինը սաստիկ նախանձում էր իւր նախկին ընկերուհուն, որովհետև իւր ամուսինը նրա հետ շատ սիրաբանում էր։

    4. Մի առաւելութիւն մէկի մէջ նկատել, ցանկալ նրա նման լինել։
‣ Ես նախանձում եմ քո առողջութեան. ―Իսկ ես նախանձում եմ քո հաստատակամութեան ու աշխատասիրութեան։

⨀old meaning 5. Բարի նախանձ զգալ, նախանձախնդիր լինել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1580
New!
(beta)
ՆԱԽԱՆՁ (նախանձու)
գոյական
    1. Տխրութիւն, սրտնեղութիւն, չար զգացում, որ մարդ ունենում է՝ տեսնելով ուրիշի աջողութիւնը կամ բախտաւորութիւնը, որից ինքը զուրկ է. մախանք, չարակնութիւն։
‣ Տգեղ քոյրը նախանձից սպանեց սիրուն քրոջը։
‣ Նախանձը մաշում էր նրան, և նա հնարներ էր որոնում, որ ինձ վնասէ։
‣ Նախանձը կուրացնում է մարդուն (ասացուած)։
‣ Չար նախանձը թելադրում է՝ վնասել ուրիշին, տրտմել նրա աջողութեան պատճառով. բարի նախանձը թելադրում է՝ ձգտել նմանել ուրիշին, նրա պէս աջողութեան հասնել։

    2. Սիրող մարդու սրտնեղութիւն, զայրոյթ՝ երբ նա նկատում է, որ իւր սիրած անձը ուրիշին նախընտրութիւն է տալիս։
‣ Դու այդ երիտասարդի հետ այդքան սիրալիր մի՛ լինիր, դու ամուսնուդ նախանձն ես շարժում։
‣ Օթէլլօ ողբերգութեան առանցքը կազմում է Օթէլլօի նախանձը։

    3. Բարի նախանձ
գոյական Տե՛ս Նախանձայուզութիւն։

ածական
＋dialectal meaning 4. Նախանձող, նախանձոտ։
‣ Նա շատ նախանձ մարդ է, աչքը չի վերցնում, որ ուրիշին գովեն։
‣ Այս սուտը նրա մասին հնարել են նրա նախանձ ընկերները։

Phrasal Verbs
⨀old word Նախանձ արկանել
ներգործական բայ Նախանձը շարժել՝ գրգռել, նախանձեցնել։

⨀old word Նախանձ առնուլ (առի), ⨀old word Նախանձ բերել, ⨀old word Նախանձ դնել, ⨀old word Ի նախանձ մտածել, ⨀old word Ի նախանձ բերել (բերայ)
չէզոք բայ Նախանձ զգալ, նախանձը շարժվել, նախանձել։

⨀old word Ի նախանձ ածել
ներգործական բայ Նախանձը շարժել, գրգռել մի բան ձեռք բերելու։

⨀old word Նախանձ առնել (արարի)
չէզոք բայ Չար նախանձով նայել, չար աչքով տալ, աչքիլել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1579
New!
(beta)
ՆԱԽԱՆՁԻԼ
չէզոք բայ
    1. մէկուն բարելաւութիւնը՝ յաջողութիւնը՝ առաւելութիւնը եւ այլն տեսնելով՝ չկարենալ տանիլ. տխրիլ, չարանալ.
    2. մէկուն առաւելութիւնները՝ գերազանցութիւնը տեսնելով՝ անոր հասնելու՝ նմանելու փափաքով լեցուիլ, բարի նախանձով լեցուիլ. ըղձալ, ցանկալ, տենչալ, փափաքիլ.
    3. եռանդուն ըլլալ, ջանալ, փութալ.
    4. չկամութիւն ցուցաբերել, բարեացակամ չըլլալ։


ՆԱԽԱՆՁ
(Բառը կազմուած է նախ եւ անձ արմատ բառերէն։ Կը նշանակէ ամէն անձէ՝ բանէ առաջ իր անձը, իր անձին պահանջները։)

գոյական
    1. չարութիւն՝ տխրութիւն՝ տհաճութիւն՝ ցաւ՝ որ մէկը կը զգայ ուրիշի մը առաւելութիւններուն՝ բարելաւութեան՝ յաջողութեան՝ երջանկութեան համար.
    2. վատ զգացում, ընկերոջ բարիքին չհանդուրժել ու ջանալ կորսնցնել տալը.
    3. խանդ, փոյթ, եռանդ։

Հոմանիշ՝ վրէժ, չարակնութիւն, յաչաղութիւն, մախանք, կատաղութիւն։

Types
— Բարի նախանձ՝ նախանձախնդրութիւն, նախանձայուզութիւն:

Phrasal Verbs
Նախանձը բերել, Նախանձը շարժել
ներգործական բայ նախանձ յառաջացնել, նախանձի զգացում յարուցել:

Նախանձը գալ
չէզոք բայ նախանձ ծագիլ, նախանձի զգացում ունենալ:

Նախանձը սիրտը ծակել
չէզոք բայ նախանձով տանջուիլ՝ չարչարուիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1661
New!
(beta)
ՏՆԿԵԼ
ներգործական բայ
    1. բոյսի մը արմատը կամ սերմերը եւ այլնը հողի մէջ դնելով կամ ցանելով հողով ծածկել, որպէսզի արմատանայ եւ աճի. ցանել, տնկարկել, տնկագործել.
    2. տնկին հողի մէջ դնել, որպէսզի արմատանայ եւ աճի.
    3. մխել, խրել, վարսել.
    4. կանգնեցնել, շինել, ցցել, հաստատել.
    5. դնել.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) մեկնել, երկարել, բարձրացնել.
    7. (Փոխաբերական իմաստ Արհմ.) մեռնիլ, սատկիլ.
    8. դուրս ցցել։

Types
— Աչք՝ նախանձիլ, ցանկալ։

— Աչքերը՝ սեւեռել, յառել, գամել։

— Մազերը՝ քստմնիլ:

— Քիթը՝ հպարտանալ:

Phrasal Verbs
Ականջները տնկել
ներգործական բայ ականջները ցցել, ուշադիր մտիկ ընել:

Յիշատակարան տնկել, կոթող տնկել
ներգործական բայ կանգնել, կոթողել:

Ոտքերը տնկել
ներգործական բայ
    1. անհոգ կերպով պառկիլ, գործերը երեսի վրայ ձգել.
    2. մեռնիլ, սատկիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2295
New!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

New! Explore the usage of the word form նախանձէ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "նախանձէ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com