Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
նայ ածական Կակուղ (տառ՝ լ, ղ, մ, ն, ր):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 331։


ՆԱՅ
ածական թաց, մեղմ, կակուղ (բաղաձայն տառեր՝ լ, ղ, մ, ն, ր)։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 361
New!
1. ՆԱ
ցուցական դերանուն Տե՛ս Սա՚ի տակ։


⨀old word 2. ՆԱ
շաղկապ
    1. Կապում է երկու նախադասութիւն, վերջինով հերքելով կամ լրացնելով առաջինը. ընդհակառակը, այն-ինչ, մինչդեռ, մանաւանդ որ, առաւել եւս որ։
    2. Գործ է ածվում ուրիշ շաղկապների հետ կից։

Phrases
⨀old word Նա աւանիկ
շաղկապ
    1. Այն-ինչ, մինչդեռ։
    2. Բայց այժմ, իսկ։

⨀old word Նա՛ եւս
շաղկապ Տե՛ս Նաեւ։

⨀old word Նա՛ զի
շաղկապ Մանաւանդ որ, առաւել եւս որ։

⨀old word Նա՛ թէ, ⨀old word Նա՛ մանաւանդ թէ
շաղկապ մանաւանդ որ, մանաւանդ եթէ։

⨀old word Նա ուրեմն
շաղկապ
    1. Ապաքէն, անշուշտ։
    2. Թերեւս, թւում է թէ։

Տե՛ս եւ Նէ (3)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1572
New!
(beta)
1. ՍԱ,
ԴԱ,
ՆԱ
(զսա, սորա, սմա, ի սմանէ, սովաւ, սոքա, զսոսա, սոցա, ի սոցանէ, սոքաւք կմ սոքօք), սրան, սրա, սրանից, սրանով, սրանում, սրանք, սրանց, սրանցից, սրանցով, սրանցում, հնացած ձևեր են այժմեան լեզւում՝ սորա, սորան, սորանից ևն, նոյնպէս և սոքա, սոցա, սոցանից, սոցանով, սոցանում։ Նոյն կերպով հոլովվում են նաև դա, նա։

ցուցական դերանուն Ցուցական գոյական դերանուններ առաջին, երկրորդ և երրորդ դէմքերի, որոնք գործ են ածվում՝ փոխանակ անձի կմ առարկայի անունը տալու.

սա՝ ցոյց է տալիս անձը կամ առարկան, որ խօսողին մօտ է, դա՝ երբ մօտ է երկրորդ դէմքին, նա՝ երբ հեռու է խօսողից և լսողից։
‣ Սա՝ մեծ որդիս է, իսկ նա, որին պարտիզում տեսար՝ միջնեկս է։
‣ Դու նրան արձակիր, իսկ սրան դեռ առ ժամանակ կպահենք։
‣ Ահա՛ հարիւր րուբլի. սրանով առ ժամանակ բաւականացիր. －Դրանով ո՞ր մի կարիքս պիտի հոգամ։

(Գրաբարում եբրեմն պատահում է սա՚ի անսովոր յոգնակի սեռական հոլով՝ սայց, փոխանակ սոցա։ Գրաբարում այս դերանուններն երբ դիմորոշ յօդերով են գործ ածվում՝ գրվում են յ՚ով. սայս, դայդ, նայն)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1929
New!
(beta)
1. Յ,
յ,
յի
գոյական


2. Յ
Նախադրութիւն, որ գործ է ածվում գրաբարում Ի նախդրի փոխարէն, որոշ հոլովներ կազմելիս՝ ձայնաւորով սկսվող բառերի առաջ

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1529
New!
(beta)
ՆԱՅ (այ)
ածական
⨀old meaning 1. Խոնաւ, նամ։

Phrases
Նայ տառ, Նայ տարր
գոյական Խոնաւ տարր, ջուր, ծով։

    2. (Քերականական) Մեղմ արտասանութիւն ունեցող բաղաձայն տառեր, որոնք հեշտութեամբ կցվում են ուրիշ բաղաձայնների։
‣ Նայ տառերն են ղ(լ), մ, ն, ր։
‣ Եթէ բաղաձայնին յաջորդում է նայ բաղաձայն՝ երկուսը միասին փոխադրվում են տողադարձի ժամանակ, օրինակ. փա-ռա-տրել, աս-տղա-բաշխ, սեր-մնա-կալել (բայց կազ-մել, սաղ-մի)։

գոյական
⨀old meaning 3. Նամութիւն, խոնաւութիւն։

⨀old meaning 4. Նա դերանունը (երբ նրան յաջորդում է դիմորոշ յօդ, կամ երբ բարդվում է (նայն, նայապէս)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1588
New!
(beta)
⨀old word ՆԱՅՆ
ցուցական դերանուն Նա, դիմորոշ ն յօդով, (որ յարաբերականից յետոյ), (օրինակ. զոր նայն ասէ = այն՝ զոր նա ասէ)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1589
New!
(beta)
ԱՅԴ,
ԱԴ,
ԴԱ,
ԱՅՍ,
ԱՍ,
ՍԱ,
ԱՅՆ,
ԱՆ,
ՆԱ
ցուցական ածական 1. ցուցական ածական են, երբ գործածուին անունի մը հետ. օրինակ՝
‣ այդ տունը.

ցուցական դերանուն 2. իսկ ցուցական դերանուն են, երբ առանց գոյականի կը գործածուին բայի մը հետ. օրինակ՝
‣ այդ էր ուզածս:

Այս, աս, սա կը գործածուին մօտը եղող բան մը ցոյց տալու համար. այդ, ադ, դա՝ դիմացինը, իսկ այն, ան, նա՝ հեռուն եղողը:

Սա, դա, նա կը գործածուին բան մը շեշտակի ցոյց տալու համար:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 64
New!
(beta)
ԱՅՆ,
ԱՆ,
ՆԱ
դերանուն
    1. Տե՛ս ԱՅԴ, ԱԴ, ԴԱ
    2. անձնական դերանուն են, գոյական դէմք, երբ առանձին կը գործածուին.
    3. (Եբրայեցերէնարաբերէն ջուրի ակ, աղբիւր)։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 70
New!
(beta)
ՆԱ
դերանուն
    1. անձնական, եւ ցուցական դերանուններու Գ. դէմք եզակի։ Կը շարունակուի գործածուիլ արեւելահայոց մէջ։ Արեւմտահայերս կը գործածենք շրջուած՝ ան ձեւը.

    2. (Գրաբար) եղանակաւորիչ բառ՝ ահա, ահաւասիկ իմաստով։ Պահած ենք կարգ մը բառակապակցութիւններու մէջ՝ կցելով բառերուն. օրինակ՝
‣ նա եւ նաեւ, նա՛ մանաւանդ - նա՛մանաւանդ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1651
New!
(beta)
Յ
    1. մեր այբուբենին 21րդ տառը։ Կարելի է ըսել, թէ ունի երեք ձեւի հնչիւն. ա) բառերուն սկիզբը հագագային բաղաձայն հի հնչիւն. բ) բառերուն մէջ՝ կիսաձայնի. գ) բառերուն վերջաւորութեան գրեթէ անձայն է։

    2. Բառերուն սկիզբը, բազմաթիւ բառերու պարագային, ձեւափոխուած եւ ձայնափոխուած ի տառը կը փոխարինէ: Գրաբարի մէջ ի նախդիրով հոլովներու պարագային - նախդրիւ տրական, նախդրիւ վերջահոլով տրական (ներգոյական) եւ բացառական - երբ տուեալ բառը ձայնաւորով սկսէր, ին կը վերածուէր յի. օրինակ
‣ նախդրիւ տրական, ի առաջ = յառաջ (դէպի առաջ). ներգոյական, ի անձին = յանձին (անձին մէջ). բացառական, ի Աստուծոյ = յԱստուծոյ (Աստուծմէ):

Միջանկեալ նշենք, որ տառադարձութեան հին օրէնքով, օտար լեզուներու (այբուբեններու) J տառը տառադարձած ենք Յ. օրինակ՝ Jesus (Յիսուս), Juda (Յուդա), Joseph (Յովսէփ):

Բառասկիզբին յառաջացած յ տառը աշխարհաբարի անցած կարգ մը բառերուն մէջ պահած է իր գոյութիւնը, կարծէք արմատին հետ ձուլուելով, միս ու ոսկոր կազմելով, ինչպէս՝ յառաջ, յարգ (իրենցմէ կազմուած բազմաթիւ բառերու մէջ ալ պահելով յ տառը) կամ սակաւադէպ գործածութիւն ունեցող գրաբարեան քարացած կապակցութիւններու մէջ. օրինակ յաւարտ սուրբ պատարագի, յոտնկայս երգել, յօգուտ եւ այլն։

Իմաստային գետնի վրայ ունի երեք նշանակութիւն. ա) նպատակային իմաստ՝ համար, իբրեւ, որպէս. օրինակ՝ յանուն ազատութեան (ազատութեան համար՝ անունով). բ) շարժման՝ ուղղութեան իմաստ՝ դէպի. օրինակ՝ յառաջ (դէպի առաջ). գ) յանգման իմաստ՝ մինչեւ. օրինակ՝ մինչեւ յաւան (մինչեւ աւանը):

    3. Բառամէջի յ տառը ունի կիսաձայնի, ձայնաւոր ե տառի հնչիւն. օրինակ՝
‣ կայան (կաեան), այս (աես) ես այլն։ Բառասկիզբին եւ բառամէջին, երբ ա տառին յ տառը յաջորդած է եւ այս վերջինին ալ բաղաձայն մը. օրինակ՝
‣ այծ, այս, ա եւ յ տառերը իրարու փարելով՝ ստացուած է աե երկբարբառային հնչիւնը։ Կարգ մը գաւառաբարբառներու մէջ, առանց բառակազմութեան, հոլովման կամ խոնարհման, երկբարբառը հնչիւնափոխութեան ենթարկուած է. օրինակ՝
‣ այծ = էծ, այսօր = էսօր, գայլ = գէլ, հայր = հէր, սայլ = սէլ։

    4. Բառավերջի յ տառը, ինչպէս ըսուեցաւ, գրեթէ անձայն է ներկայիս։ Սովորաբար զայն կը կանխեն ա եւ ո տառերը։ Միավանկ բառերու պարագային, բառավերջի յ տառը, աին, էին եւ ոին միանալով, ընդհանրապէս երկբարբառային հնչիւն կ՚ունենայ. օրինակ՝
‣ բայ, ճայ, թէյ, մէյ մը, խոյ, Նոյ։ Կան կարգ մը բացառութիւններ - լայ, տայ, գայ, գոյ, եւ այլն: Բառակերտումի, հոլովման եւ խոնարհման ատեն, բառավերջի յ տառը կը կորսուի, եթէ իրեն յաջորդէ բաղաձայն մը, օրինակ՝
‣ ծառայ - ծառաներ. իսկ նոյն պարագաներուն, եթէ իրեն յաջորդէ ձայնաւոր մը, անձայն յն կը վերածուի կիսաձայնի. օրինակ՝
‣ ծառայ - ծառայել -ծառայութիւն - ծառայեցի։

Իբրեւ թուանշան կը նշանակէ 300 Յ (գլխագիր Յ առանց միջակէտի) եւ 300րդ Յ. (գլխագիր Յ. միջակէտով):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1583
New!
(beta)
ԿԱԿՈՒՂ
ածական ոչ-կարծր կամ պինդ, փափուկ, թոյլ։

Types
— Միս՝ փափուկ.

— ձայն, կերպ՝ մեղմ, անոյշ, քաղցր.

— թոյլ բարքով՝ թուլամորթ, մեղկ, կնատի.

— բնութիւն՝ դիւրընկալ.

— մետաղ՝ կռանելի, կռելի.

— բնաւորութիւն՝ դիւրահամբոյր, հեզահոգի.

— բաղաձայններ՝ նայ:

Հակառակը՝ կարծր։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 946
New!
(beta)
ՆԱՅ
ածական
    1. թաց, խոնաւ.
    2. (Լեզուաբանական) կողքային եւ թրթռուն ձայնորդ հնչիւններու պայմանական անուանում.
    3. ձայնորդ՝ տկար՝ կակուղ հնչիւններու անուանում:

Հայ լեզուին նայ կամ կակուղ տառերն են՝ լ, ղ, մ, ն, ր, ռ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1672
New!
(beta)

Similar words
մա-հ
Also search for "նա-յ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com