Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

շահէ → շահ (noun)
Singular • Ablative case
շահէ → շահիլ (verb)
Imperative Mood • Singular

Matching Word Forms

շահէ → շահել
Շահէ → Շահէ

Matching Lexemes

 Dictionary
շահ գոյական Օգուտ, նպաստ, հասոյթ * պարսից արքայ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 345։
շահիլ ներգործական բայ Վաստկիլ, օգուտ քաղել * յաղթել, գրաւել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 346։


ՇԱՀԷՆ
գոյական
    1. ճուռակ։
    2. (արու՝) քուպիճ, գիշատիչ թռչուն։


ՇԱՀԻԼ
ներգործական բայ
    1. վաստկիլ։
    2. օգտուիլ։
    3. յաղթել։
    4. (խաղի մէջ՝) յաղթել։
    5. (դրամախաղի մէջ՝) կթել, ջնթել։
    6. (մրցումի մէջ՝) գլել, գերազանցել։
    7. (փորձառութիւն՝) ստանալ, ձեռք բերել։
    8. (սիրտ՝) գրաւել։

Phrases
(գաղափար մը) գետին շահիլ
հետզհետէ տարածուիլ։


ՇԱՀ
գոյական
    1. օգուտ, վաստակ, առաւելութիւն։
    2. սակ, տոկոս։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 373
New!
1. ՇԱՀ ի (կմ ու)
գոյական
    1. Օգուտ, որ մարդ ստանում է որևէ աշխատանքից կամ ձեռնարկութիւնից, վաստակ։
‣ Այդ գործից նա մեծ շահ է ստանում։
‣ Ի՞նչ շահ ունիս, որ ուրիշների համար այդքան գլուխ ես ցաւեցնում։

    2. Օգտակարութիւն, ինչ որ օգտակար է մէկին։
‣ Հասարակական շահերը անձնական շահերից բարձր պէտք է դասել։
‣ Իմ շահս այս է պահանջում։
‣ Պետական անձը ղեկավարվելու է պետական շահերով։

    3. Փոխ տրված դրամի կամ մթերքի համար իբրև տոկոս վճարված դրամ կամ մթերք։
‣ Նա շահով փող էր տալիս և իւր փողի շահով ապրում։
‣ Նրա փողն ընկած է սնդուկում և շահ չի բերում։
‣ Մի աման ցորեն փոխ տուր, նոր կալին երկու կոտ շահ կտամ։

Phrasal Verbs
⨀old word Շահ ածել զդրամս
չէզոք բայ Փողը շահով տալ։

Շահ է
դիմազուրկ բայ Օգուտ է, օգուտ կայ։
‣ Նրա հեռանալը ինձ շահ է։
‣ Այդ բանը մեզ շահ չէ։

＋dialectal word Շահ անել
ներգործական բայ Օգուտ տալ։
‣ Դեղը քսեցի, բայց շահ չարաւ։

Phrases
Շահի շահ
գոյական Տե՛ս Տոկոս (բարդ)։


2. ՇԱՀ
(պարսկերէն šāh, թագաւոր)

գոյական Ընդհանուր անուն Պարսկաստանի թագաւորների։
‣ Շահ Աբբաս մեծը։
‣ Շահի մայրը։
‣ Արեգակնափայլ շահին ներկայացաւ։
‣ Շահը այցելեց Թաւրիզ քաղաքը։

Շահան շահ,
Շահին շահ
(պարսկերէն šāhān šāh կամ šāhənšāh)

գոյական Թագաւորների թագաւոր, արքայից արքայ, որին հպատակում են ուրիշ թագաւորներ. պարսից թագաւորների տիտղոս։
‣ Իրանի շահինշահը։


3. ՇԱՀ
գոյական Խաղ, պար, ուրախութիւն։

Համեմատել Շախ (1)։


4. ՇԱՀ
գոյական Խաղողի որթի նոր ծլած մատ, աչք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1640
New!
(beta)
ՇԱՀԷՆ (ենի)
(պարսկերէն šāhēn)

գոյական Տե՛ս Ճուռակ (2)։

Phrases
Շահէնի աչքեր
յոգնակի գոյական Խոշոր աչքեր։


1. ՇԱՀԵԼ շահեցի և շահեցայ
ներգործական բայ
    1. Շահ՝ վաստակ ունենալ։
‣ Մածուն ծախելով շատ փող շահեց։
‣ Հազար րուբլի դրամագլուխ ունէր և նրանով տարեկան շահում էր երկու հազար։
‣ Հնոտիներ գնելով ու ծախելով նա շահում էր իւր ապրուստը։
‣ Այս առեւտրից նա շատ չի շահվում։

    2. Խաղարկութեան ժամանակ դրամ վաստակել, տանել։
‣ Նա մի տոմս ունէր, որ երկու անգամ մեծ գումար շահեց։
‣ Այս խաղարկութեան մէջ ամեն մի տոմսակ շահում է։

    3. Օգուտ ունենալ, որեւէ բան վաստակել։
‣ Քո բողոքներով ոչինչ չես շահի, միայն աւելի կգրգռես նրանց։
‣ Ի՞նչ շահեցանք Բերլինի վեհաժողովից։
‣ Մեր ներքին կռիւներից մեր թշնամիներն են շահվում։
‣ Դատը մենք շահեցինք։
‣ Այս գործում նրանք ոչ միայն չշահեցին, այլեւ իրանց կեանքն էլ վրայ տուին։

Phrasal Verbs
⨀old word Շահել զկեանս
ներգործական բայ Կեանքն ազատել։

⨀old word Շահել զմահ
չէզոք բայ Մահից ազատվել, կեանքն ազատել։

Սիրտը շահել
ներգործական բայ Սիրաշահել, գրաւել, յօգուտ իւր տրամադրել։
‣ Նա մեզ վրայ նեղացել է, պէտք է մի կերպով սիրտը շահել։

ՇԱՀՎԵԼ շահվեցի
չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։
‣ Նրա գիւտից շահվում են ուրիշները։


＋dialectal word 2. ՇԱՀԵԼ շահեցի
ներգործական բայ
    1. Խնամել, հոգ տանել, խնամարկել։
‣ Որբերին մօր պէս շահեց մեծացրեց։
‣ Մի մարդ պէտք է որ հիւանդին շահէ։
‣ Մենք էլ ենք ուզում կով պահել, բայց շահող չունինք։

    2. Պահել, տնտեսութիւնը վարել։
‣ Կինը, ճիշտ է, չի ծառայում, բայց նա տունն է շահում, որ աւելի մեծ ծառայութիւն է։
‣ Այսքան բարիք տուն է գալիս, մէկն էլ պէտք է, որ այս բարիքները շահէ պահէ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1642
New!
(beta)
＋dialectal word ՇԱՀՔ
գոյական Դրամագլխի բերած շահը, պարտք տրված դրամի տոկոսը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1643
New!
(beta)
ՇԱՀԷՆ
գոյական
    1. գիշատիչ թռչուն մը. բազէ, ճուռակ.
    2. արական յատուկ անուն:


ՇԱՀԻԼ
ներգործական բայ
    1. շահ՝ օգուտ՝ ունենալ՝ ստանալ, օգուտ քաղել. օգտուիլ.
    2. աշխատանքով վաստակ ձեռք ձգել. վաստակիլ, վաստկիլ, աշխատիլ.
    3. դրամ կամ արժէքաւոր իր ձեռք ձգել դրամախաղի՝ թղթախաղի միջոցով. տանիլ, կթել, ջնթել.
    4. ապրուստի միջոցներ ապահովել.
    5. ի նպաստ իրեն լուծել՝ լուծուիլ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) մէկուն մէջ իրեն հանդէպ լաւ՝ բարի տրամադրութիւն ստեղծել, իր կողմը շահիլ. սիրաշահիլ.
    7. մրցումներու մէջ կէտ՝ յաղթանակ ձեռք բերել՝ ձգել.
    8. (Գաւառական) խնամել, հոգ տանիլ. մեծցնել, աճեցնել:

Phrasal Verbs
Գաղափար մը գետին շահիլ
ներգործական բայ հետզհետէ տարածուիլ:

Դրամախաղի մէջ շահիլ
ներգործական բայ կթել, ջնթել:

Խաղի մէջ շահիլ
ներգործական բայ յաղթել։

Մրցումի մէջ շահիլ
ներգործական բայ գլել, գերազանցել։

Սիրտ շահիլ
ներգործական բայ գրաւել, ողոքել։

Փորձառութիւն շահիլ
ներգործական բայ ստանալ, ձեռք ձգել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1749
New!
(beta)
ԱՐՔԱՅ
գոյական թագաւոր, վեհապետ։

Types
— Պարսիկներու՝ շահ.

— Արաբներու՝ մելիք, ամիրապետ.

— Բիւզանդիոնի՝ կայսր (փոխարքայ՝ կեսար).

— Թաթարներու՝ խան.

— Սելճուքներու՝ պէկ.

— Թուրքերու՝ փատիշահ, սուլթան.

— Ռուսերու՝ ձար.

— հին Եգիպտացիներու՝ փարաւոն:

Phrases
Արքայ երկնաւոր
գոյական Աստուած.

արքայից-արքայ
գոյական թագաւորներու թագաւոր (Պարթեւներու թագաւորին տրուած տիտղոս, զոր Մեծն Տիգրան խլեց՝ պարտութեան մատնելով զանոնք. չորս թագաւորներ կը հետեւէին անոր շքախումբին՝ հետիոտն, երբ անիկա ձին հեծած կը ճեմէր).

բանաստեղծութեան արքայ
գոյական նշանաւոր՝ տաղանդաւոր բանաստեղծի տիտղոս. օրինակ՝ Վահան Թէքէեան։

Related Words
շահնշահ
գոյական Պարսիկ թագաւորներու տիտղոս.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 255
New!
(beta)
ՇԱՀ
գոյական
    1. որեւէ գործէ՝ գործունէութենէ՝ ձեռնարկէ եւ այլն գոյացած օգուտ. վաստակ, շահոյթ.
    2. պարտքով տրուած դրամի կամ փոխ տրուած առարկայի՝ պարէնի համար՝ վրայ առնուող տոկոս. սակ, վաշխ, կաթ.
    3. գործին՝ կացութեան որեւէ ձեւով նպաստող հանգամանք. օգտակարութիւն, առաւելութիւն.
    4. (Խսկց.) այն ինչ որ կը համապատասխանէ մէկուն ձգտումներուն՝ նպատակներուն՝ նկատառումներուն եւ այլն. հաշիւ.
    5. պարսից՝ պարսիկներու թագաւոր.
    6. (Գաւառական) խաղողի, որթի նորածիլ մատ. աչք։

Types
— Արաբներու՝ էմիր, ամիրապետ:

— Արքայից արքայ՝ շահանշահ, շահնշահ։

— Բիւզանդիոնի, Հռովմի՝ կայսր։

— Թաթարներու՝ խան:

— Թուրքերու՝ սուլթան, փատիշահ։

— ԺԹ. դարու եւ Ի. դարու (որոշ շրջանի) Եգիպտոսի՝ խետիւ:

— Հայոց՝ արքայ:

— Հին Եգիպտոսի՝ փարաւոն:

— Հնդիկներու՝ մահարաճա։

— Ռուսերու՝ ձար:

— Շահ (օգուտ)՝ Բարձր՝ վաշխ:

— Բերող՝ շահաբեր:

— Շահաբեր կեդրոն՝ շահաստան:

— Շահու մաս՝ շահաբաժին։

— Վաճառքը շահաբեր՝ վաճառաշահ:

Phrasal Verbs
Անուն շահիլ
ներգործական բայ համբաւ հանել, վարկ ունենալ։

Բանի մը համար գետին շահիլ
ներգործական բայ նպաստաւոր կարծիք յառաջացնել, նպաստաւոր հող պատրաստել։

Մէկուն սիրտը շահիլ
ներգործական բայ սիրաշահիլ, սիրտը գրաւել:

Շահու աղբիւր դարձնել
ներգործական բայ շահագործման միջոցի վերածել։

Շահու աղբիւր ընել
ներգործական բայ
    1. իբրեւ շահագործելու նիւթ ծառայեցնել.
    2. շահագործելու առիթ գտնել, շահու միջոցի վերածել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1746
New!
(beta)

Similar words
ժահէ
սահէ
 Usage beta 20 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma շահէ or the word form շահէ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "շահէ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com